Binbaşıeminbey, Posof
| Binbaşıeminbey | |
|---|---|
 | |
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Binbaşıeminbey Binbaşıeminbey'in Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Posof |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 95 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75800 |
Binbaşıeminbey, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski adı Çilvana veya Cilvana'dır. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Çilvana (چلوانە) olarak yazılmıştır. Bu ad, Gürcüce "çili" (ჭილი: hasır otu, saz) kelimesinden türemiş ve "sazlık" anlamındaki Çilvana'dan (ჭილვანა) gelir.[3][4] 1928 tarihli Osmanlıca köy listesindeyse Cilvana (جیلوانا) olarak geçer.[5] Cilvana adı, köyün çevresindeki göllerin kıyılarında hasır ve semer imalinde kullanılan sazların (yörede cil otu adı verilmektedir) bolca yetişmesiyle ilgilidir.
Çilvana, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Samtshe'de yer alır. Osmanlılar köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre, Gürcistan Vilayeti'nde, Poshev livasının Güney nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Köyün nüfusu 12 haneden (yaklaşık 60 kişi) oluşuyordu. Hane resileri Batata, Azaria, Garsevan, Petre, Gogina, Yoram gibi adlarla taşıyordu ve her biri, Osmanlı Devleti'nin Hristiyan köylülerden aldığı ispenç vergisi vermekle yükümlü kılınmıştı. Köyde buğday, arpa, çavdar, darı tarımı ve arıcılık yapıldığı, domuz beslendiği ödenen vergilerden anlaşılmaktadır. 1878 yılına gelindiğinde köydeki hane sayısı 28'e ulaşmıştı.[6]
Çilvana, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Çarlık Rusya'sının eline geçti. Rus idaresinin Ardahan sancağının (okrug) Poshov kazasına (uçastok) bağlıydı. Rusça Çilvana (Чильвана) olarak kaydedilmiş olan köy, 1886 yılında yapılan tespite göre Sakire nahiyesinin 12 köyünden biriydi ve nüfusu 399 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.[7] Çilvana'nın nüfusu Rus idaresinde artmış, Köyün nüfusu 1896'da 478 kişiye, 1906'da da 571 kişiye yükselmişti.[8]
Çilvana, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rus egemenliğinin sona ermesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'nın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcü hükûmeti Ardahan bölgesinden çekilince Çilvana fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Cilvana, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine Kars vilayetinin Poshof kazasının aynı adı nahiyenin köylerinden biriydi. Cilvana nahiyesi ise, 17 köyden oluşuyordu.[10] 1935 genel nüfusu sayımında köyde 729 kişinin yaşadığı tespit edilmiştir.[11] 1940 genel nüfus sayımında Cilvana nahiyesi 23 köyü kapsıyordu. Bu tarihte nahiyenin toplam nüfusu 10.333 kişiden oluşuyordu. Köyün adı, "yabancı kökten geldiği" için 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Binbaşıeminbey olarak değiştirildi; ancak nahiyenin adı Cilvana olarak korundu.[12] 1965 genel nüfus sayımında ise, nahiyenin adı "Eminbey Bucağı" olarak kaydedilmiştir.[13]
I. Dünya Savaşı yıllarında Gürcü ve Ermeniler'e karşı verdiği mücadele ile halkın sevgi ve saygısını kazanan 3. Tabur Komutanı Binbaşı Emin Bey'in Ahıska'dan dönerken konakladığı Cilvana köyüne "Binbaşıeminbey" adı verilmiştir.[14]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Binbaşıeminbey köyü, Ardahan il merkezine 91 km, Posof ilçe merkezine 10 km uzaklıktadır.[15]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 95[2] |
| 2021 | 94[2] |
| 2020 | 76[2] |
| 2019 | 74[2] |
| 2018 | 86[2] |
| 2017 | 85[2] |
| 2016 | 91[2] |
| 2015 | 92[2] |
| 2014 | 119[2] |
| 2013 | 120[2] |
| 2012 | 126[2] |
| 2011 | 140[2] |
| 2010 | 145[2] |
| 2009 | 157[2] |
| 2008 | 183[2] |
| 2007 | 186[2] |
| 2000 | 294[16] |
| 1990 | 559[17] |
| 1985 | 768[18] |
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Eminbey, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Binbaşıeminbey Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 435". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
- ^ ""ჭილი" (Juncus), Botanik Sözlüğü". 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947) s. 301, II. cilt (1941) s. 295, III. cilt (1958) s. 435". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
- ^ ""Poshov kazası 1886 Yılı" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 114, ISBN 9786052100271.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761-762.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 72" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
- ^ 1960 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1963, s. 319.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 316.
- ^ Kaya, Günay (2005). "Posof Çayı Havzası'nda Yerleşmeler". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5 (1). dergipark.org.tr. s. 76. 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Binbaşıeminbey-Bucak Merkezi Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ "İl, ilçe ve bucaklara göre köy nüfusları - 2000". TÜİK. 25 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.