Finsler–Hadwiger teoremi
Finsler–Hadwiger teoremi, bir tepe noktasını paylaşan herhangi iki kareden türetilen üçüncü bir kareyi tanımlayan Öklid düzlem geometrisindeki ifadedir. Teorem adını, üçgenin kenar uzunlukları ve alanıyla ilgili Hadwiger-Finsler eşitsizliğini yayınladıkları makalenin bir parçası olarak 1937'de yayınlayan Alman ve İsviçreli matematikçi Paul Finsler ile İsviçreli matematikçi Hugo Hadwiger'den almıştır.[1]
Açıklama
[değiştir | kaynağı değiştir]Teoremi ifade etmek için, ve 'nin ortak tepe noktasına sahip iki kare olduğunu varsayalım. ve , sırasıyla ve doğrularının orta noktaları ve ve , iki karenin merkezi olsun. Daha sonra teorem, dörtgenin de bir kare olduğunu belirtir.[2]
karesine, verilen iki karenin Finsler-Hadwiger karesi denir.[3]
Uygulaması
[değiştir | kaynağı değiştir]Finsler–Hadwiger teoreminin tekrarlanan uygulaması, keyfi bir dörtgenin kenarlarına inşa edilmiş dört kareden oluşan merkezler aracılığıyla parçaların uygunluğu ve dikliği üzerinde Van Aubel teoremini kanıtlamak için kullanılabilir. Her bir ardışık kare çifti, teoremin bir örneğini oluşturur ve bu örneklerin iki karşıt Finsler-Hadwiger karesi çifti, aynı türetilmiş kareye sahip teoremin diğer iki örneğini oluşturur.[4]
İspat
[değiştir | kaynağı değiştir]1. ve kareleri, şekil (a)'da gösterildiği gibi ortak bir tepe noktasını paylaşsın. Daha sonra, orijinal karelerin ve merkezleri ile birlikte ve segmentlerinin orta noktaları ve , başka bir karesinin köşeleridir.
2. ve karelerinin ve köşegenlerini şekil (b)'de gösterildiği gibi çizin. O halde , gölgeli dörtgen ile ilişkili Varignon paralelkenarıdır.
3. 'nin bir kare olduğunu göstermek için, 'nün ve çizgili köşegenlerinin dikey ve eşit uzunlukta olduğunu göstermemiz gerekir. Şekil (c), , , olduğunu ve böylece olduğunu göstermektedir. Böylece . Ancak ve ; dolayısıyla 'dir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Finsler, Paul; Hadwiger, Hugo (1937), "Einige Relationen im Dreieck", Commentarii Mathematici Helvetici (Almanca), 10 (1), ss. 316-326, doi:10.1007/BF01214300, MR 1509584. See in particular p.324.
- ^ Alsina, Claudi; Nelsen, Roger B. (2010), "The Finsler–Hadwiger Theorem 8.5", Charming Proofs: A Journey Into Elegant Mathematics, Mathematical Association of America, s. 125, ISBN 9780883853481.
- ^ Detemple, Duane; Harold, Sonia (1996), "A round-up of square problems", Mathematics Magazine, 69 (1), ss. 15-27, doi:10.1080/0025570X.1996.11996375, JSTOR 2691390, MR 1573131. See problem 8, pp. 20–21.
- ^ Detemple & Harold (1996), problem 15, pp. 25–26.
- ^ Claudi Alsina & Roger B. Nelsen, (2010), A Cornucopia of Quadrilaterals, ss. 21-22, AMS/MAA, Dolciani Mathematical Expositions, Vol. 55, 9781470454654
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fisher, J. C., Ruoff, D., & Shilleto, J. (1981). Polygons and polynomials. In The Geometric Vein (ss. 321-333). Springer, New York, NY.
- Detemple, D., & Harold, S. (1996). A round-up of square problems. Mathematics Magazine, 69(1), ss. 15-27.
- Claudi Alsina, Roger B. Nelsen: Charming Proofs: A Journey Into Elegant Mathematics. MAA 2010, ISBN 978-0-88385-348-1, s. 125 (books.google.de 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.).
- Frizta Edius & Vina Setiawaty, (2019), Expansion of Finsler-Hadwiger Theorem, Paya Lebar Methodist Girls’ School (Secondary), A project presented to the Singapore Mathematical Project Festival, Proje Raporu[ölü/kırık bağlantı]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Eric W. Weisstein, Finsler-Hadwiger teoremi (MathWorld)
- finsler-hadwiger theorem (Video, 3:55 dk)
- A Problem of Hinged Squares, What is it? A Mathematical Droodle 5 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. @cut-the-knot.org
- Triangle with Squares 4: Finsler Hadwiger Theorem 8 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. @gogeometry.com
- A problem based on the Finsler-Hadwiger theorem @geogebra