Antoni Cierplikowski
 Grób Antoniego Cierplikowskiego w Sieradzu | |
| Data i miejsce urodzenia |
24 grudnia 1884 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 lipca 1976 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Odznaczenia | |
 
| |
_-_pomnik_(Sieradz).jpg?lang=pl)
Antoni Cierplikowski ps. Antoine (ur. 24 grudnia 1884 w Sieradzu, zm. 5 lipca 1976 tamże) – polski fryzjer o międzynarodowej sławie, twórca nowoczesnego fryzjerstwa, stylista, producent kosmetyków. Przeszedł do historii mody jako autor fryzury "na chłopczycę". Artysta i przyjaciel artystów, polityków i głów koronowanych, mecenas sztuki. Zwany „królem fryzjerów – fryzjerem królów”[1].
Młodość
Urodził się 24 grudnia 1884 roku w Sieradzu. Był synem szewca Antoniego i Joanny z Majchrzaków - krawcowej. W wieku 11 lat zetknął się po raz pierwszy z zawodem fryzjera, Zawodu uczył się najpierw w Łodzi, u wuja Pawła Lewandowskiego, który miał zakład fryzjerski. W roku 1901 wyjechał do Paryża, gdzie początkowo pracował w piwnicy przy tkaniu peruk z naturalnych włosów.
W 1903 roku dostał szansę pracy z klientkami. Był to początek jego niezwykłej kariery. Szybko stał się ulubieńcem znanych aktorek, artystek kabaretowych i kurtyzan. W 1905 roku wyjechał do Londynu, żeby nauczyć się języka angielskiego. Tam, w 1909 roku, ożenił się z Marie-Berthe Astier. 27 kwietnia 1909 roku urodził się ich syn, który zmarł miesiąc później. Państwo Cierplikowscy zdecydowali się powrócić do Paryża, gdzie zamieszkali na Montmartrze.
Paryż, fryzjer gwiazd
W 1912 roku w Paryżu założył własny zakład fryzjerski w centrum Paryża przy rue Cambon 5[2]. Wylansował modę na krótkie włosy, zapisując się w historii jako autor fryzury „na chłopczycę” - à la garçonne (fr. garçon – chłopiec), którą wymyślił dla aktorki Ève Lavallière w roku 1909 roku. Od tej fryzury i sukienek Coco Chanel zaczęła się nowa moda lat międzywojennych. Czesał najbardziej znane artystki swoich czasów: Matę Hari Sarę Bernhardt, Isadorę Duncan, Josephine Baker, Édith Piaf, Brigitte Bardot. Przyjaźnił się z Pablem Picasso, Amedeo Modiglianim, Salvadorem Dalím, Xawerym Dunikowskim i Jeanem Cocteau.
Projektował fryzury dla wytwórni filmowych, m.in. dla Metro-Goldwyn-Mayer. Pracowal, między innymi, z Bette Davis, Joan Crawford, Frances Dee, Carole Lombard, Gretą Garbo, Polą Negri, Marlene Dietrich. W latach 20. XX w. miał około 60 salonów: w USA, Kanadzie, Francji, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Japonii, Australii.
W urządzaniu paryskiego salonu zakładów pomagał mu przyjaciel, wybitny polski rzeźbiarz, Xawery Dunikowski oraz Sara Lipska, polska rzeźbiarka, malarka, projektantka mody i projektantka wnętrz, odnosząca sukcesy w Paryżu. W Warszawie założył salon fryzjerski, będący filią jego francuskiego przedsiębiorstwa, który mieścił się przy ulicy Mazowieckiej 12. Często odwiedzał Polskę. W latach 20.[3] przyleciał do Polski własnym samolotem, nie omijając swojego rodzinnego Sieradza. Krążąc nad miastem, zrzucał z samolotu kwiaty i prezenty dla rodziny i przyjaciół.
W 1927 roku otworzył salon Antoine de Paris w domu towarowym Saks przy Piątej Alei w Nowym Jorku[4]. Wkrótce miał całą sieć ekskluzywnych salonów fryzjerskich pod nazwą Antoine de Paris.
Okres drugiej wojny światowej spędził w Stanach Zjednoczonych, zajmując się rozbudową sieci salonów fryzjerskich. Mieszkał w Nowym Jorku. Wolne chwile spędzał na Fire Island. Do Paryża powrócił w 1947 roku[5].
