Morchella
 Smardz jadalny | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
smardz |
| Nazwa systematyczna | |
| Morchella Dill. ex Pers. Neues Mag. Bot.: 116 (1794) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Morchella esculenta (L.) Pers. | |
Morchella Dill. ex Pers. (smardz) – rodzaj grzybów należący do rodziny smardzowatych (Morchellaceae)[1]. W Polsce według publikacji M. A. Chmiel występuje 5 gatunków z tego rodzaju[2].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Morchellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Synonimy nazwy naukowej: Boletus Tourn. ex Adans., Boletus Tourn., Eromitra Lév., Mitrophora Lév., Morchella sect. Mitrophorae (Lév.) S. Imai, Morilla Quél., Phalloboletus Adans[3].
Nazwa polska według M. A. Chmiel[2].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Naziemne grzyby saprotroficzne. Wytwarzają owocniki zbudowane z kulistych, jajowatych lub stożkowatych główek osadzonych na pustym wewnątrz trzonie. Hymenofor w postaci warstwy hymenialnej wewnątrz wnęk (alweoli) rozmieszczonych na całej ich powierzchni. Zarodniki smardzów są eliptyczne, gładkie, a ich wysyp jest kremowy[4][5].
Niektóre gatunki
[edytuj | edytuj kod]Najnowsze badania wykazują, że obecna oparta na morfologii systematyka gatunków jest niewłaściwa, i należy ją zastąpić nową opartą na genetyce. Sprawia to, że wiele gatunków zostaje włączonych w obręb innych, a część zniesiona całkowicie[6].
- Morchella americana Clowez & C. Matherly 2012
- Morchella anatolica Işıloğlu, Spooner, Allı & Solak 2010
- Morchella angusticeps Peck 1887
- Morchella anteridiformis R. Heim 1966
- Morchella apicata Smotl. 1921
- Morchella bicostata Ji Y. Chen & P.G. Liu 2005
- Morchella brunneorosea Clowez & Ant. Rodr. 2012
- Morchella conicopapyracea Jacquet. 1985
- Morchella costata (Vent.) Pers. 1801
- Morchella crassipes (Vent.) Pers. 1801 – smardz grubonogi
- Morchella deliciosa Fr. 1822
- Morchella deqinensis Shu H. Li, Y.C. Zhao, H.M. Chai & M.H. Zhong 2006
- Morchella dunensis (Castañera & G. Moreno) Clowez 1997
- Morchella esculenta (L.) Pers. 1849– smardz jadalny
- Morchella elata Fr. 1822 – smardz wyniosły
- Morchella eximia Boud. 1910
- Morchella eximioides Jacquet. 1985
- Morchella semilibera DC. 1805 – smardz półwolny
- Morchella guatemalensis Guzmán, M.F. Torres & Logem. 1985
- Morchella herediana L.D. Gómez 1971
- Morchella hetieri Boud. 1903
- Morchella hortensis Boud. 1897
- Morchella hungarica Bánhegyi 1941
- Morchella importuna M. Kuo, O’Donnell & T.J. Volk 2012 – smardz parastożkowaty
- Morchella lepida Clowez & F. Petit 2012
- Morchella meiliensis Y.C. Zhao, Shu H. Li, H.M. Chai & M.H. Zhong 2006
- Morchella miyabeana S. Imai 1932
- Morchella neuwirthii Velen. 192
- Morchella norvegiensis Jacquet. 1985
- Morchella patagonica Speg. 1909
- Morchella patula Pers. 1801
- Morchella populina Clowez & R. Lebeuf 2012
- Morchella pragensis Smotl. 1952
- Morchella pseudoumbrina Jacquet. 1985
- Morchella pseudoviridis Jacquet. 1985
- Morchella punctipes Peck 1903
- Morchella quercus-ilicis Clowez, Ballester & L. Romero 2012
- Morchella rielana Boud. 1907
- Morchella rigidoides R. Heim 1966
- Morchella rufobrunnea Guzmán & F. Tapia 1998
- Morchella smithiana Cooke 1878
- Morchella steppicola Zerova 1941
- Morchella sulcata Velen. 1925
- Morchella tasmanica Ramsb. 1920
- Morchella tatari Velen. 1925
- Morchella tibetica M. Zang 1987
- Morchella tomentosa M. Kuo 2008
- Morchella umbrinovelutipes Jacquet. 1985
- Morchella vaporaria Brond. 1830
- Morchella varisiensis Ruini 2000
Wykaz gatunków i nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce i niektóre inne. Uwzględniono tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie[7]. Nazwy polskie według M.A. Chmiel[2], B. Gumińskiej i W. Wojewody[5] oraz rekomendacji Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-12-13] (ang.).
- ↑ a b c Maria Alicja Chmiel, Checklist of Polish Larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences Kraków, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-12-16] (ang.).
- ↑ Ewald Gerhardt, Stefan Łukomski (tłum.), Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie: Warszawa, PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Franck Richard i inni, True morels (Morchella, Pezizales) of Europe and North America: evolutionary relationships inferred from multilocus data and a unified taxonomy, 2015.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
- ↑ Rekomendacja nr 3/2024 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2024-04-26].