Provincia de l'Ojastra
Ła provincia de l'Ojastra (in sardo ojastrin Ogiastra/Oggiastra) ła xe una de łe province sarde nóve, mése in pie co la lege rejonale n. 9 del 2001[1]. Ła ga dó capołoghi: Lanusei, 'ndo che se riunise ła Zónta, e Tortolì, onde che se riunise el Conséjo.
Ła corispónde a ła region geogràfica de l'Ojastra, su ła costa zsentro-orientałe de ła Sardégna: a est, donca, ła dà sul mar mentre a nord-òvest ła confina co ła Provincia de Noro e a sud-òvest co ła Provincia de Cajari. Storicamente ła corispónde groso modo al Giudicado De Agujastra del primo medioevo, un vecio regno sardo picenin da ła vita curta che l'è stà po conquistà dal piasè grando Giudicado de Cajari.
Deso come deso l'è ła provincia itałiana manco popołà, co póco manco de 58'000 abitanti.
Comuni prinzsipałi
- Tortolì - 10'310 abitanti
- Lanusei - 5'728 abitanti
- Biddamanna (it. Villagrande Strisaili) - 4'127 abitanti
- Bari Sardo - 3'884 abitanti
- Baunei - 3'828 abitanti
- Tertenia - 3'739 abitanti
Geografìa
Teritorio e Costa
Ła region geogràfica de l'Ojastra, deso da nóvo provincia, ła ga come bórdo nord i comuni de Urzulei e Baunei, a sud Tertenia e Perdasdefogu e come estemo òvest el comun de Seui. A est, invezse, l'à el mar col gólfo de Arbatax. Ła contien du laghi, fati sarando sù co dighe el fiume Flumendosa, e un toco del grupo montuóxo del Gennargentu. Su la costa de l'Ojastra gh'è diverse cale, łe tìpiche baie sarde: verso nord, pasando Capo Monte Santo se cata Cala Luna, Cala Birìola, Ispuligidenie (dita anca Cala Mariolu), Cala Goloritzè, Cala Sisine 'ndo che se pol rivar via barcon da Arbatax o Santa Maria Navarrese o in zserti caxi anca a pie faxendo strade co vari gradi de fadiga.
Su ła costa Tortolì l'è vegnù sù grazsie anca a l'industria de ła carta che girava intórno al porto de Arbatax, ma deso l'economia de l'Ojastra ła ciapa tanto anca dal turismo visto ła gran quantità de spiaje come Tancau, Lido de Orrì, Cea fin Foxi Manna che łe se slónga dal nord verso al sud de ła provincia. In montagna, Lanusei invezse l'à uno dei oservatori astronòmici piasè inportanti in Itałia, postà in zsima al mónte Armidda: a Lanusei gh'è anca ła sede de ła Diòcexi che ła ciapa rento anca paixi de altre provincie come queła de Nùoro.
Montagne
Come che se véde, l'Ojastra, donca, ła ga anca un bon toco de teritorio in montagna come na parte del Gennargentu e'l Supramonte de Baunei e de Urzulei. Su l'altopian del Golgo ghe xe Su Sterru un gran buxo naturałe de 300 metri rento el mónte: el xe el pózso pi fóndo de tuta ła Sardégna.