Przejdź do zawartości

Piotr Niemczyk

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Piotr Niemczyk
Ilustracja
Piotr Niemczyk (2015)
Data i miejsce urodzenia

18 czerwca 1962
Warszawa

Zawód, zajęcie

przedsiębiorca, funkcjonariusz służb specjalnych

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wolności i Solidarności Srebrny Krzyż Zasługi Srebrna Odznaka „Zasłużony dla Służby Celnej”
Multimedia w Wikimedia Commons

Piotr Franciszek Niemczyk (ur. 18 czerwca 1962 w Warszawie) – polski urzędnik państwowy, polityk i przedsiębiorca, działacz opozycji w okresie PRL, ekspert z zakresu bezpieczeństwa, w latach 1993–1994 zastępca dyrektora Zarządu Wywiadu Urzędu Ochrony Państwa, w 2001 podsekretarz stanu w ministerstwie gospodarki.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Działalność w okresie PRL

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1981–1987 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, pracował później w redakcji „Powściągliwości i Pracy”.

Od końca lat 70. współpracował z opozycją demokratyczną. W czasach pierwszej „Solidarności” redagował dla opozycji specjalistyczny biuletyn analizujący informacje zawarte w materiałach publikowanych dla administracji PRL[1]. W 1981 był członkiem redakcji „Gazety Strajkowej”[2]. W latach 1982–1985 drukował i kolportował wydawnictwa podziemne, w tym „Tygodnik Mazowsze”. Rozpracowywany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa w ramach spraw operacyjnego rozpracowania „Pionek”, „WiP” i „Alternatywa”[3]. Z powodów politycznych zatrzymywany na okres do 48 godzin[3]. Dwukrotnie był tymczasowo aresztowany – w lipcu 1983 i od lutego do września 1986, zwolnienia uzyskiwał na mocy amnestii. W 1985 był jednym z założycieli Ruchu Wolność i Pokój, organizował także wydawane przez tę organizację pismo „Serwis Informacyjny WiP”. Między 1988 a 1990 pełnił funkcję kierownika prasowego NSZZ „Solidarność” Pomorza Zachodniego w Szczecinie.

Działalność w III RP

[edytuj | edytuj kod]

W 1990 pełnił funkcję szefa szczecińskiego oddziału „Gazety Wyborczej” i redaktora naczelnego lokalnego dodatku tej gazety[4].

W maju tego samego roku za namową Andrzeja Milczanowskiego trafił do tworzącego się UOP[1]. Wraz z grupą opozycjonistów (tj. Bartłomiej Sienkiewicz, Konstanty Miodowicz, Wojciech Brochwicz, Kazimierz Mordaszewski) zajmował się tworzeniem struktur urzędu. Współtworzył Biuro Analiz i Informacji UOP[5]. Był też członkiem komisji weryfikacyjnej pracowników UOP[6]. Wraz z Konstantym Miodowiczem odpowiadał za zbudowanie kadry analitycznej UOP[7] Od 1990 do 1992 pełnił funkcję dyrektora BAI[8].

Według Lecha Kaczyńskiego w 1992 wydał instrukcję 0015/92[9]. Na jej mocy UOP miał jakoby inwigilować środowisko polskiej prawicy, przede wszystkim polityków Porozumienia Centrum. Politycy prawicy przez lata utrzymywali, jakoby instrukcja dała też UOP narzędzia do przeprowadzania operacji specjalnych wymierzonych przeciwko partiom, związkom zawodowym czy aktywistom[10]. W 2010 Sąd Okręgowy w Warszawie, rozpoznając pozew Piotra Niemczyka przeciwko jednemu z dziennikarzy o naruszenie dóbr osobistych, uwzględnił powództwo, uznając m.in., że instrukcja 0015/92 nie pozwalała na inwigilację prawicy[11].

W latach 1993–1994 Piotr Niemczyk pracował jako zastępca dyrektora Zarządu Wywiadu UOP[12]. Był także ekspertem sejmowej Komisji ds. Służb Specjalnych (1998–2001), doradcą ministra spraw wewnętrznych i administracji (2000–2001) oraz podsekretarzem stanu w Ministerstwie Gospodarki (2001).

Po odejściu ze służb specjalnych zajął się doradztwem z zakresu bezpieczeństwa i wywiadu konkurencyjnego. Założył jedną z pierwszych w kraju wywiadowni gospodarczych. W 2007 ponownie objął funkcję doradcy Komisji ds. Służb Specjalnych (z rekomendacji posłów Platformy Obywatelskiej), w 2008 wszedł w skład rady konsultacyjnej przy Centralnym Ośrodku Szkolenia ABW[13]. Został wydawcą specjalistycznego biuletynu zajmującego się sprawami bezpieczeństwa międzynarodowego, praw człowieka i przestępczości zorganizowanej[14]. Został również wykładowcą Centralnego Ośrodka Kadr ABW, Collegium Civitas i Uniwersytetu Warszawskiego[15].

