Alexander Farnese

Alexander Farnese (Rome, 27 ogustus 1545 – Arras (Atrecht), 3 december 1592) was e Spoansche veldhere, landvoogd van de Nederlandn en hertog van Parma. J’haa vele succes mè z'n militaire carrière, in dienst van z’n nounkel Filips II.

Zyn leevn

Je was de zeune van den hertog van Parma, Ottavio Farnese, en van Margaretha van Parma, ’n ounwettige dochter van Keizer Karel V. J’haad e twêeliengbroere die mor e moand leefde. Z’n moeder was ‘n halfzuster van Filips II en van Don Juan.

J’is ipgebrocht in Spanje, tegoare mè Don Juan en de zeune van Filips II, Don Carlos, die ziekelik was.

In 1559 kwamt ’n mee no de Nederlandn mè z’n moeder Margaretha, die doa van 1559 tout 1567 landvoogdesse was.

Den elfstn november 1565 ist ‘n getrouwd mè Maria van Portugal en da wierd mè vele proal in Brussel gevierd.

In 1571 vocht ’n mee in de Slag by Lepanto, woa dan ze de Turkn versloegn.

In ’t noajoar van 1577 krêegt ’n ipdracht van Filips II vor of te kommn met e leger vo Don Juan by te stoan, die ’t nie kosteg hoaln teegn Willem van Oranje. Z’arriveerdn in Luxemburg, en den achtntwintigstn januoari 1578 versloegt ’n d’ipstandeliengn mè grôot succes in de Slag by Gembloux, ten zuudôostn van Brussel. Nie vele loater stierf Don Juan en Alexander Farnese volgdeg hem ip als landvoogd.

In 1586 stierf z’n voader en kwamt ’n dus hertog van Parma, mo je regeerde nie zelve omdat ’n ton landvoogd in de Nederlandn was. Je stelde z’n zeune Ranuccio I an als regent.

Landvoogd van de Nederlandn

Alexander Farnese volgde Juan van Oostnryk, die in 1578 gestorvn was, ip als landvoogd. Mo je was nie erkend deur de Stoatn-Generoal, die aartshertog Matthias van Oostnryk gevroagd haan. In 1581 verkloarde de Republiek der Zeevn Verenigde Provinciën under ounofhankelik van Spanje en ze wildn gin êen Spanjoard mer erkenn.

Farnese krêeg hulpe van heurlingen uut de Woalsche gewestn die trouw bleevn an de keunienk mè de Unie van Atrecht. 'n Poar weekn loater kwamt er 'n antwoord mè de Unie van Utrecht.

Van uut Luxemburg begost Farnese an de veroverienge van de Nederlandn, en je kost d’ipstandige steedn Gent, Oudenoarde en Antwerpn inpakkn.

Teegn 1588 haad ‘n ‘t grotste stik van de Nederlandn in handn, uutgenoomn Zêeland, Holland en stikkn van Friesland en Gelre.

In ogustus 1589 is Hendrik III van Frankryk vermôord en Filips II wilde vermien da Parys in handn van de protestantn viel. ’t Moment da Farnese an de reste van de Noordelikke Nederlandn wilde begunn, dwoung Filips II hem vor in Frankryk teegn de protestant Hendrik IV van Frankryk te goan vechtn, wa da d’Hollandsche ipstandeliengn geirn hôordn. De neegntienstn september 1590 vielt ’n Parys binn vo ’t godsdienstconflict ip te lossn. Mor ost ’n hem in 1592 an z’n hand kwetste in Rouen droegt ‘n ‘t commando over an z’n zeune Ranuccio I en je kêerde were.

Deur jalousie vo z’n successn krêegt ’n z’n ountslag als landvoogd van Filips II, en je trok hem were in Atrecht, ton nog by de Spoansche Nederlandn. De derdn december 1592 ist ‘n doa gestorvn.

Vrouwe en kienders

Alexander Farnese trouwde den elfstn november 1565 in Brussel mè Maria van Portugal. Under kienders:

• Margherita Farnese (1567-1643), getrouwd mè Vincenzo I Gonzaga
• Ranuccio I Farnese (1569-1622), hertog van Parma
• Odoardo Farnese (1573-1626), kardinoal

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Alessandro Farnese van Wikimedia Commons.