Stop drukarski
Ten artykuł od 2021-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Stop drukarski – stop ołowiu z cyną i antymonem stosowany w różnych proporcjach składników do odlewania czcionek i innych elementów składu zecerskiego. Można wyróżnić następujące stopy:
- stop czcionkowy – do odlewania czcionek do składania ręcznego;
- stop justunkowy – do odlewania wszystkich rodzajów justunku;
- stop linomonotypowy, zwany stopem uniwersalnym – stosowany zarówno do odlewania składu wierszowego w składarkach wierszowych (linotypowych), jak i składu czcionkowego w odlewarkach monotypowych;
- stop monotypowy – do odlewania składu czcionkowego, jak i dolewek, linii, ornamentów, tytułów oraz pism dużych stopni.
| stop | Antymon (Sb) % |
Cyna (Sn) % |
Ołów (Pb) % |
Dopuszczalne zanieczyszczenia ogółem (Cu, Ni, Al, Zn, Fe) % |
Temperatura topnienia °C |
Twardość Brinella HB |
|---|---|---|---|---|---|---|
| justunkowy | 12,0–18,0 | 1,8–2,8 | reszta | 0,35–0,40 | 250–300 | 16–19 |
| linomonotypowy | 12,0–13,0 | 5,0–6,0 | reszta | 0,35 | 245–255 | 21–22 |
| monotypowy | 14,5–15,5 | 5,5–6,5 | reszta | 0,35 | 255–265 | 25–26 |
| czcionkowy | 19,5–26,0 | 6,5–7,5 | reszta | 0,45 | 300–340 | 27–32 |
| według PN-78/H-87202 | ||||||
Stop drukarski służył do produkowania przeważającej większości elementów składu zecerskiego, jedynie czcionki w dużych stopniach pisma (tzw. czcionki afiszowe) wykonywano z twardych gatunków drewna, a później także z tworzywa sztucznego, natomiast linie (szczególnie te cienkie), jako elementy wąskie i długie, a przez to niewytrzymałe mechanicznie, wykonywano z mosiądzu.