Vũ Thị Ngọc Toàn
Vũ hoàng hậu 宇皇后 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Tập tin:Statue of Empress Vũ Thị Ngọc Toàn, wife of Emperor Mạc Đăng Dung.jpg | |||||
Hoàng hậu Thái hậu Thái hoàng Thái hậu | |||||
Tại vị | ? - ? | ||||
Thông tin chung | |||||
Sinh | ? | ||||
Mất | ? | ||||
Phối ngẫu | Mạc Thái Tổ | ||||
| |||||
Hoàng tộc | Triều Mạc |
Vũ Thị Ngọc Toàn[1][2][3] (Hán văn: 宇氏玉全, ? - ?) hoặc Vũ hoàng hậu (Hán văn: 宇皇后) hoặc Trà Hương hoàng hậu (Hán văn: 茶香皇后) là chính thất của Thái tổ Mạc triều.
Tiểu sử
Nàng Vũ Thị Ngọc Toàn ngay từ tấm bé đã nổi danh chim sa cá lặn, mặt hoa da phấn, tiếng nói nhẹ như chim hót, đôi mắt sắc như dao cau, đôi má ửng hồng như cánh sen mới nở. Đến tuổi cập kê, nàng lọt vào mắt xanh của hoàng đế Mạc, được Mạc Thái Tổ kén vào cung, phong ngôi hoàng hậu. Hoàng đế Mạc nguyên quán cũng ở cách đó không xa, đã mê mẩn trước nhan sắc nghiêng ngước nghiêng thành của Vũ Thị Ngọc Toàn. Đôi trai tài gái sắc se duyên tạo nên câu ca truyền đến muôn đời:
- Cổ Trai đế vương,
- Trà Hương công chúa.
Không chỉ có nhan sắc trời cho, bà Vũ Thị Ngọc Toàn còn nổi tiếng thông minh, cầm kỳ thi họa, ứng đối tài tình. Ở ngôi mẫu nghi thiên hạ, hoàng hậu Vũ Thị Ngọc Toàn vẫn không ngớt nhớ về quê tổ. Bà hạ lệnh cho quan quân và dân chúng nhất tề kéo nhau về đất Trà Hương phong hầu kiến ấp, sinh cơ lập nghiệp, từ đó dựa vào phong thủy để sản sinh nhiều giai nhân cho đời. Sử cũ còn chép lại nhiều bóng hồng e ấp trong màn trướng mà nhan sắc và công đức còn được dân gian truyền tụng đến nay như: Bảo Gia thái trưởng công chúa, Phúc Nghi thái trưởng công chúa, Phúc Thành thái trưởng công chúa, Thọ Phương thái trưởng công chúa, Vinh quốc thái phu nhân, Tĩnh Quốc thái phu nhân...
Khi Thái Tổ Mạc Đăng Dung băng hà, Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn vào quy ẩn trong chùa Trà Hương[4][5] (Hán danh là Thiên Phúc tự). Cũng từ đó, bà dốc toàn bộ tâm lực vào việc mở quán, xây cầu, lập chợ và hưng công trùng tu tôn tạo chùa chiền. Bi ký còn lưu rằng, bà đã cúng tiến 6000 lá vàng, 30 mẫu ruộng, hàng vạn quan tiền cùng rất nhiều cột kèo, gạch ngói để trùng tu các ngôi cổ tự, suốt dọc từ Hải Dương, Thái Bình đến Kinh Bắc.
Vinh danh
Tại chùa Trà Hương (đến thời Gia Long thì đổi là Trà Phương do húy kị, nay sửa lại theo tên cũ) còn lưu tấm bi văn được dựng ngày 26 tháng 8 Thuần Phúc sơ niên (1565), lược thuật sự kiện Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn cùng Khiêm vương Mạc Kính Điển, hơn chục thân vương, công chúa, quan tướng hưng công xây dựng, nội dung như sau:
“ | Thái hoàng Thái hậu, Khiêm Thái vương cúng 10 lạng bạc. Lị vương, Thuận vương cúng 5 lạng bạc. Vinh quốc Thái phu nhân 9 lạng 5 tiền. Tĩnh quốc Thái phu nhân 10 lạng. Bảo gia Thái trưởng Công chúa tiền 10 quan. Phúc nghi Thái trưởng Công chúa 1 lạng 8 tiền. Thọ phương Thái trưởng Công chúa 2 lạng 8 tiền. Phúc thành Thái trưởng Công chúa. Sùng Quốc công 5 lạng. Văn Quốc công 9 lạng 5 tiền. Ninh Quốc công 2 lạng. Triều Quận công 1 lạng. Phú Quận công 1 lạng. Trịnh Quận công gỗ lim 2 cây. Ngạn Quận công 1 lạng. Khang Quận công 1 lạng. An Quận công 1 lạng, khuyên tai 1 đôi. Vị Quận công 1 lạng, khuyên tai 1 đôi. Dương Quận công 1 lạng. Tuy Quận công 1 lạng, Thanh Uy hầu 1 lạng.
Dựng bia ngày 26 tháng 8, Thuần Phúc sơ niên. Ruộng tín thí: Ngày 8 tháng 10 nhuận năm Bính Dần, Thái hoàng Thái hậu có ruộng của bản điện được cấp và mua mới tất cả là 1 mẫu 9 sào cúng vào Thiên Phúc tự làm của tam bảo. Kê: Một mảnh xứ ngoại tổ cội 1 mẫu 9 sào tại xã Lan Ổ, huyện An Lão; phía Đông gần ruộng của cố Hương La hầu Vũ Trụ, Tây gần ruộng An Lộc bá Vũ Du Mỹ, Nam gần chằm, Bắc gần đường. Phần trên có bia ruộng cúng tiến làm của tam bảo, giao cho chùa để tiện cày cấy và khói hương thờ thánh. Nếu ai mai táng lên ruộng, phá hoại ruộng hoặc di chuyển bia ruộng đều bị chư phật chiếu xét, tru di ba đời. Nay thề nguyện ! |
” |
— Theo sách Văn bia thời Mạc |
Xem thêm
Tham khảo
- Truyền thuyết về Mạc Thái Tổ và hoàng hậu họ Vũ
- Thái hoàng Thái hậu Mạc triều Vũ Thị Ngọc Toàn - Bậc mẫu nghi thiên hạ
- Tưởng nhớ Thái hoàng Thái hậu Mạc triều Vũ Thị Ngọc Toàn
- Hội thảo khoa học về Thái hoàng Thái hậu Mạc triều Vũ Thị Ngọc Toàn
- Khánh thành đền thánh mẫu Mạc triều Vũ Thị Ngọc Toàn
- Xây dựng đền thờ Thái hoàng Thái hậu Mạc triều Vũ Thị Ngọc Toàn
- Lễ giỗ Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn