Прејди на содржината

Арамејска азбука

Од Википедија — слободната енциклопедија
(Пренасочено од Арамејско писмо)
Арамејска азбука
Тип
Период
800 п.н.е. до 600 г.
Правец на пишувањеод десно кон лево Уреди на Википодатоците
Јазициарамејски, хебрејски, сириски, мандајски
Сродни писма
Матични системи
Изведени системи
хебрејска
набатаеанска
сириска
палмиренско
мандајско
брахмиско
пахлевиско
согдинска
гандхариско
грузиска
ISO 15924
Уникод
 Оваа страница може да содржи фонетски симболи од меѓународната фонетска азбука (МФА).
Двојазичен натпис од индискиот император Ашока од 3 в. п.н.е.


Арамејската азбука често се нарекува и како абџад, односно согласна азбука која се користела за пишување на арамејски јазик. Таа настанала од феникиската азбука и се одделила потполно од 8 век п.н.е. Како и останатите абџадски азбуки, сите букви се согласки од кои некои означуваат долги самогласки.

Арамејската азбука е историски значајна бидејќи сите денешни блискоисточни писма се наследници од ова писмо, како и некои алтајски јазици во Централна и Источна Азија. Тоа е поради широката зборуваност на јазикот како лингва франка и како службен јазик на Новоасирското, Вавилонското и Периското Царство. Светите книги на јудаизмот и исламот, како и некои христијански и будистички текстови биле напишани на писма што биле поврзани со арамејското писмо.

Историја

[уреди | уреди извор]

Најраните натписи на арамејски јазик биле со феникиска азбука. Подоцна таа варијанта на писмо прераснала во посебно писмо приложено подолу. Постепено арамејскиот станал лингва франка на Средниот Исток и ги заменил постоечките јазици во империите во тој регион. Постепено и хебрејскиот јазик го прифатил ова писмо, а пред тоа тој јазик користел азбука слична на феникиската.

Име на буква Форма на буква Еквивалент на хебрејски Еквивалент на сириски Звучна вредност
Алаф א ܐ /ʔ/; /aː/, /eː/
Бет ב ܒ /b/, /v/
Гамал ג ܓ /ɡ/, /ɣ/
Далат ד ܕ /d/, /ð/
Хе ה ܗ /h/
Вав ו ܘ /w/; /oː/, /uː/
Заин ז ܙ /z/
Хет ח ܚ /ħ/
Тет ט ܛ /tˁ/
Јуд י ܝ /j/; /iː/, /eː/
Каф כ ך ܟܟ /k/, /x/
Ламад ל ܠ /l/
Мим מ ם ܡܡ /m/
Нун נ ן ܢܢ ܢ /n/
Семкат ס ܣ /s/
Е ע ܥ /ʕ/
Пе פ ף ܦ /p/, /f/
Саде , צ ץ ܨ /sˤ/
Коп ק ܩ /q/
Реш ר ܪ /r/
Шин ש ܫ /ʃ/
Тау ת ܬ /t/, /θ/
  • Daniels, Peter T., et al. eds. The World's Writing Systems Oxford. (1996)
  • Coulmas, Florian. The Writing Systems of the World Blackwell Publishers Ltd, Oxford. (1989)

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]