Po wojnie nadal odnosił sukcesy zawodowe, utrzymywał kontakty z Polską i od połowy lat 60. XX wieku regularnie przyjeżdżał do kraju. Nawiązał kontakt z warszawskimi fryzjerami.
W 1963 roku jego wspomnienia spisała Jean Durtal w książce Czesałem cały świat (J'ai coiffé le monde entier). Na początku lat 70. XX wieku podjął decyzję o powrocie na stałe do Polski. Zamieszkał w rodzinnym Sieradzu. W lutym 1972 roku zmarła jego żona Marie-Berthe, z którą żył w związku ponad 60 lat.
W czasie swego długiego życia zawodowego pracował w Paryżu, Londynie i Nowym Jorku, wszędzie osiągając niezwykły sukces. Nadzorował, między innymi, pracę fryzjerów w czasie koronacji króla Anglii Jerzego VI, kiedy to zajmowali się oni czesaniem naraz 400 kobiet.
Schyłek życia
Świat artystyczny pożegnał 85-letniego Antoine’a galą zorganizowaną w Théâtre des Champs-Élysées w Paryżu. Wielkość Antoniego Cierplikowskiego docenili Francuzi, przyznając mu Legię Honorową; w Polsce otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. We Francji i w Polsce otrzymał też wiele innych odznaczeń za działalność zawodową i społeczną. W 1970 r. powrócił do Sieradza. Kilka ostatnich lat życia spędził żyjąc skromnie. Był tam podejmowany przez swojego znajomego, księdza infułata Apolinarego Leśniewskiego[6]. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Sieradzu, podczas gdy na cmentarzu Passy w Paryżu została pochowana po wielu jego prawa ręka. W miejscu tym stała duża rzeźba autorstwa Xawerego Dunikowskiego upamiętniająca Cierplikowskiego (w kwartale 3. cmentarza, przy Placu Trocadéro).
Pamięć o Cierplikowskim
Na cześć Cierplikowskiego w Sieradzu jest organizowany Open Hair Festiwal – impreza, polegająca na tworzeniu i prezentowaniu fryzur w otwartej przestrzeni miejskiej[7]. W 2015 na rynku w Sieradzu stanął pomnik Cierplikowskiego[8].
W albumowym wydaniu poświęconym klasykom mody The Fashion Book, wydanym przez wydawnictwo Phaidon w Londynie w 1998 roku, poświęcono stronę Cierplikowskiemu (jako Antoine) ilustrowaną zdjęciem Josephine Baker w jego fryzurze.
Przypisy
- ↑ Marta Orzeszyna: Antoine Cierplikowski. Król fryzjerów, fryzjer królów. Znak, 2015. ISBN 978-83-240-3050-7.
- ↑ Marta Orzeszyna, Antoine de Paris. PolPolski geniusz światowego fryzjerstwa. Ekscentryk. Milioner. Artysta, 2019.
- ↑ Marta Orzeszyna, Antoine de Paris. Polski geniusz światowego fryzjerstwa. Ekscentryk. Milioner. Artysta, 2019.
- ↑ Marta Orzeszyna, Antoine de Paris. Polski geniusz światowego fryzjerstwa. Ekscentryk. Milioner. Artysta, 2019.
- ↑ Marta Orzeszyna, Antoine de Paris. Polski geniusz światowego fryzjerstwa. Ekscentryk. Milioner. Artysta, 2019.
- ↑ „Infułat i fryzjer” Fronda.pl.
- ↑ Open Hair Festiwal – oficjalna strona festiwalu.
- ↑ Paweł Gołąb: Fotel Antoine'a. Rzeźba została postawiona na Rynku. [w:] Nasze Miasto [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 2015-11-04. [dostęp 2015-12-26]. (pol.).
Bibliografia
- M. Orzeszyna, Antoine Cierplikowski. Król fryzjerów, fryzjer królów, Znak Horyzont, Kraków 2015.
- M. Orzeszyna, Antoine de Paris. Polski geniusz światowego fryzjerstwa, Rebis, Poznań 2019
- Antoine by Antoine, Prentice Hall, Nowy Jork 1945.