Należał do Unii Wolności, od 2001 do 2004 był sekretarzem generalnym tej partii[16]. Później był (do 2009) członkiem rady politycznej Partii Demokratycznej. W 2019 jako członek Nowoczesnej był kandydatem w wyborach do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej[17].

W grudniu 2016 razem z Pawłem Białkiem, Krzysztofem Bondarykiem i Januszem Noskiem skierował prywatny akt oskarżenia przeciwko ówczesnej rzecznik prasowej Ministerstwa Obrony Narodowej, zarzucając jej pomówienie w związku z komentarzem dotyczącym organizowanej przez nich konferencji naukowej. Zarzut dotyczył m.in. stwierdzenia, że w konferencji wzięli udział „byli funkcjonariusze podejrzewani o współpracę ze służbami wrogimi Polsce i NATO”[18]. Postępowanie zakończyło się w styczniu 2021 prawomocnym wyrokiem skazującym urzędniczkę na grzywnę[19].

W 2019 rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar powołał go w skład Komisji Ekspertów do spraw przestrzegania praw obywatelskich w działaniach służb specjalnych[20]. W 2020 został członkiem rady honorowej Fundacji Instytut Społeczeństwa Otwartego[21]. W tym samym roku wszedł w skład zespołu ekspertów przy senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej[22].

Działalność publicystyczna

[edytuj | edytuj kod]

Autor artykułów dla prasy popularnej oraz publikacji naukowych z zakresu białego wywiadu i bezpieczeństwa międzynarodowego. W latach 90. prowadził w „Expressie Wieczornym” kolumnę Krótki kurs szpiegowania poświęconą sprawom bezpieczeństwa[23]. Pisał także do „Gazety Wyborczej”[24], „Rzeczpospolitej”[25] czy „Wprost”[26]. Jest również autorem publikacji naukowych w „Przeglądzie Bezpieczeństwa Wewnętrznego”.

Autor książki Szósta rano. Kto puka? Jak ojczyzna Solidarności zmienia się w państwo policyjne (wydanej przez Wydawnictwo Krytyki Politycznej w 2018)[27] oraz książki Pogarda. Dlaczego w Polsce rośnie liczba przestępstw z nienawiści (wydanej przez Znak Literanova w 2019)[28]. W 2019 wydawnictwo Czarna Owca wydało jego książkę pt. Krótki kurs szpiegowania, napisanej w formie rozmowy z Jasiem Kapelą[29]. Był konsultantem i współpracownikiem Vincenta V. Severskiego w trakcie prac nad powieścią szpiegowską Christine. Powieść o Krystynie Skarbek, wydanej w 2019 przez wydawnictwo OsnoVa[30]. Następne jego książki zostały wydane przez wydawnictwo Harde: Szpiedzy z papieru. Wszystkie grzechy polskich służb specjalnych wydana przez wydawnictwo Harde (2022)[31] oraz Jedenaste: Nie daj się złapać. Poradnik knucia, oparty na radach byłych szpiegów (2023).

W 2020 został redaktorem naczelnym serwisu internetowego Obywatele.News[32].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Wnuk Stanisława Mackiewicza, siostrzeniec Kazimierza Orłosia[33]. Syn Władysława i Aleksandry[3]. Zawarł związek małżeński z Bianką Mikołajewską[34]; małżonkowie rozstali się[35].

