Gandara, Samar
{{{text}}} |
Gandara | ||
---|---|---|
| ||
Mapa han Samar nga nakulur an Gandara | ||
Nasud | Pilipinas | |
Rehiyon | Sirangan Kabisayaan (Rehiyon VIII) | |
Probinsiya | Samar | |
Distrito Kongresyonal | Una nga Distrito han Samar | |
Barangays | 69 (Kaunuman kag Siyam) | |
Kagamhanan[1] | ||
• Mayor | Eufemio Delos Santos Oliva | |
Langyab[2] | ||
• Total | 573.49 km2 (221.43 sq mi) | |
Molupyo (2010)[3] | ||
• Total | 31,943 | |
Zona hin oras | PST (UTC+8) | |
ZIP code | 6706 | |
Dialing code | 55 |
An Gandara uska Ikaduha nga pag-klasipikar nga Munisipyo ha probinsiya han Samar, Nasud han Pilipinas. Sumala han 2010 Senso han Pilipinas, mayda ini populasyon o umuukoy nga 31,943. Ini nga bungto in anay guin ngangaranan nga Bangahon, pero an mga umuukoy hini nahibalhin ha yana presente nga lokasyon hadtun Setyembre 29, 1902. Pagkatapos makabalhin han yana nga lokasyon o dapit an ngaran guinhatag nga honor ngadtu han paghinumdum han anay Gobernador Heneral han Pilipinas hi José de la Gándara y Navarro.
Mga Barrio
An Gandara mayda kaunuman kag siyam (69) nga baranggay.
|
|
|
Kasaysayan
An kadaan nga nasakop nga Gandara in mahihinumduman han uska tore, an mga Prayle bumalik pagkatapos pag-uli pagpataya kan Magellan tikang Espanya, nga umukoy ha usa ka dapit nga lugar nga an ngaran Dapdap nagtindug hin "Shrine" guintawag nga Tinago hadtun 1596 kay hira nahadluk sanglit natago hira, naporma hin Cabecera guin tawag nga Catbalogan, ngan an simbahan han Bangahon, an mga nahibilin han simbahan nga mga arte ngan bato. An mga bungtohanon nag ukad ngan nag apad hin mga bato tikang ha lugar han napalisan nga bangin nga bato ngan an kababtuan ha baybay guin dara ngadtu Tinago ngan naghimu hin simbahan ha Bangahon gamit an galut nga pan pilit han bato. Guin ngaranan nga Bangahon tungud han iya lokasyon ha salug han Gandara kay "Guin babanga han wala ug too nga salug". An libro Conquestas de las Islas Filipinas ni San Agustin nga an Bangahon in usa na nga Pueblo o bungto hadtun 1729, ngan guin himu nga parokya han Espanyol Jesuits Missionaries ngan hi St. Michael the Archangel an santo patrono.
An Ika-Napulu kag walo nga siglo in nahuman nga an Bangahon aada han pnaka-hitaas nga patakas ngan mainuswagun nga lugar kumu usa nag butnga han baralyuanay hin produkto dara han iya matambok ug mayaman nga katutunaan ngan damu nga ani kada anyu. Pero han an barko de giyera han Amerika dumoong ha Calbayog hadtun February 9, 1900, an mga opisyales han gobyerno amu in guin sunog an Bangahon para diri hira hidakupan han mga sundalo nga Amerikano. An problema kun diin igtitindug an bag-o nga bungto in solusyunan han huruhimangraw hadtun July 25, 1901, ha barrio han San Pelayo nga kun diin an barrio Dumalo-ong ansya an napili tungud han iya maupay nga lokasyon nga nahihibutnga han wala ngan tuu nga salug ngan an mga baryo. Labi na, nahihibutnga han Calbayog ngan Catbalogan. An anibersaryo pag pundar han Gandara in kada Pebrero Kaduhaan kag Siyam.
Established in 1902 and named after the surname of Spanish Governor General José de la Gándara y Navarro, the first captain was Jose Dionesio Mendiola, who died during the year's cholera epidemic and replaced by Jose Piczon on June 15, 1902, serving until June 15, 1903. Succeeded by Ramon Mendiola (1903–1906) who was remembered for celebrating the first Gandara town fiesta on September 29, 1903. From the year 1907, town executives were called Presidents. During World War II, there are two Mayors in this municipality, Filadelfo Aliman for the Japanese Government and Teodoro Bisnar for the Philippine Government.
