Jerzy Remer
Pełne imię i nazwisko |
Jerzy Ludwik Adam Remer |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
16 kwietnia 1888 |
Data i miejsce śmierci |
16 lutego 1979 |
Zawód, zajęcie |
historyk sztuki, konserwator zabytków |
Odznaczenia | |
|
Jerzy Ludwik Remer (ur. 16 kwietnia 1888 w Zatorze[1], zm. 16 lutego 1979 w Toruniu) – polski historyk sztuki i konserwator zabytków, generalny konserwator zabytków w latach 1930–1937, dyrektor Muzeum Okręgowego w Toruniu w latach 1947–1971.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Edwarda (1859–1925), kasjera dóbr Potockich, i Marii z Grychowskich (1867–1947)[2]. W latach 1899–1907 uczył się w Gimnazjum Realnym w Wadowicach. W 1914 ukończył historię sztuki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W zawodzie konserwatora zabytków praktykował w Paryżu[3], uczęszczał na 31. specjalistyczny kurs muzeologiczno-konserwatorski w Ecole du Louvre. Od początku niepodległej RP pracował w urzędach konserwatorskich – najpierw w Częstochowie i w Kielcach, a później w Wilnie[1].
Od 1930 był generalnym konserwatorem zabytków. Został odsunięty ze stanowiska w 1937 i przeniesiony do Krakowa, kiedy sprzeciwił się zamierzonemu zakupowi i wywiezieniu do Warszawy późnogotyckiego poliptyku św. Jana Jałmużnika z klasztoru Augustianów w Krakowie[4]. W okresie międzywojennym pracował w kilku organizacjach, zajmujących się ochroną zabytków: Towarzystwie Opieki nad Zabytkami Przeszłości, Polskim Związku Historyków Sztuki, Towarzystwie Ochrony Sztuki Ludowej, Polskim Towarzystwie Krajoznawczym oraz w Międzynarodowej Komisji Zabytków Historycznych[5]. W latach 1931–1932 był redaktorem czasopisma Ziemia[6].
W latach 1938–1939 był konserwatorem zabytków w województwie warszawskim (od 1 listopada 1938[7]) i białostockim. W czasie wojny mieszkał i pracował w Warszawie, po wojnie był wojewódzkim konserwatorem zabytków w pomorskim urzędzie wojewódzkim w Bydgoszczy. W 1947 został dyrektorem Muzeum Okręgowego w Toruniu i był nim do 1971, pracował także w tamtejszym Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, do którego sprowadził go wraz z innymi intelektualistami lwowskimi i wileńskimi Ludwik Kolankowski[8].
Działał w Stronnictwie Demokratycznym, zasiadając w jego Wojewódzkim Komitecie w Bydgoszczy. Zasłużony członek SD[9]. W 1966 otrzymał nagrodę państwową II stopnia[10].
Od 20 stycznia 1912 był mężem Emilii z Trzecieckich (1893–1976).
Zmarł w 1979 w Toruniu, został pochowany na miejscowym Cmentarzu św. Jerzego (kwatera płn-zach).
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (29 października 1947)[11]
- Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie, w tym: 9 listopada 1931[12], 15 listopada 1946[13])
- Medal Niepodległości (4 listopada 1933)[14]
- Medal 30-lecia Polski Ludowej
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 lutego 1955)[15]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
- Odznaka „Zasłużonemu Działaczowi Stronnictwa Demokratycznego”
- Złota Odznaka (nr 1) „Za Opiekę nad Zabytkami”
- Złota Odznaka PTTK
- Medal „Za Szczególne Zasługi dla Rozwoju Województwa Bydgoskiego”
- Medal „Za Zasługi dla Województwa Toruńskiego”
- Medal „Za Zasługi w Upowszechnianiu Kultury”
- Medal „Za Zasługi Położone dla Rozwoju Uniwersytetu Mikołaja Kopernika”
- Złota Odznaka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Almanach Literacki 1926, Wilno: nakładem Wil. Oddz. Polsk. Białego Krzyża, s. 43 .
- ↑ Jerzy Ludwik Adam Remer [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-07-25] .
- ↑ Paweł Dettloff, Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918–1930. Teoria i praktyka, Universitas, Kraków, 2006, s. 74, przyp. 161.
- ↑ Tamże, s. 73.
- ↑ Tamże, s. 75.
- ↑ Ziemia [online], z-ne.pl [dostęp 2019-05-13] .
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 456, 5 listopada 1938.
- ↑ Informacje na stronie UMK.
- ↑ „Kurier Polski”, nr 38 z 19 lutego 1979, s. 2 (nekrolog).
- ↑ „Nowiny Rzeszowskie”, nr 170 (5306), 20 lipca 1966, s. 2.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 893 („za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej”).
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 („za zasługi na polu inwentaryzacji i ratownictwa zabytków oraz w dziedzinie organizacji opieki państwowej i społecznej nad kulturą i sztuką”).
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 81, poz. 539 („za zasługi położone w pracach kulturalno-oświatowych”).
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273 („za pracę w dziele odzyskania niepodległości”).
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa z dnia 28 lutego 1955 r. nr 0/350 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 618. [dostęp 2023-07-25].
- Janina Mazurkiewicz, Remer Jerzy, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, red. Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, z. 2, Poznań, Wydaw. Poznańskie 2006, ISBN 83-7177-416-8.
- Jan Raczkowski o ukrywaniu prof. Jerzego Remera. sprawiedliwi.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-30)]..
- Absolwenci Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie Wojewódzkich Komitetów SD (1944–1989)
- Dyrektorzy muzeów w Polsce
- Ludzie urodzeni w Zatorze (województwo małopolskie)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem 30-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego
- Odznaczeni Odznaką Nagrody Państwowej
- Odznaczeni Odznaką „Zasłużonemu Działaczowi Stronnictwa Demokratycznego”
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
- Odznaczeni Złotą odznaką „Za opiekę nad zabytkami”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Pochowani na Cmentarzu św. Jerzego w Toruniu
- Polscy konserwatorzy zabytków
- Polscy muzealnicy
- Urodzeni w 1888
- Wojewódzcy konserwatorzy zabytków w Krakowie
- Wojewódzcy konserwatorzy zabytków w Warszawie
- Wykładowcy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Zmarli w 1979