Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Dette er ei liste over mykje brukte uttrykk frå latin.
| Uttrykk
|
Tyding (og ev. bruk)
|
| a dato
|
frå denne dag
|
| ab eterno
|
frå æve av
|
| ab hinc
|
herifrå, heretter
|
| ab igne ignem
|
av eld kjem eld
|
| ab initio
|
frå byrjinga
|
| ab ovo
|
frå egget, dvs. heilt frå den aller første byrjinga. Uttrykket stammar frå Horats.
|
| abrupt
|
brått, usamanhengande, avbrote
|
| abstrus
|
dunkel, vanskeleg å forstå
|
| ab urbe condita
|
etter at byen (Roma) vart grunnlagd
|
| abusos non tollit usum
|
misbruk utelukkar ikkje bruk
|
| abusus
|
misbruk; verditap ved bruk av ein gjenstand
|
| acta
|
dokument, handlingar.
|
| acta sanctorum
|
gjerningane åt dei heilage
|
| actus purus
|
rein handling/verksemd (brukt av Thomas Aquinas om den høgste stofflause forma, Gud)
|
| ad
|
preposisjon, tyder t.d. for, til, ved ...
|
| ad absurdum
|
til det absurde, brukt til dømes i ad absurdum-bevis
|
| ad acta
|
bortlagd (førebels), saka er lagd ad acta (bokstavleg: «til aktene»)
|
| ad arma
|
til våpen
|
| ad bestias
|
til dei ville dyra, domsformular frå romartida
|
| ad experimentum
|
som eit forsøk, mellombels
|
| ad extremum
|
til slutt
|
| ad hoc
|
til dette (føremålet), t.d. i ad hoc-løysing og ad hoc-organisasjon
|
| ad infinitum
|
i det uendelege
|
| ad interim
|
førebels, inntil vidare
|
| ad lit(t)eram
|
etter bokstaven, dvs. bokstavleg (tala), ordrett
|
| ad maiorem Dei gloriam (AMDG)
|
til den større Guds herlegdom, mottoet til Jesuittordenen
|
| ad nauseam
|
til det vemmelege el. kvalmande
|
| ad notam
|
merkje seg, leggje seg på minnet
|
| ad perpetuam memoriam
|
til evig minne
|
| ad pias causas
|
til gode (eig. fromme) føremål, til ei god sak
|
| ad quadratum
|
til kvadratet, arkitektonisk komposisjonssystem
|
| ad referendum
|
(saka) vert notert el. lagt føre (t.d. for ei overordna styresmakt)
|
| ad rem
|
som høyrer til saka, el. som utrop: til saka!
|
| ad undas
|
til bølgjene; gå ad undas, gå i vasken, vere mislukka
|
| ad usum
|
til bruk; ad usum proprium, til eige bruk
|
| ad valorem
|
etter verdien; ad valorem-toll, verditoll
|
| adekvat (av adaequare)
|
god nok
|
| adolescens
|
pubertet
|
| anno domini
|
i det herrens år, markerer årstal med tida etter Kristi fødsel
|
| Uttrykk
|
Tyding (og ev. bruk)
|
| calendarium perpetuum
|
ævekalender
|
| caveat emptor
|
akt deg, kjøpar
|
| caveat lector
|
akt deg, lesar
|
| culpa
|
skuld, brukt m.a. i jus (jf. culpa-regelen)
|
| Uttrykk
|
Tyding (og ev. bruk)
|
| et alibi (et al.)
|
og andre
|
| exempli gratia (e.g.)
|
for eksempel
|
| Uttrykk
|
Tyding (og ev. bruk)
|
| ibid(em)
|
same plass, referansen rett over i ei referanseliste
|
| idem
|
det same, i like måte
|
| id est (i.e.)
|
det er, det tyder
|
| Uttrykk
|
Tyding (og ev. bruk)
|
| opera citado (op. cit.)
|
sitert tidlegare, sitert tidlegare i ei referanseliste, men ikkje rett over
|
| Uttrykk
|
Tyding (og ev. bruk)
|
| perpetuum mobile
|
ævemaskin (bokstavleg: «evig rørsle»)
|
| Uttrykk
|
Tyding (og ev. bruk)
|
| qua
|
som, i eigenskap av
|
| qualis rex, talis grex
|
som konge, så folk
|
| quandoque bonus dormitat Homerus
|
stundom søv også den gode Homerus, dvs. sjølv den beste kan ta feil
|
| quantum satis (q.s.)
|
stor nok mengd, brukt på legereseptar
|
| qui pro quo
|
ein (i staden) for ein (annan), dvs. forveksling, misforståing
|
| quid Saulus inter prophetas
|
som Saulus blant profetane, dvs. ein som har hamna i feil selskap
|
| quo vadis, Domine?
|
kvar går du, Herre?
|
| quod erat demonstrandum (Q.E.D.)
|
som var det som skulle synast, Q.E.D. står ofte etter eit matematisk prov
|
| quod licet Jovi, non licet bovi
|
det som er tillate for Jupiter, er ikkje tillate for oksen, dvs. det ein kan godta frå ein viktig person, kan ein ikkje godta frå kven som helst
|
| Uttrykk
|
Tyding (og ev. bruk)
|
| veni, vidi, vici
|
eg kom, eg såg, eg vann (sigra)
|
