Eldar Riazanow

Eldar Riazanow
Эльдар Александрович Рязанов
	; W 2008 roku+
Prawdziwe imię i nazwisko	Eldar Aleksandrowicz Riazanow
Data i miejsce urodzenia	18 listopada 1927 ; Kujbyszew, ZSRR
Data i miejsce śmierci	29 listopada 2015 ; Moskwa, Rosja
Zawód	reżyser, scenarzysta, aktor
Współmałżonek	Zoja Fomina (1950–1970),; Nina Skujbina (1972–1994),; Emma Abajdullina (1995–2015, jego śmierć)
Lata aktywności	1953–2006
	Odznaczenia
	;
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 8 sty 2024, była oparta na tej wersji.

Eldar Aleksandrowicz Riazanow (ros. Эльдар Александрович Рязанов; ur. 18 listopada 1927 w Kujbyszewie, zm. 29 listopada 2015 w Moskwie^[1]) – rosyjski reżyser, twórca popularnych komedii i melodramatów, scenarzysta, aktor, dramaturg, poeta, Ludowy Artysta ZSRR (1984).

Życiorys

Eldar Riazanow urodził się w 1927 roku w Samarze^[2]. Był synem urzędnika Aleksandra Siemionowicza Riazanowa.

W 1950 ukończył moskiewski Wszechrosyjski Państwowy Uniwersytet Kinematografii im. S.A. Gierasimowa. W latach 1950–1955 pracował w kronice filmowej i realizował filmy dokumentalne^[3].

W 1956 roku wyreżyserował pierwszy film fabularny pt. Noc karnawałowa, od którego zaczęła się rozwijać jego kariera. Od 1955 roku został pracownikiem studia „Mosfilm”. Odkrył wiele nowych twarzy dla filmu. W Nocy karnawałowej zadebiutowała w głównej roli Ludmiła Gurczenko. W popularnej komedii muzycznej Ballada huzarska z 1962 po raz pierwszy wystąpiła Łarisa Gołubkina. Złodziej samochodów (1966) był główną rolą Innokientija Smoktunowskiego^[2]. Ironia losu (1975), w Polsce rozpowszechniana pod tytułem „Szczęśliwego Nowego Roku”^[4] przyniosła Barbarze Brylskiej dużą popularność w Związku Radzieckim, a film regularnie był emitowany w telewizjach krajów poradzieckich aż do początku XXI wieku^[2].

Duże sukcesy frekwencyjne odnosiły także jego kolejne filmy, w tym Romans biurowy (1977), Garaż (1979), Dworzec dla dwojga (1982), Gorzki romans (1984) i Zapomniana melodia na flet (1987). Riazanow jako jeden z nielicznych pozostał czynnym artystą po rozpadzie ZSRR, nakręcił wówczas m.in. Niebiosa obiecane (1991), Wróżba (1993), Cześć, pajace! (1996), Stare klacze (2000), Klucz od sypialni (2003), Andersen. Fantazje na temat (2006)^[2].

W 2007 imieniem Eldara Riazanowa nazwano samolot typu Boeing 737 rosyjskich linii lotniczych KD Avia (rej. VP-BJX)^[2]. Został on złomowany w 2010.

W ostatnich latach ciężko chorował, w ostatnich miesiącach wielokrotnie hospitalizowany. Zmarł 29 listopada 2015 roku^[2].

Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie^[5].

Odznaczenia i nagrody

Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy (2008, Rosja)
Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy (1996, Rosja)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy – dwukrotnie (1969, 1977 ZSRR)
Order Przyjaźni Narodów (1987, ZSRR)
Ludowy Artysta ZSRR (1984)
Nagroda Państwowa ZSRR (1977)
Nagroda Państwowa RFSRR im. braci Wasiljewych (1979, ZSRR)
Kawaler Orderu Sztuki i Literatury (Francja)
Order Honoru (2008, Gruzja)

Przypisy

↑ Eldar Ryazanov Soviet comedy film giant dies. BBC, 2015-11-30. [dostęp 2022-02-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Odszedł Eldar Riazanow. [w:] Wilnoteka [on-line]. Wilnoteka.lt, 2015-11-30. [dostęp 2015-11-30]. (pol.).
↑ Kazimierz Nowacki (red.), Z filmem radzieckim na ty, Kraków 1972, s. 53.
↑ Szczęśliwego Nowego Roku (1975). Filmweb.pl. [dostęp 2016-02-09]. (pol.).
↑ Новодевичье кладбище. Рязанов Эльдар Александрович (1927-2015)

Bibliografia

Galina Dołmatowska, Irina Szyłowa, Sylwetki radzieckiego ekranu, przeł. z ros. Marek Dzierwajłło, Wydawnictwo Progress, Moskwa 1980, s. 268-277.
Эльдар Рязанов w bazie КиноПоиск.Ru
Eldar Ryazanov w bazie IMDb (ang.)
Eldar Riazanow w bazie Filmweb

[BBC-1] Eldar Ryazanov Soviet comedy film giant dies. BBC, 2015-11-30. [dostęp 2022-02-25]. (ang.).

[wilnoteka-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Odszedł Eldar Riazanow. [w:] Wilnoteka [on-line]. Wilnoteka.lt, 2015-11-30. [dostęp 2015-11-30]. (pol.).

[3] Kazimierz Nowacki (red.), Z filmem radzieckim na ty, Kraków 1972, s. 53.

[filmweb-4] Szczęśliwego Nowego Roku (1975). Filmweb.pl. [dostęp 2016-02-09]. (pol.).

[5] Новодевичье кладбище. Рязанов Эльдар Александрович (1927-2015)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

1950-59	Wiesiennyje gołosa (1955) Noc sylwestrowa (1956) Szukam mojej dziewczyny (1958)
1960-69	Człowiek znikąd (1961) Jak powstawał Robinson (1961, krótkometrażowy) Ballada huzarska (1962) Proszę o książkę zażaleń (1965) Złodziej samochodów (1966) Zakręt szczęścia (1968)
1970-79	Na rabunek (1971) Niezwykłe przygody Włochów w Rosji (1974) Szczęśliwego Nowego Roku (1975) Biurowy romans (1977) Garaż (1979)
1980-89	Dworzec dla dwojga (1982) Gorzki romans (1984) Zapomniana melodia na flet (1987) Dorogaja Jelena Siergiejewna (1988)
1990-99	Obiecane niebiosa (1991) Wróżba (1993) Cześć, pajace! (1996)
2000-09	Stare klacze (2000) Tichije omuty (2000) Klucz od sypialni (2003) Andersen. Życie bez miłości (2006) Karnawalnaja nocz ili 50 let spustia (2006)