Charzykowy
wieś | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
najwyższe wzniesienie – Góra Wolność 206,1 m n.p.m. |
Liczba ludności (2021) |
2047 (sołectwo)[2] |
Strefa numeracyjna |
52 |
Kod pocztowy |
89-606[3] |
Tablice rejestracyjne |
GCH |
SIMC |
0081346 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Chojnice | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |
Położenie na mapie powiatu chojnickiego | |
53°44′01″N 17°30′39″E/53,733611 17,510833[1] |
Charzykowy (kaszub. Charzëkòwë, niem. Müskendorf[4][5]) – wieś turystyczno-letniskowa w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Chojnice nad Jeziorem Charzykowskim[6].
W latach 1950–1954 wraz z Zaciszem w granicach Chojnic jako osiedle[7][8].
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0081352 | Zacisze | część wsi |
W Charzykowach znajduje się siedziba Parku Narodowego „Bory Tucholskie”, Zaborskiego Parku Krajobrazowego[11] oraz najstarszego w Polsce klubu żeglarskiego – Chojnicki Klub Żeglarski (ChKŻ). W jego pobliżu mieści się również Ludowy Klub Sportowy Charzykowy (LKS). Połączenie z centrum Chojnic umożliwiają autobusy komunikacji miejskiej. W skład sołectwa wchodzą także miejscowości: Łukomie, Pomoc, i Wolność.
W miejscowości działał Zakład Rybacki Charzykowy[12], wcześniej jako Państwowe Gospodarstwo Rybackie Charzykowy[13].
Historia
W okresie epoki żelaza (ok. 650 p.n.e-500 n.e) w Charzykowach istniało grodzisko skrzynkowe[14]. W pobliżu południowo-zachodnich brzegów jeziora Charzykowskiego znajdowały się 2 grody datowane na VIII-X wiek n.e. Ich celem prawdopodobnie było strzeżenie granicy międzyplemiennej[15].
Pierwsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1382 roku[16]. W okresie państwa zakonu krzżackiego Charzykowy znajdowały się w obszarze komturstwa tucholskiego[17]. W drugiej połowie XVI wieku Charzykowy były wsią królewską znajdującą się w starostwie człuchowskim w województwie pomorskim[18], w tym okresie znajdował się tam także młyn[19]. W roku 1565 Charzykowy były wsią zagrodniczą z jedną karczmą[20]. Lustracja z 1664 roku wykazała spadek liczby zagrodników z 17 (przed potopem szwedzkim) do 5[21], zniszczeniu uległa także karczma[22]. Inwentarzy w latach 1676 i 1753 wskazują rybołówstwo jako podstawowe zajęcie mieszkańców, oprócz mieli do uprawy kawałki lichej piaszczystej roli, Rybacy łowili w jeziorach Charzykowskim, Cyna, Człuchowskim, Gostyńskim, Jęczniki, Koniszewo, Mąkowa i Sporacz[23]. W miejscowości odnotowano działalność kowala (1624, 1765)[24]. W 1753 Charzykowy były wsią gburską[16] a w 1765 odnotowano istnienie karczmy[25].
Przed wybuchem I wojny światowej Charzykowy stały się modną miejscowością letniskową z pensjonatami dla wczasowiczów oraz willami bogatych mieszkańców Chojnic. Dzięki pracy Ottona Wellanda który utworzył w 1922 Klub Żeglarski w Chojnicach (uważany za początek polskiego żeglarstwa śródlądowego) w miejscowości rozwinęło się żeglarstwo wodne i lodowe na jeziorze Charzykowskim (wtedy nazywanym Łukomie). W miejscowości odbywały się regaty, mistrzostwa Polski w żeglarstwie w latach 1925-1927 w w 1928 w bojerach[26].
W okresie II Rzeczypospolitej stacjonowała tu placówka Straży Granicznej Inspektoratu Granicznego nr 7 „Chojnice”[27].
W 1921 miejscowość zamieszkiwało 375 mieszkńców[28]. W 1927 niemcy stanowili 58,9% mieszkańców[29]. W 1926 przy szkole w Charzykowach (określonej w 1935 jako jednoklasowej[30]) powstała filia biblioteki samorządowej[31].
W latach 1954-1959 wieś była siedzibą gromady Charzykowy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15122
- ↑ AKTUALNOŚCI Z GMINY CHOJNICE 2021/2022 [online], gminachojnice.pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 139 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Gemeinde- und Wohnplatzlexikon des Reichsgaus Danzig-Westpreussen, 1944
- ↑ Meyers Orts- und Verkehrs-lexikon des deutschen Reichs
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 303, ISBN 978-83-7495-133-3 .
- ↑ Dz.U. 1950 nr 3 poz. 25
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Strona Zaborskiego Parku Krajobrazowego
- ↑ M.P. z 1977 r. nr 19, poz. 107
- ↑ M.P. z 1974 r. nr 32, poz. 194
- ↑ Knopek 2010 ↓, s. 20.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 32.
- ↑ a b Knopek 2013 ↓, s. 150.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 82.
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 81.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 186.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 150,184.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 119.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 185.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 188.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 187.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 184.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 415.
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 19. ISBN 83-87424-77-3.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 336.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 248.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 404.
- ↑ Knopek 2013 ↓, s. 407.
Bibliografia
- Jacek Knopek: Dzieje ziemi i powiatu chojnickiego. T. I: Przeszłość i teraźniejszość ziemi chojnickiej. Chojnice: 2013. ISBN 978-83-62097-56-2. [dostęp 2024-04-18].
- Jacek Knopek: Dzieje ziemi i powiatu chojnickiego. T. II: Kalendarium ziemi chojnickiej. Chojnice: 2010. ISBN 978-83-62097-25-8. [dostęp 2024-04-18].
Linki zewnętrzne
- Charzykowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 549 .