Przejdź do zawartości

Jerzy Fonkowicz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Gruzin (dyskusja | edycje) o 08:27, 24 lis 2019. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 24 lis 2019, była oparta na tej wersji.
Jerzy Fonkowicz
ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

19 stycznia 1922
Warszawa

Data i miejsce śmierci

7 października 1997
Konstancin

Przebieg służby
Lata służby

1941–1968

Siły zbrojne

Armia Ludowa

Ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

Departament Kadr MON

Stanowiska

szef Departamentu Kadr, Attaché Wojskowy

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

sekretarz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Fińskiej

Odznaczenia
Order Krzyża Grunwaldu III klasy Medal za Warszawę 1939–1945 Krzyż Walecznych (1943–1989) Krzyż Komandorski Orderu Białej Róży Finlandii
Grób Jerzego Fonkowicza na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Jerzy Henryk Fonkowicz (ur. 19 stycznia 1922 w Warszawie, zm. 7 października 1997 w Konstancinie-Jeziornie) – generał brygady Sił Zbrojnych PRL, Dyrektor Departamentu Kadr MON od października 1956, attaché wojskowy PRL w Helsinkach od grudnia 1964, od 1968 w stanie spoczynku.

Życiorys

Urodzony w rodzinie żydowskiej[1]. Przed wojną uczęszczał do Gimnazjum im. Joachima Lelewela w Warszawie; w latach 1936–1938 działał w Komunistycznym Związku Młodzieży Polski. Następnie był instruktorem koła organizacji młodzieżowej „Spartakus”. Przewodniczący komitetu redakcyjnego pisma „Strzały”. Od 1941 działacz ZWW. W konspiracji ukończył szkołę podchorążych piechoty; studiował chemię na Politechnice Warszawskiej, w 1961 ukończył Akademię Sztabu Generalnego WP.

Jako ppłk Oddziału II (wywiad Armii Ludowej) mianowany szefem specjalnej grupy bojowej przy Sztabie Głównym Oddziału II.

17 lutego 1944 na rozkaz Mariana Spychalskiego przeprowadził akcję na archiwum Delegatury Rządu na Kraj przy ul. Poznańskiej 12 w Warszawie[2]. W jej wyniku kontakt konspiracyjny Armii Krajowej ujawniony został Gestapo za pośrednictwem podwójnego agenta Artura Jastrzębskiego, a AL zdobyła materiały o przedwojennej policyjnej agenturze w szeregach komunistów. Spowodowało to falę aresztowań żołnierzy AK.[3]. W 1944 aresztowany, uwięziony na Pawiaku i wywieziony do obozu pracy w Niemczech.

W 1945 mianowany szefem Oddziału III Głównego Zarządu Informacji WP (osłona kontrwywiadowcza jednostek wojskowych). Z jego ramienia w czerwcu 1945 wraz z Piotrem Jaroszewiczem i Tadeuszem Steciem brał udział w przejęciu niemieckiego archiwum w Radomierzycach[4]. Od kwietnia 1946 szef Wydziału Informacji Okręgu Wojskowego nr. I[5]. W latach 1949–50 pracował w kwatermistrzostwie, 1955–1956 z-ca Dyrektora Generalnego Wojskowego Korpusu Górniczego.

Od października 1956 do grudnia 1964 szef Departamentu Kadr MON (przeprowadził oczyszczenie polskiej armii z dowódców i kadry oficerów radzieckich)[2], następnie do 1967 attaché wojskowy PRL w Helsinkach.

23 marca 1968 zwolniony z zawodowej służby wojskowej i przeniesiony do rezerwy[5].

Zafascynowany Skandynawią, wieloletni sekretarz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Fińskiej, autor Helsińskiego ABC, Sztokholmskiego ABC i ABC Oslo, a także kilku innych przewodników po Skandynawii (Kwiaty w dolinach fiordów, O czym śpiewa kantele).

Zmarł tragicznie, w wyniku długotrwałych tortur, podczas napadu na jego dom w Konstancinie[6]. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C18-8-15)[7].

Jest jednym z bohaterów książki Generałowie giną w czasie pokoju (2000) Krzysztofa Kąkolewskiego.

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Wstydliwa przeszłość generała debata.olsztyn.pl
  2. ↑ a b J. Morawski, Tajemnice generała Fonkowicza, Życie, 1998 nr 2(381)
  3. ↑ Janusz Marszalec Zdobycie Archiwum Delegatury Rządu przez AL i gestapo Biuletyn IPN nr 3-4 2006, str. 27-34, wersja elektroniczna
  4. ↑ "Jaroszewiczowie zginęli przez hitlerowskie akta?"
  5. ↑ a b Katalog pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy organów bezpieczeństwa państwa [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2016-02-20].
  6. ↑ Oskarżeni o zabójstwo na podstawie zapachu. gazeta.pl, 2004-03-09.
  7. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online] [dostęp 2019-11-14] (pol.).
  8. ↑ Aleksander Mazur: Order Krzyża Grunwaldu 1943-1985. Warszawa: MON, 1988. s. 178
  9. ↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 230
  10. ↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43

Bibliografia

  • Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom I: A–H, Toruń 2010, s. 398–400 (z fotografią)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Fonkowicz&oldid=58075589”