Piątek

	Informacje w projektach siostrzanych
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast tego użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.

Piątek (skrót pt. lub piąt.^[1]) – dzień tygodnia między czwartkiem a sobotą.

Według normy ISO-8601 jest piątym dniem tygodnia^[2].

W tradycji biblijnej – chrześcijańskiej i żydowskiej, gdzie za pierwszy dzień tygodnia uznawana jest niedziela, piątek jest dniem szóstym^[3].

Dla chrześcijan jest dniem śmierci Jezusa Chrystusa, w niektórych wyznaniach obowiązuje z tego powodu post. Piątek jest świętym dniem dla wyznawców islamu. W judaizmie w piątek, wraz z zachodem słońca, rozpoczyna się szabat. W kulturze zachodniej w piątek wieczorem rozpoczyna się weekend.

Polska nazwa, wspólna z innymi językami słowiańskimi, pochodzi od liczby pięć^[4]; por. cz. pátek, ros. пятница (piatnica), serb.-chorw. petak. Podobnie w językach bałtyckich: lit. penktadienis < penkta ‛piąta’ + diena ‛dzień’.

Od liczby sześć pochodzi port. sexta-feira. Gr. παρασκευή (paraskevi) ‛przygotowanie’ również nawiązuje do tradycji biblijnej, w której piątek był dniem przygotowania do Paschy, która wypadała w sobotę.

Łacińska nazwa dies Veneris ‘dzień Wenus’ wpłynęła na nazewnictwo innych języków europejskich, np. hiszp. viernes, wł. venerdì; w językach germańskich jest to dzień Frigg względnie Frei – nordyckiej odpowiedniczki Wenus: np. ang. Friday, niem. Freitag, w językach norweskim, duńskim, szwedzkim fredag, w niderlandzkim vrijdag.

Piątek trzynastego

W niektórych krajach piątek, który jest jednocześnie 13. dniem miesiąca jest uznawany za pechowy.

Osobny artykuł: Piątek trzynastego (przesąd).

Zobacz też

Wielki Piątek
nazwy dni tygodnia
Dżummuah
Śukra
miejscowość Piątek (województwo łódzkie)

Przypisy

↑ Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski: Skracanie nazw dni tygodnia. Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2007-04-04. [dostęp 2013-08-28].
↑ Norma ISO-8601. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, 2004-12-01. [dostęp 2013-03-09].
↑ Andrzej Przybylski: Ukradzione niedziele. niedziela.pl, 2009. [dostęp 2013-03-09].
↑ Radosław Kotarski: Polimaty #39 Skąd się wzięły dni tygodnia?.

[1] Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski: Skracanie nazw dni tygodnia. Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2007-04-04. [dostęp 2013-08-28].

[2] Norma ISO-8601. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, 2004-12-01. [dostęp 2013-03-09].

[3] Andrzej Przybylski: Ukradzione niedziele. niedziela.pl, 2009. [dostęp 2013-03-09].

[4] Radosław Kotarski: Polimaty #39 Skąd się wzięły dni tygodnia?.

[1]

[2]

[3]

[4]