Bhumibol Adulyadej
Król Tajlandii | |
Okres |
od 9 czerwca 1946 |
---|---|
Poprzednik | |
Następca |
Prem Tinsulanonda (Regent) |
Dane biograficzne | |
Dynastia |
Czakri |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Ojciec |
Mahidol Adulyadej |
Matka |
Srinagarindra |
Żona | |
Dzieci |
Ubol Ratana |
Odznaczenia | |
Bhumibol Adulyadej, król Rama IX, wym. pʰūːmípʰōn àdūnjādèːt (ur. 5 grudnia 1927 w Cambridge, zm. 13 października 2016 w Bangkoku[1]) – król Tajlandii w latach 1946–2016.
Imię ceremonialne: „Jego Wspaniałość, Wielki Pan, Siła Ziemi, Nieporównywalna Moc, Syn Mahidola, Potomek Boga Wisznu, Wielki Król Syjamu, Jego Królewskość, Wspaniała Ochrona” – Phrabat Somdej Phra Paramindra Maha Bhumibol Adulyadej Mahitaladhibet Ramadhibodi Chakrinarubodindara Sayamindaradhiraj Boromanatbophit.
Zarys biografii
Król Bhumibol wychowywał się w Szwajcarii. W 1946 po śmierci brata, króla Ananda Mahidola odziedziczył tron, jednakże chcąc kontynuować studia wyznaczył regentem wuja Rangsita. W 1950 powrócił do kraju. Początkowo odgrywał niewielką rolę wobec skromnych uprawnień konstytucyjnych oraz autorytarnego charakteru rządów wojskowych. W 1973 i 1992 pomógł jednak rozwiązywać konflikty i przeprowadzić transformację do w pełni demokratycznego ustroju, zdobywając sobie szacunek poddanych i autorytet w świecie. Krytyka króla i obraza majestatu karana jest wyrokiem więzienia od 3 do 15 lat[2]. Strony internetowe krytykujące jego rządy są cenzurowane[3]. W 1987 powszechne referendum nadało mu przydomek „Wielki”. Jego jedynym synem jest Maha Vajiralongkorn. Od 21 sierpnia 1982 był najdłużej urzędującą głową państwa na świecie. Zmarł 13 października 2016 w szpitalu w stolicy Tajlandii, po jego śmierci ogłoszono roczną żałobę narodową[4]. Kremacja i pogrzeb odbyły się ponad rok po śmierci monarchy, między 25 a 29 października 2017[5][6].
Według magazynu „Forbes” był jednym z najbogatszych monarchów. Jego majątek szacuje się na 30 mld USD[7]. Na liście 50. najbogatszych polityków świata sporządzonej przez tygodnik „Angora” zajmował 2. miejsce z ww. majątkiem osobistym[8].
Krótkofalowiec, posiadał znak HS1A[9].
Odznaczenia
- Order Rajamitrabhorn (Tajlandia)
- Order Domowy Chakri (Tajlandia)
- Wielka Wstęga Orderu Chula Chom Klao (Tajlandia)
- Wielka Wstęga Orderu Słonia Białego (Tajlandia)
- Wielka Wstęga Orderu Korony Tajlandii
- Łańcuch Orderu Wyzwoliciela San Martina (Argentyna)
- Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (Austria)
- Wielka Wstęga Orderu Leopolda (1960, Belgia)
- Order Domowy Korony Brunei (1990, Brunei)
- Order Słonia (1958, Dania)[10]
- Order Królowej Saby (1968, Etiopia)
- Krzyż Wielki Orderu Sikatuny (1968, Filipiny)
- Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (1960, Francja)
- Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (1963, Grecja)
- Order Złotego Runa (2006, Hiszpania)
- Łańcuch Orderu Karola III (1987, Hiszpania)
- Łańcuch Orderu Zasługi Cywilnej – (1987, Hiszpania)
- Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (1960, Holandia)
- Order Gwiazdy Indonezji (1961, Indonezja)
- Order Pahlawiego (1968, Iran)
- Order Chryzantemy (1963, Japonia)
- Krzyż Wielki Królewskiego Orderu Kambodży (1954, Kambodża)
- Wielki Order Mugunghwa (1981, Korea Południowa)
- Krzyż Wielki Orderu Miliona Słoni i Białego Parasola (1963, Laos)
- Order Domowy Złotego Lwa Nassau (1960, Luksemburg)
- Order Korony Królestwa (1963, Malezja)
- Nepal Pratap Bhaskara (1986, Nepal)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (1960, Norwegia)
- Krzyż Wielki Wstęgi Trzech Orderów (1960, Portugalia)
- Stopień Specjalny Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1984, RFN)
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)
- Chief Commander Legii Zasługi (1960, Stany Zjednoczone)
- Order Królewski Serafinów (1960, Szwecja)
- Wielka Wstęga Orderu Lśniącego Jadeitu (1963, Tajwan)
- Złoty Łańcuch Orderu Piusa IX (1960, Watykan)
- Królewski Łańcuch Wiktoriański (1960, Wielka Brytania)
- Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1960, Włochy)
- Złoty Order Olimpijski (1987)
- W uznaniu zasług na polu poznania i ochrony gleb 5 grudnia, dzień urodzin króla, został ustanowiony Światowym Dniem Gleby (2013, ONZ)
Przypisy
- ↑ Barbara Rossette: King Bhumibol Adulyadej of Thailand Dies at 88; Reigned 70 Years. nytimes.com, 2016-10-13. [dostęp 2016-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-13)]. (ang.).