An bag-o nga poblacion ansya in natindug hin napulu kag duha ka tigkapatan nga umahan ni Martino Reyes ini in iya guin hatag para han Gandara. An donasyon in guin parig-on hadtun Enero Napulu kag duha 1909. An yungud han eskwelahan pina-agi han titulo numero Kasiyaman kag Lima (95) pinitsahan Kaduhaan han Hulyo Tuig 1912, ngan an parokya ha ilarum han lote numero 146-CAD-444D pinitsahan August 31, 1976, guinsuportahan pa han pag hatag han tuna petsa March 20, 1908.
Article 960 dated October 23, 1903, transferred the jurisdiction of barangays Bangon, Buenas Aires, Calanyugan, Cambaye, San Luis, Pangi and Pagsanghan to the Municipality of Tarangnan.
The Matuguinao and San Jose de Buan were named as a municipal district of Gandara in 1948 to 1960 and were converted into a municipalities in 1965 and 1969 respectively.
B.P. Blg 11 petsa Disyembre 6, 1978, an San Jorge guinhimu nga bag-o nga munisipyo gawas han Gandara bumulag ha gobyirno han Gandara pero an Villaleona (Senibaran) wara kahiupod ini in nabubutnga han San Jorge.
Heyograpiya
Gamit nga Tona:
- Agricultural
- Cultivated: 7,356.15 Hectares (14.8%)
- Uncultivated: 16,193.33 Hectares (32.75%)
- Built-Up Area: 1,607.06 Hectares (3.25%)
- Grass Land: 4,142.00 Hectares (8.38%)
Gamit nga Ilarum han Tona:
- Mining with no processing zone[kinahanglan hin kasarigan]
Gamit han Katubigan:
- Wetland: 1,013.87 Hectares (2.05%)
- Seas and Rivers
An Salug han Gandara ansya an mayor nga slug nga naawas ha bungto munispyo han Gandara upod an kadagatan han Napalisan.
Demograpiya
Population census of Gandara | |||
---|---|---|---|
Sensus | Populasyon | +/- | |
1990 | 23,673 | ||
1995 | 27,263 | 2.9% | |
2000 | 28,866 | 1.23% | |
2007 | 31,222 | 1.09% | |
2010 | 31,943 | 0.32% | |
Source: National Statistics Office[3][4] |
Hadtun 2006 nga inihapay, an kabug-osan nga umuokoy o populasyon in 32,508, an lalaki in 16,658 ngan an babayi in 15,850. An ihap han panimalay ansya in 6,283, an talimutnga han kadaku han mga panimalay in 5.17 persona o katawo ngan an densidad nga kunuman kag unum kada kilometro kuwadrado. Han 2010, an populasyon in umiban ngadtu 31,943 ngan an ihap han panimalay ansya in 6,342.
Yana nga 2014 an umuokoy in 33,264, an lalaki in 17,046 ngan an babayi in 16,218. Nga may talimutnga nga paghitaas han populasyon kada tuig hin 1.1271 porsiyento. An ihap han panimalay ansya in 6,653, an talimutnga han kadaku han mga panimalay in 4.87 katawo ngan an densidad kada kilometro kuwadrado ansya in 68 (Kaunuman kag walu)
Ekonomiya
Kita:
- Pinakadako nga Kita han Panimalay : Php 22,552.16 kada bulan
- Pinakaguti nga Kita han Panimalay : Php 1,436.50 kada bulan
- Talimutnga nga Kita han Panimalay : Php 5,366.25 kada bulan
- ATalimutnga nga Kita han ha Uma nga Panimalay : Php 2,159.30 kada bulan
- Kakurian nga kinahanglanun : Php 8,484.68 kada bulan
- Nanginginahanglan nga makuri nga nahihitabu : 94.21%
Pangimpleyo:
- Employment Rate: 470 per 1,000 Population
- Major Fields of Employment
- Agriculture and Forestry: 21.06%
- Mining and Quarrying: 0.06%
- Manufacturing: 2.47%
- Construction: 1.10%
- Electrical, Gas and Water: 0.07%
- Transportation, Etc.: 1.24%
- Trade: 12.05%
- Finance, Dwelling and Real Estate: 0.07%
- Community, Social and Personal: 4.97%
- Other not adequately defined: 4.92%
An Internal Revenue Allotment Han Gandara ansya in anay PHP 28,202,218 hadtun 2006.
