Cmentarz Bernardyński

cmentarz Bernardyński
	; Cmentarz Bernardyński w Wilnie
Państwo	Litwa
Miejscowość	Wilno, Zarzecze
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	katolicki
Stan cmentarza	nieczynny
Data otwarcia	25 lutego 1810
Architekt	Józef Poussier
	Położenie na mapie Wilna cmentarz Bernardyński
	Położenie na mapie Litwy cmentarz Bernardyński
	54°40′48″N 25°18′28″E/54,680000 25,307778
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz Bernardyński^[1] (lit. Bernardinų kapinės) – cmentarz w Wilnie, na Zarzeczu, założony w 1810.

Historia

Cmentarz ma długą i złożoną historię, podobną do losów cmentarza Na Rossie. Pierwszy cmentarz znajdował się przy kościele oo. Bernardynów, przed kościołem św. Anny. W związku z przeprowadzeniem na jego terenie ulicy św. Anny, na podstawie decyzji magistratu wileńskiego z 25 lutego 1810, na wniosek Katolickiej Kongregacji Niemieckiej św. Marcina przy kościele św. Anny, cmentarz przeniesiono na dzisiejsze miejsce. Wykonanie planu cmentarza Bernardyńskiego przypisuje się Józefowi Poussierowi. Najstarszą, liczącą najcenniejsze i najstarsze nagrobki, jest część zachodnia cmentarza, od bramy głównej do końca kolumbariów, sięgająca do ścieżki nad nabrzeżnym zboczem. Zdaniem historyków przewyższa on dziś swą wartością zespół budowli cmentarnych na Rossie, zwłaszcza po zburzeniu tamtejszych kolumbariów^{[potrzebny przypis]}. Wymagającą dziś odbudowy kaplicę cmentarną zbudowano w latach 1825–1827 według planów Józefa Poussiera.

Na cmentarzu Bernardyńskim spoczywa wiele postaci zasłużonych dla miasta, jak profesorowie byłego Uniwersytetu Wileńskiego z okresu dwu wieków, literaci, poeci, malarze, artyści fotografowie, aktorzy, śpiewacy, muzycy, kompozytorzy, pedagodzy, nauczyciele, działacze społeczni, oświatowi i polityczni, lekarze i prawnicy, inżynierowie i budowniczy, księża, kapłani i zakonnicy, historycy sztuki, wojskowi i powstańcy 1863 roku.

Twórcami najstarszych nagrobków są wileńscy artyści, m.in. J. Rosiński, J. Kozłowski, J. Sobolewski, L. Andruszkiewicz, W. Łabanowski, B. Jacuński, J. Korkuć oraz J. Horbacewicz. Liczne pomniki żeliwne pochodzą w manufaktury w Wiszniewie.

Cmentarz Bernardyński, zamknięty w latach 90. XX wieku, uznano za zespół zabytkowy chroniony prawem. Dzięki inicjatywie Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, oraz współdziałającej z nią polskiej Fundacji Wspierania Współpracy Polsko-Litewskiej im. A. Mickiewicza, za pieniądze rządu polskiego do dnia dzisiejszego odrestaurowano około 150 nagrobków. Z funduszy miasta Wilna odbudowano część ogrodzenia, odrestaurowano bramę i wzmocniono skarpę^[2].

Obecnie cmentarz znajduje się na liście najpiękniejszych cmentarzy w Europie^[3].

Pochowani

Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani na cmentarzu Bernardyńskim w Wilnie.

Józef Bieliński – polski lekarz, badacz dziejów instytucji medycznych w Polsce
Leon Borowski – polski krytyk literacki
Henryk Cywiński – polski wiceadmirał floty rosyjskiej
Marian Dziewicki – polski prawnik
Tekla Iwicka – polska filantropka
Ignacy Iwicki – polski pedagog i tłumacz
Stanisław Bonifacy Jundziłł – polski pijar, przyrodnik, pedagog
Józef Jundziłł – polski botanik
Kamila Marcinkiewicz – polska pianistka
Marian Massonius – filozof, psycholog i pedagog
Włodzimierz Mazurkiewicz – polski pilot, inżynier
Franciszek Ksawery Narwojsz – polski matematyk, inżynier
Zachariasz Niemczewski – polski profesor matematyki
Olgierd Pożerski – polski wojskowy, generał brygady Wojska Polskiego II RP
Kanuty Rusiecki – polski malarz
Bolesław Rusiecki – polski malarz
Jan Skidełł – polski teolog
Józef Strumiłło (1774–1847) – prawnik, działacz niepodległościowy, botanik, prekursor nowoczesnego ogrodnictwa
Józef Kazimierz Ziemacki – polski profesor chirurgii.

Na cmentarzu Bernardyńskim spoczywają także potomkowie polskiego malarza Ferdynanda Ruszczyca, jak również matka Feliksa Dzierżyńskiego – Helena z Januszewskich.

Bibliografia

EdmundE. Małachowicz EdmundE., Wilno, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1996, ISBN 83-7085-182-7, OCLC 749625807 .
Aleksander Śnieżko, Cmentarz Bernardyński na Zarzeczu, Dział Rękopisów Ossolineum, Wrocław
Audronė Kasperavičienė, Jerzy Surwiło, Przechadzki po Wilnie. Zarzecze. Cmentarz Bernardynski, Wilno, 1997

Linki zewnętrzne

Martyria. martyria.diecezja.elk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].

Przypisy

↑ Polski egzonim uchwalony na 119. posiedzeniu KSNG.
↑ „Znad Wilii”, nr 4(44) 2010, s. 135
↑ Wileński cmentarz na liście najpiękniejszych w Europie

[1] Polski egzonim uchwalony na 119. posiedzeniu KSNG.

[2] „Znad Wilii”, nr 4(44) 2010, s. 135

[3] Wileński cmentarz na liście najpiękniejszych w Europie

[1]

[2]

[3]