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Piotr Niemczyk. BAI. „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, s. 61, 6 kwietnia 2010. Warszawa: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. ISSN 2080-1335. 
  2. ↑ Tomasz Kozłowski: „Gazeta Strajkowa”. encysol.pl. [dostęp 2023-05-06].
  3. ↑ a b c Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych”. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2022-02-02].
  4. ↑ Grzegorz Chlasta: Czterech: Brochwicz, Miodowicz, Niemczyk, Sienkiewicz. Warszawa: Czarna Owca, 2014, s. 77–78. ISBN 978-83-7554-771-9.
  5. ↑ Wojciech Cieśla: Do UOP-u by bronić ojczyzny, czyli pacyfista ze służb specjalnych. newsweek.pl, 10 maja 2014. [dostęp 2015-04-01].
  6. ↑ Jacek Żakowski: Szpieg ze styropianu. wyborcza.pl, 17 września 1994. [dostęp 2015-04-01].
  7. ↑ Piotr Niemczyk. Pan jest bezczelny, panie pośle – wspomnienie o przyjacielu. „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”. Nr 9 (5) 2013, s. 84. Warszawa: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. ISSN 2080-1335. 
  8. ↑ Grzegorz Chlasta: Czterech: Brochwicz, Miodowicz, Niemczyk, Sienkiewicz. Warszawa: Czarna Owca, 2014, s. 274. ISBN 978-83-7554-771-9.
  9. ↑ Zbrodnia na polskiej demokracji. rp.pl, 13 października 2006. [dostęp 2015-04-01].
  10. ↑ Cezary Łazarewicz: Koniec mitu. polityka.pl, 22 czerwca 2010. [dostęp 2015-04-01].
  11. ↑ Instrukcja 0015/92 a inwigilacja prawicy. niwserwis.pl. [dostęp 2015-04-01].
  12. ↑ O autorach. „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”. Nr 9, s. 144, 2014. Warszawa: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. ISSN 2080-1335. 
  13. ↑ Grzegorz Chlasta: Czterech: Brochwicz, Miodowicz, Niemczyk, Sienkiewicz. Warszawa: Czarna Owca, 2014, s. 261. ISBN 978-83-7554-771-9.
  14. ↑ Niwserwis. niwserwis.pl. [dostęp 2015-04-01].
  15. ↑ Grzegorz Chlasta: Czterech: Brochwicz, Miodowicz, Niemczyk, Sienkiewicz. Warszawa: Czarna Owca, 2014, s. 274–275. ISBN 978-83-7554-771-9.
  16. ↑ Grzegorz Chlasta: Czterech: Brochwicz, Miodowicz, Niemczyk, Sienkiewicz. Warszawa: Czarna Owca, 2014, s. 260. ISBN 978-83-7554-771-9.
  17. ↑ Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-10-13].
  18. ↑ Wojciech Czuchnowski: Byli szefowie służb idą do sądu. Zarzucają kłamstwo doradczyni Macierewicza. wyborcza.pl, 23 grudnia 2016. [dostęp 2021-04-16].
  19. ↑ Agata Małkowska-Szozda: Była rzeczniczka MON skazana, następcy anonimowi. press.pl, 15 stycznia 2021. [dostęp 2021-04-16].
  20. ↑ Komisja Ekspertów do spraw przestrzegania praw obywatelskich w działaniach służb specjalnych. brpo.gov.pl, 28 października 2019. [dostęp 2021-10-07].
  21. ↑ Rada honorowa. instytutspoleczenstwaotwartego.pl. [dostęp 2021-04-16].
  22. ↑ Inauguracyjne posiedzenie Zespołu Doradców senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej. senat.gov.pl, 29 stycznia 2021. [dostęp 2022-02-25].
  23. ↑ „Ekspres Wieczorny”. Nr 5, s. 7, 6 stycznia 1995. 
  24. ↑ Piotr Niemczyk: Co nam zgotuje sąsiad. wyborcza.pl, 14 października 1994. [dostęp 2015-04-01].
  25. ↑ Piotr Niemczyk: Armia chce więcej. rp.pl, 1 grudnia 1994. [dostęp 2015-04-01].
  26. ↑ Piotr Niemczyk. Misja specjalna. „Wprost”. Nr 20, s. 16–17, 1999. 
  27. ↑ Piotr Niemczyk: Polska zmienia się w państwo policyjne. wyborcza.pl, 2 października 2018. [dostęp 2018-11-27].
  28. ↑ Piotr Niemczyk: Pogarda. Dlaczego rośnie liczba przestępstw z nienawiści w Polsce. znak.com.pl. [dostęp 2019-08-30].
  29. ↑ Krótki kurs szpiegowania. czarnaowca.pl. [dostęp 2019-10-13].
  30. ↑ Anna Serdiukow: Vincent V. Severski: Moja Krystyna jest inna. Piękniejsza, bo prawdziwa. gazeta.pl, 31 października 2019. [dostęp 2019-11-02].
  31. ↑ Violetta Krasnowska: Komu tak naprawdę służą służby specjalne. Władza złamała im kręgosłup. polityka.pl, 10 stycznia 2023. [dostęp 2023-01-13].
  32. ↑ Redakcja i Rada Obywatele.News. obywatele.news. [dostęp 2020-03-28].
  33. ↑ Rafał Kalukin: Sandwicze kontra ZOMO. wyborcza.pl, 21 sierpnia 2010. [dostęp 2015-04-01].
  34. ↑ Grzegorz Kopacz: Moje teksty nie wyskakują jak diabeł z pudełka. press.pl, 20 listopada 2015. [dostęp 2019-11-24].
  35. ↑ Bianka Mikołajewska: Jak Hofman i jego przyjaciele z biznesu usiłują zablokować i zdyskredytować nasze śledztwo. oko.press, 14 kwietnia 2021. [dostęp 2021-11-26].
  36. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 września 2011 r. o nadaniu orderów i odznaczenia (M.P. z 2011 r. nr 109, poz. 1103).
  37. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 kwietnia 2015 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2015 r. poz. 505).
  38. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 października 1993 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 1993 r. nr 62, poz. 559).
  39. ↑ W 2013 zapowiedział zwrot tego odznaczenia, motywując to protestem przeciw postawie byłego prezydenta Lecha Wałęsy wobec Bogdana Borusewicza (zob. Władysław Frasyniuk: „Wałęsa to samotny, zgorzkniały człowiek”. wyborcza.pl, 21 maja 2013. [dostęp 2015-04-01].).
  40. ↑ Centralne obchody Dnia Służby Celnej w Gdyni. „Wiadomości Celne”. Nr 10, s. 7, 2012. ISSN 1230-9087. [dostęp 2015-05-22]. 
  41. ↑ Nagrody Dziennikarzy Niezależnych za rok 1988. wyborcza.pl, 22 maja 1989. [dostęp 2021-04-16].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Piotr_Niemczyk&oldid=75234313”