Przejdź do zawartości

Henryk Weiss (wojskowy)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Grzes1966 (dyskusja | edycje) o 23:05, 2 sty 2025. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 2 sty 2025, była oparta na tej wersji.
Ten artykuł dotyczy wojskowego. Zobacz też: inne postaci noszące imię i nazwisko Henryk Weiss.
Henryk Weiss
Ilustracja
pułkownik piechoty pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1882
Iwanczyce

Data i miejsce śmierci

31 grudnia 1942
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

29 Dywizja Piechoty

Stanowiska

dowódca piechoty dywizyjnej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry) Krzyż Zasługi Wojskowej z Mieczami Krzyż Zasługi Wojskowej z Mieczami Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Krzyż Jubileuszowy Wojskowy Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913
Multimedia w Wikimedia Commons

Henryk Weiss[a] (ur. 27 stycznia 1882 w Iwanczycach, zm. 31 grudnia 1942 w Warszawie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 27 stycznia 1882 w Iwanczycach, w ówczesnym powiecie powiecie brnowskim Margrabstwa Moraw, w rodzinie Ludwika i Marii z Millerów[5][6].

Po ukończeniu Szkoły Kadetów Piechoty we Lwowie został 18 sierpnia 1900 mianowany kadetem-zastępcą oficera ze starszeństwem z 1 września 1900 i wcielony do 6 węgierskiego pułku piechoty w Budapeszcie[7][5]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1901[8][5]. Na porucznika awansował ze starszeństwem z 1 maja 1908[9][5]. W 1911 został przeniesiony do 30 galicyjskiego pułku piechoty we Lwowie[10]. W szeregach tego oddziału wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach (1912–1913), a następnie walczył na I wojnie światowej[11][12][13][14][5]. Na stopień kapitana awansował ze starszeństwem z 1 sierpnia 1914[15][16][17][5].

8 grudnia 1919, po powrocie z Serbii do Lwowa, wstąpił do Wojska Polskiego i objął dowództwo 5 kompanii 3 pułku strzelców lwowskich, późniejszego 40 pułku piechoty[5]. 1 stycznia 1919 został w tym oddziale dowódcą I batalionu[5][18]. Wziął udział we wszystkich walkach pułku na wojnie z Ukraińcami, a później wojnie z bolszewikami. Od 15 do 20 grudnia 1919 pełnił obowiązki dowódcy pułku[19]. Wyróżnił się 18 lutego w walce z bolszewikami o wieś Szrubków i 24 lutego 1920, gdy „energicznym uderzeniem zmusił nieprzyjaciela do wycofania się z Nowokonstantynowa”[20][5]. Za te czyny męstwa 19 marca 1920 ówczesny dowódca pułku, major Alojzy Łukawski sporządził wniosek na odznaczenie orderem „Virtuti Militari”[5]. Wniosek został poparty przez dowódcę X Brygady Piechoty, pułkownika Pawła Szymańskiego, dowódcę 5 Dywizji Piechoty, generała podporucznika Władysława Jędrzejewskiego i dowódcę frontu podolskiego, generała porucznika Wacława Iwaszkiewicza[5]. 31 maja został ranny w bitwie pod Nowochwastowem i do 12 lipca 1920 leczył się w szpitalu we Lwowie[5]. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu podpułkownika, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej[21]. 20 sierpnia 1920 objął dowództwo 40 pp[19][22].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i nadal dowodził 40 pp we Lwowie[5][23]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 83. lokatą w korpusie oficerów piechoty[24]. W marcu 1923 został przeniesiony do 84 pułku piechoty w Pińsku na stanowisko dowódcy pułku[25][26], lecz już 1 czerwca tego roku został przeniesiony na takie samo stanowisko do 25 pułku piechoty w Piotrkowie[27][2][28][29][30]. Z dniem 15 stycznia 1925 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 29 Dywizji Piechoty w Grodnie[31][32]. W kwietniu 1927 został mianowany członkiem Oficerskiego Trybunału Orzekającego[33][34]. Z dniem 1 października 1928 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, a z dniem 30 listopada tego przeniesiony w stan spoczynku[35].

W 1933 był zatrudniony w Spółce SEPEWE(inne języki) w charakterze urzędnika[5]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[36].

Zmarł 31 grudnia 1942 w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach [kwatera A 8, rząd 8, grób 25 (23)][37].

Był żonaty z Węgierką – Aranką z domu Komary (1900–1957), z którą miał syna Henryka, ps. Wicher (1927–1944), kaprala podchorążego 104 kompanii Związku Syndykalistów Polskich, i córkę Jadwigę, ps. Baśka zamężną Dudziak (1929–2017), łączniczkę Obwodu II Żoliborz Armii Krajowej[5][38][39][37][40].

Ordery i odznaczenia

9 maja 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[47].

austro-węgierskie

Uwagi

  1. ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Henryk I Weiss”[1][2], w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie Henryka II Weissa, ur. 25 maja 1896 w Łodzi, podporucznika podlekarza rezerwy[3][4].

Przypisy

  1. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-12-31].
  2. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 197, 396.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1148, 1243.
  4. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-12-31].
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Weiss Henryk. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.68-6017 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-12-31].
  6. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-12-31].
  7. ↑ Schematismus 1901 ↓, s. 311, 407.
  8. ↑ Schematismus 1902 ↓, s. 308, 413.
  9. ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 314, 460.
  10. ↑ Schematismus 1912 ↓, s. 319, 526.
  11. ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 240, 438.
  12. ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 324.
  13. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 423.
  14. ↑ a b c d e Ranglisten 1918 ↓, s. 544.
  15. ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 74.
  16. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 79.
  17. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 120.
  18. ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 849.
  19. ↑ a b Księga Chwały 1992 ↓, s. 513.
  20. ↑ Jagiełłowicz 1928 ↓, s. 12.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 23 czerwca 1920, s. 498.
  22. ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 848.
  23. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 135.
  24. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 20.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 marca 1923, s. 175.
  26. ↑ Wesołowski 2018 ↓, s. 83.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 15 maja 1923, s. 266.
  28. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 184, 339.
  29. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 365.
  30. ↑ Makulec 1995 ↓, s. 23.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 stycznia 1925, s. 26.
  32. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. XIV.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 marca 1927, s. 97.
  34. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 113, 159.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 330, 382.
  36. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 323, 842.
  37. ↑ a b Henryk Weiss. Zarząd Cmentarzy Komunalnych Warszawa. [dostęp 2024-12-31].
  38. ↑ Henryk Weiss. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-12-31].
  39. ↑ Jadwiga Weiss. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-12-31].
  40. ↑ Jadwiga Dudziak „Baśka”. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-12-31].
  41. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-12-31].
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 26 lutego 1921, s. 342.
  43. ↑ Jagiełłowicz 1928 ↓, s. 30.
  44. ↑ Lista kawalerów 1992 ↓, s. 586.
  45. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 197.
  46. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-12-31].
  47. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-12-31].
  48. ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 460.
  49. ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 438.

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_Weiss_(wojskowy)&oldid=75706643”