- Antoine, Jean Durtal, J'ai coiffé le monde entier, La Table Ronde, Paryź 1963.
- J. Perski, Antoine i jego sieradzcy kontynuatorzy, Sieradz 1982.
- M. Czernow, Czesałem cały świat, „Nad Wartą”, nr 15, 1997.
- J. Lew-Starowicz, „Leksykon Miasta Sieradz”, 2006.
Linki zewnętrzne
- https://antoinedeparis.pl/
- Sylwetka Cierplikowskiego na sieradz.gad.pl [dostęp 2014-01-11]
- Wielcy i niezapomniani. Antoni Cierplikowski [dostęp 2014-01-11]
- Antoine, czyli fryzjer Grety Garbo, „Wysokie obcasy” [dostęp 2014-01-11]
- Marta Orzeszyna, Antoine Cierplikowski. Król fryzjerów, fryzjer królów, Znak 2015
- https://ciekawostkihistoryczne.pl/2015/05/28/kariera-tego-polaka-wprawi-cie-w-oslupienie-zapomniane-imperium-cierplikowskiego/
- https://viva.pl/moda/viva-moda/premiera
- https://fb.watch/2xG8Pp1CHh/
- https://ciekawostkihistoryczne.pl/2015/04/29/jak-przetrwac-wizyte-u-krola-fryzjerow-10-zelaznych-zasad/
- https://ciekawostkihistoryczne.pl/2015/04/15/najslynniejszy-polski-gej/
- https://wiadomosci.wp.pl/cierplikowski-fryzjer-ktory-podbil-swiat-6034074121786497g
- https://fashionpost.pl/kim-byl-antoine-cierplikowski
- https://vod.tvp.pl/video/informacje-kulturalne,19092019,44149857
- https://franceandstyle.pl/marta-orzeszyna-i-jej-antoine-de-paris-wywiad/
- https://www.polskieradio.pl/9/6937/Artykul/2239395,Krol-fryzjerow-fryzjer-krolow-prosto-z-Sieradza
- https://www.polskieradio24.pl/130/5551/Artykul/1789843,Antoine-Cierplikowski-fryzjer-z-Polski-zrewalucjonizowal-swiat-mody
- https://www.polskieradio.pl/9/3853/Artykul/1443779,Polak-ktory-podbil-swiat-mody-i-celebrytow
- https://nto.pl/antoine-cierplikowski-ekscentryk-wizjoner-dyktator-mody/ar/4671074
- https://podcasty.polskieradio.pl/track/4cbe38f6-c1ec-41c0-93e7-dc3ec6b12738/
- https://www.polskieradio.pl/7/178/Artykul/1457577,Antoni-Cierplikowski-byl-Napoleonem-ondulacji
- https://www.polskieradio.pl/13/53/Artykul/2327757,Kulturalna-Jedynka-19-czerwca-godz-2106 http://radiopoznan.fm/audycja/mala-czarna/mala-czarna-marta-orzeszyna-2-10-2019
- https://www.rdc.pl/podcast/radioczuly-kalendarium-wrzesnia-1939/
- https://www.portalwarszawski.com.pl/2019/11/22/antoine-de-paris-polski-geniusz-swiatowego-fryzjerstwa/
- https://dzieje.pl/wystawy/wystawa-i-ksiazka-poswiecone-styliscie-wszech-czasow-antoniemu-cierplikowskiemu
- https://tygodnik.tvp.pl/20147768/od-pucybuta-do-krola-fryzjerow-historia-polaka-u-ktorego-czesaly-sie-elity-swiata
- https://trybuna.info/bez-kategorii/historia-zycia-polskiego-szczesliwca/
- https://magazynvip.pl/antoine-oddany-pieknu-najslynniejszy-fryzjer-swiata-w-muzeum-teatralnym/
- http://kulturawokolnas.pl/ekscentryk-milioner-artysta-antoine-de-paris-to-polski-geniusz-fryzjerstwa/
- https://www.dziennikwschodni.pl/magazyn/krol-fryzjerow-fryzjer-krolow,n,1000260792.html
- https://vod.tvp.pl/video/studio-kultura-rozmowy,09102019-marta-orzeszyna,44459749
- https://youtu.be/Oi2SB2HW1qI
- https://pytanienasniadanie.tvp.pl/20054062/krol-fryzjerow