Portal

Portal – ozdobne architektoniczne obramienie drzwi wejściowych (czasami też wewnętrznych) w kościołach, pałacach, ratuszach, bogatszych kamienicach.

Ozdoba ta zróżnicowana była pod względem architektonicznym, w zależności od epoki. W starożytnej Grecji była to opaska, w starożytnym Rzymie natomiast fryz, niekiedy portyk. W czasach romańskich portal stanowiła półkolista archiwolta z kilkoma rzędami łuków cofających się w głąb ściany i zamknięta tympanonem nad wejściem. Łuki były zazwyczaj pełne rzeźbiarskich ozdób. Podparcie łuków formowano w kształcie filarów, kolumn lub pilastrów. W okresie gotyku został zmieniony kształt archiwolty z półkolistego na ostrołukowy. Renesans i barok cechuje powrót do rozwiązań antycznych, często wzbogaconych o rzeźby kariatyd, atlantów, herm. Po połączeniu z balkonem znajdującym się nad wejściem utworzono nową kompozycję dwukondygnacyjną. We wnętrzach elementy dekoracyjne wykonywane były najczęściej w tynku, stiuku lub drewnie (przy połączeniu z boazerią).

• 
  Portal romański – kościół St. Pierre w Moissac we Francji
• 
  Portal romańsko-gotycki – kościół św. Jerzego w Ziębicach
• 
  Portal gotycki – katedra w Bordeaux we Francji
• 
  Portal renesansowy – pałac Górków w Poznaniu
• 
  Portal barokowy – Opactwo Cystersów w Henrykowie
• 
  Portal klasycystyczny – Panteon w Paryżu
• 
  Portal neoromański – budynek Dyrekcji Poczty w Poznaniu
• 
  Portal neogotycki – kościół Zmartwychwst. Pańskiego w Stroniu Śląskim
• 
  Portal secesyjny – kamienica Pod Żabami w Bielsku-Białej
• 
  Neogotycki portal wejściowy w kościele luterańskim, Tomaszów Mazowiecki
• 
  Portal nad wejściem do jednego z przedwojennych budynków mieszkalnych wybudowanych przez Tomaszowską Fabrykę Sztucznego Jedwabiu