Pag-uma (Agrikultura)
Dapit nga may tanum (Tigkapatan) | Panimalay ha Uma nga Nahihi-api | Produkto kada Tuig (MT) | |
---|---|---|---|
Rice Irrigated | 295.76 | 83 | 828.13 |
Rice Rainfed | 2,594.22 | 1,148 | 4,280.45 |
Rice Upland | 1,955.32 | 1,139 | 1,173.20 |
Mais | 873.04 | 899 | 1,091.04 |
Utan nga may dahon | 92.34 | 333 | 184.67 |
Prutas | 67.41 | 498 | 337.06 |
Matam-is nga Patatas | 419.60 | 845 | 734.30 |
Camote | 476.02 | 899 | 833.04 |
Butig | 691.70 | 1019 | 1,210.47 |
Ubi | 229.38 | 346 | 401.40 |
Saging | 915.64 | 1,601 | 6,768.53 |
Abaca | 677.34 | 496 | 576.16 |
Lobi | 4,042.26 | 1,395 | 1,263.21 |
Langka | 504.30 | 1,109 | 806.87 |
Manga | 153.60 | 367 | 153.60 |
Bobowa | 232.54 | 325 | 290.68 |
Iba nga prutas | 427.52 | 618 | 384.78 |
Kape | 22.96 | 35 | 20.66 |
Cacao | 328.66 | 811 | 328.67 |
Arte ngan Karisyuhan
An bungto han Gandara in nakikilala han iya mga Kiseo, Kalinayan, Tableya, Pulahanes, Lingganay, Bangahon Church Ruins, the Wacthtower.
An karisyuhan han Karabaw usa ka importante nga piyesta upod an poag-sayaw ha kalsada ngan an gamit han importante kadako han Karabaw ha Uma han mga Gandareno peasants although the word Gandara from their Coat of Arms is a Gander "a duck" Mayors are apologizing the Coat of Arms of the late Jose dela Gandara y Navarro where they are now thru this webpage.
It is also a homage to catholic St. Michael the Archangel to pay tribute to the Spanish colonization, the patron saint of the townspeople.
Mga urosahon ngan Pag-aradman
The sub-River Rock formation or SCREE of Gandarenos called Correche Beach is somewhat the called mystical and if you are a Historian or a Geographer you will be challenged with the flow of the river origins how would it be formed.[5]
Mga kasarigan
- ↑ "Municipalities". Quezon City, Philippines: Department of the Interior and Local Government. Ginkuhà 14 May 2013. Check date values in:
|accessdate=
(help) - ↑ "Province: Samar (Western Samar)". PSGC Interactive. Makati City, Philippines: National Statistical Coordination Board. Ginkuhà 14 May 2013. Check date values in:
|accessdate=
(help) - ↑ 3.0 3.1 "Total Population by Province, City, Municipality and Barangay: as of May 1, 2010" (PDF). 2010 Census of Population and Housing. National Statistics Office. Ginkuhà 14 May 2013. Check date values in:
|accessdate=
(help) - ↑ "Province of Western Samar". Municipality Population Data. LWUA Research Division. Ginkuhà 21 August 2013. Check date values in:
|accessdate=
(help) - ↑ https://drive.google.com/file/d/0BwZByOnqXPIaRE9oMGdNN1BTVGc/edit?usp=sharing
Mga sumpay ha gawas
- Pages with non-numeric formatnum arguments
- Articles with short description
- Mga pakli nga mayda utod nga mga sumpay hin paypay
- Pages using infobox settlement with unknown parameters
- Tanan nga mga barasahon nga waray-masabtan kon diin ginkuha nga mga yakan
- Mga barasahon nga waray-masabtan kon diin ginkuha nga mga yakan from September 2014
- Articles with invalid date parameter in template
- Mga turók
- Mga Waraynon nga bungto
- Bungto hin Kalondan nga Samar
- Bungto hin Sinirangan nga Kabisay-an
- Bungto hin Kabisay-an
- Bungto hin Pilipinas