Hienodon

	Hyaenodon
	Leidy, 1869
	Okres istnienia: eocen–oligocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Hyaenodon - obraz Heinricha Hardera (1920)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	pradrapieżne
Rodzina	Hyaenodontidae
Rodzaj	Hyaenodon

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 21 paź 2023, była oparta na tej wersji.

Ten artykuł od 2020-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Hyaenodon − rodzaj wymarłego ssaka z rzędu kreodontów (Creodonta)^[1]. Przedstawiciele tego rodzaju zamieszkiwali tereny Europy, Azji i Ameryki Północnej^[2]. Hyaenodon pojawił się w środkowym eocenie i wymarł pod koniec oligocenu^[3].

Były to ssaki drapieżne i padlinożerne, o uzębieniu wykazującym specjalizację analogiczną do właściwych drapieżnych ssaków z rzędu Carnivora. Zęby policzkowe były zmodyfikowane w taki sposób, aby utworzyć powierzchnię tnącą działającą na zasadzie nożyc, czyli tak zwane łamacze. O ile ta struktura była funkcjonalnie identyczna jak u dzisiejszych drapieżnych, to jednak tworzyły ją inne zęby policzkowe. Cecha ta jest charakterystyczna dla wszystkich kreodontów. Analiza szkieletu tych ssaków sugeruje, że były one zdolne do stosunkowo szybkiego poruszania się, ale ich kończyny odznaczały się mniejszą ruchliwością w porównaniu do dzisiejszych ssaków drapieżnych, np. kotowatych. Hyaenodon podobnie jak i inne kreodonty miały proporcjonalnie mniejsze i słabiej rozwinięte mózgi niż właściwe drapieżne^[4]^[5].

Opisano kilka gatunków z rodzaju Hyaenodon. Większość z nich nie przekraczała rozmiarów wilka, nieliczne gatunki były jednak znacznie większe, Hyaenodon gigas, największy z rodzaju Hyaenodon miał wysokość 1,4 m i ważył 500 kg. Zamieszkiwał Mongolię. Ostatecznie wszystkie Creodonta takie jak Hyaenodon i inne spokrewnione z nim rodzaje wymarły zapewne na skutek narastającej konkurencji z bardziej ruchliwymi i inteligentniejszymi drapieżnikami z rzędu drapieżnych.

Przypisy

↑ XiaomingX. Wang XiaomingX., ZhanxiangZ. Qiu ZhanxiangZ., BanyueB. Wang BanyueB., HYAENODONTS AND CARNIVORANS FROM THE EARLY OLIGOCENE TO EARLY MIOCENE OF XIANSHUIHE FORMATION, LANZHOU BASIN, GANSU PROVINCE, CHINA, „Palaeontologia Electronica”, 8, 2005 [dostęp 2023-08-17] .
↑ CathrinC. Pfaff CathrinC. i inni, Palaeobiology of Hyaenodon exiguus (Hyaenodonta, Mammalia) based on morphometric analysis of the bony labyrinth, „Journal of Anatomy”, 230 (2), 2017, s. 282–289, DOI: 10.1111/joa.12545, ISSN 0021-8782, PMID: 27666133, PMCID: PMC5244453 [dostęp 2023-10-18] (ang.).
↑ Evolution of European carnivorous mammal assemblages through the Palaeogene [online], academic.oup.com [dostęp 2023-10-21] .
↑ LeonardL. Radinsky LeonardL., Brains of early carnivores, „Paleobiology”, 3 (4), 1977, s. 333–349, DOI: 10.1017/S0094837300005509, ISSN 0094-8373 [dostęp 2023-10-05] (ang.).
↑ Larry D.L.D. Martin Larry D.L.D., Fossil History of the Terrestrial Carnivora, John L.J.L. Gittleman (red.), Boston, MA: Springer US, 1989, s. 536–568, DOI: 10.1007/978-1-4757-4716-4_20, ISBN 978-1-4757-4716-4 [dostęp 2023-10-05] (ang.).

[1] XiaomingX. Wang XiaomingX., ZhanxiangZ. Qiu ZhanxiangZ., BanyueB. Wang BanyueB., HYAENODONTS AND CARNIVORANS FROM THE EARLY OLIGOCENE TO EARLY MIOCENE OF XIANSHUIHE FORMATION, LANZHOU BASIN, GANSU PROVINCE, CHINA, „Palaeontologia Electronica”, 8, 2005 [dostęp 2023-08-17] .

[2] CathrinC. Pfaff CathrinC. i inni, Palaeobiology of Hyaenodon exiguus (Hyaenodonta, Mammalia) based on morphometric analysis of the bony labyrinth, „Journal of Anatomy”, 230 (2), 2017, s. 282–289, DOI: 10.1111/joa.12545, ISSN 0021-8782, PMID: 27666133, PMCID: PMC5244453 [dostęp 2023-10-18] (ang.).

[3] Evolution of European carnivorous mammal assemblages through the Palaeogene [online], academic.oup.com [dostęp 2023-10-21] .

[4] LeonardL. Radinsky LeonardL., Brains of early carnivores, „Paleobiology”, 3 (4), 1977, s. 333–349, DOI: 10.1017/S0094837300005509, ISSN 0094-8373 [dostęp 2023-10-05] (ang.).

[5] Larry D.L.D. Martin Larry D.L.D., Fossil History of the Terrestrial Carnivora, John L.J.L. Gittleman (red.), Boston, MA: Springer US, 1989, s. 536–568, DOI: 10.1007/978-1-4757-4716-4_20, ISBN 978-1-4757-4716-4 [dostęp 2023-10-05] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]