- ↑ Paul Champion: Professor in lese majeste row. Reuters, 25 września 2007. [dostęp 26 września 2007].
- ↑ Media freedom threats worry internet community. Bangkok Post, 2009-02-05. [dostęp 2010-11-22].
- ↑ Żałoba w Tajlandii potrwa rok. Co to oznacza dla turystów?. TVN24.pl. [dostęp 2016-10-15].
- ↑ Tajlandia przygotowuje się do pogrzebu króla. Pochowają go rok po śmierci. Business Insider. [dostęp 2017-01-08].
- ↑ Tajlandia żegna króla. Koniec rocznej żałoby, tvn24.pl, 2017-10-29
- ↑ The World's Richest Royals. forbes.com, 2009-06-17. [dostęp 2010-08-29]. (ang.).
- ↑ Paweł Łepkowski, Miliarderzy u władzy, „Angora”, nr 45 (1221), 10 listopada 2013, s. 18
- ↑ King Bhumibol Adulyadej HS1A is 84 Monday. Southgate – Amateur Radio News, 2011-12-03. [dostęp 2012-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (ang.).
- ↑ Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2015-05-27]. (duń.).
Linki zewnętrzne
- Stanisław Niewiński: Bhumibol Adulyadej – najdłużej panujący współczesny monarcha. Centrum Studiów Polska Azja, 2009-08-01.
- ISNI: 0000000121373031
- VIAF: 66516080
- LCCN: n82166286
- GND: 119158639
- NDL: 00743980
- BnF: 122122183
- SUDOC: 085908037
- NLA: 35621539
- NKC: jn20010525310
- BNE: XX1185330
- NTA: 096507489
- CiNii: DA04072251
- Open Library: OL212798A
- PLWABN: 9810631250805606
- NUKAT: n2002044674
- J9U: 987007258659505171
- CANTIC: a11157495
- LNB: 000200297
- NSK: 000562057
- CONOR: 136974179
- ΕΒΕ: 104020
- BLBNB: 000398870
- LIH: LNB:V*393876;=BW
- Odznaczeni Orderem Domowym Chakri
- Odznaczeni Orderem Kambodży
- Odznaczeni Orderem Miliona Słoni i Białego Parasola
- Odznaczeni Orderem Królewskim Serafinów
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Legii Honorowej
- Odznaczeni Legią Zasługi
- Odznaczeni Odznaką Honorową za Zasługi dla Republiki Austrii
- Odznaczeni Orderem Piusa IX
- Odznaczeni Orderem Chryzantemy
- Odznaczeni Orderem Domowym Korony Brunei
- Odznaczeni Orderem Gwiazdy Rumunii
- Odznaczeni Orderem Karola III
- Odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia)
- Odznaczeni Orderem Lwa Niderlandzkiego
- Odznaczeni Orderem Słonia
- Odznaczeni Orderem Świętego Olafa
- Odznaczeni Orderem Wyzwoliciela San Martina
- Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
- Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej
- Odznaczeni Orderem Zbawiciela
- Odznaczeni Orderem Domowym Nassauskim Lwa Złotego
- Odznaczeni Orderem Złotego Runa
- Radioamatorzy
- Władcy Tajlandii
- Odznaczeni Orderem Avis (Portugalia)
- Odznaczeni Orderem Chrystusa (Portugalia)
- Odznaczeni Orderem Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia)
- Odznaczeni Wstęgą Trzech Orderów
- Odznaczeni Orderem Pahlawiego
- Odznaczeni Orderem Olimpijskim
- Odznaczeni Orderem Zasługi Cywilnej (Hiszpania)
- Odznaczeni Orderem Słonia Białego
- Odznaczeni Orderem Sikatuny
- Odznaczeni Orderem Królowej Saby
- Urodzeni w 1927
- Zmarli w 2016
- Odznaczeni Orderem Korony Tajlandii
- Odznaczeni Królewskim Łańcuchem Wiktoriańskim
- Ludzie urodzeni w Cambridge