Kwas fluoroantymonowy

Kwas fluoroantymonowy
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
podst.	heksafluoro-λ6-styban wodoru
addyt.	heksafluorydoantymonian(1−) wodoru
	Inne nazwy i oznaczenia
	kwas heksafluoroantymonowy, kwas sześciofluoroantymonowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	HSbF; 6
Inne wzory	HF·SbF; 5
Masa molowa	236,81 g/mol
Wygląd	przezroczysta ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	16950-06-4
PubChem	6337100
SMILES
	[H+].[F-].[F-].[F-].[F-].[F-].[F-].[Sb]
InChI
	InChI=1S/6FH.Sb/h6*1H;/p-5
	InChIKey
	FQWDRCSQRKAYKW-UHFFFAOYSA-I
Właściwości
	Gęstość
	2,885 g/cm³; ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	reaguje
	w innych rozpuszczalnikach
	ciekły dwutlenek siarki, chlorofluorek sulfurylu, chlorofluorowęglowodory
Kwasowość (pKa)	−25
Budowa
Układ krystalograficzny	oktaedryczny
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2016-08-09]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Zwroty H	H300+H310+H330, H314, H411
Zwroty P	P260, P280, P301+P330+P331+P310, P303+P361+P353, P304+P340+P310, P305+P351+P338
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 3 0
Temperatura zapłonu	niepalny
	Podobne związki
Podobne związki	kwas magiczny
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kwas fluoroantymonowy, [H
2F]+
[SbF
6]−
(lub w uproszczeniu HSbF
6) – mieszanina fluorowodoru (HF) i pentafluorku antymonu (SbF
5) w różnych stosunkach, uważana za najsilniejszy superkwas. Reakcja jego tworzenia przebiega następująco^[3]:

SbF
5 + 2HF ⇄ SbF−
6 + H
2F+

W układzie tym fluorowodór jest jonizowany przez pentafluorek antymonu z wytworzeniem bardzo trwałego anionu SbF−
6^[a], który jest bardzo słabym nukleofilem i zasadą. Część kationową stanowi tzw. wolny proton, H+
, który w rzeczywistości przyłącza się do innej cząsteczki HF dając kation H
2F+
^[b]^[3]. Kwas fluoroantymonowy (H₀ = −28) jest ok. 10¹⁶ razy mocniejszy od stężonego kwasu siarkowego (H₀ = −12) i jest zdolny do protonowania bardzo słabych zasad, w tym ksenonu i alkanów, np. ^[4]^[3]:

RH + HSbF
6 → RH+
2 + SbF−
6 → R+
+ H
2

Dobrze przewodzi prąd elektryczny ze względu na labilność protonu w kationie H
2F+
i jego szybką migrację zgodną z mechanizmem Grotthussa^[5].

Kwas fluoroantymonowy przechowuje się w pojemnikach wykonanych z teflonu.

Uwagi

↑ Przy większych stężeniach SbF
5 powstają dimery Sb
2F−
11, trimery Sb
3F−
16 itd.
↑ Przy większych stężeniach HF powstają kationy H
3F+
2.

Przypisy

↑ ^a ^b Fluoroantimonic acid (nr 175102) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-02-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Fluoroantimonic acid (nr 175102) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-02-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b ^c Hydrogen Fluoride–Antimony Pentaﬂuoride (Fluoroantimonic Acid), [w:] George A.G.A. Olah George A.G.A. i inni, Superacid chemistry, wyd. 2, Wiley, 2009, s. 56–59, DOI: 10.1002/9780470421604, ISBN 978-0-470-42160-4 (ang.).
↑ George A.G.A. Olah George A.G.A., Crossing Conventional Boundaries in Half a Century of Research, „Journal of Organic Chemistry”, 70 (7), 2005, s. 2413–2429, DOI: 10.1021/jo040285o .
↑ MichaelM. Klein MichaelM., Getting the Jump on Superacids [online], Pittsburgh Supercomputing Center (PSC), 25 października 2000 [zarchiwizowane z adresu 2018-07-12] (ang.).

[4] Przy większych stężeniach SbF
5 powstają dimery Sb
2F−
11, trimery Sb
3F−
16 itd.

[5] Przy większych stężeniach HF powstają kationy H
3F+
2.

[Aldrich-1] Fluoroantimonic acid (nr 175102) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-02-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Aldrich-US-2] Fluoroantimonic acid (nr 175102) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-02-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Olah2009-3] Hydrogen Fluoride–Antimony Pentaﬂuoride (Fluoroantimonic Acid), [w:] George A.G.A. Olah George A.G.A. i inni, Superacid chemistry, wyd. 2, Wiley, 2009, s. 56–59, DOI: 10.1002/9780470421604, ISBN 978-0-470-42160-4 (ang.).

[Olah2005-6] George A.G.A. Olah George A.G.A., Crossing Conventional Boundaries in Half a Century of Research, „Journal of Organic Chemistry”, 70 (7), 2005, s. 2413–2429, DOI: 10.1021/jo040285o .

[Klein-7] MichaelM. Klein MichaelM., Getting the Jump on Superacids [online], Pittsburgh Supercomputing Center (PSC), 25 października 2000 [zarchiwizowane z adresu 2018-07-12] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[b]

[4]

[5]