Dan Sleigh

Daniel Sleigh
Geboorte	(1938-11-03)3 November 1938 Geelbeksfontein Langebaan Weskus
Sterfte	28 Julie 2023 (op 84)
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Beroep	Skrywer, geskiedkundige
Bekend vir	Eilande Afstande Wals met Matilda
Eerbewyse	Verskeie, sien teks.

Daniel Sleigh (1938 - 2023) was 'n geskiedkundige en Afrikaanse skrywer van gedigte, jeugverhale, romans en historiese werke. Met sy skryfwerk het hy benewens ander toekennings ook die W.A. Hofmeyr-prys, die Universiteit van Johannesburg-prys, die M-Net-prys, die Helgaard Steyn-prys, die Suid-Afrikaanse Letterkundetoekennings se K. Sello Duiker-prys en die ATKV-Prosaprys verower. Hy het ook verskeie romankompetisies gewen. Sleigh se Eilande, in Engelse vertaling (Islands), word gelys as een van die "1001 Boeke om te Lees Voordat Jy Sterf."

Lewe en werk

Vroeë lewe en herkoms

Daniël Sleigh is op 3 November 1938 op Geelbeksfontein aan die Langebaanmeer aan die Weskus gebore van ’n Afrikaanse moeder en ’n Engelse vader. Aan beide ouers se kant is hy ’n afstammeling van geslagte van seelui. Sy pa, Francis, was die vierde geslag van kaptein Francis Sleigh van HMS Russel van die Royal Navy wat in 1806 aan die Slag van Blouberg aan die Kaap deelgeneem het. Sy ma, Susanna, is die vierde geslag van skipper Klaas Acker, bevelvoerder van die Verenigde Oos-Indiesche Compagnie (VOC) se skepe Duyfje, Diamant en Zoutman. Acker het hom in 1790 in die Kaap gevestig. Dan se pa word van een militêre pos na die ander verplaas en eindig sy loopbaan by die Agste Swaargeskut Battery by Noordbaai.

Die jong Dan matrikuleer aan Vredenburg Hoërskool en sluit daarna aan by die Suid-Afrikaanse Vloot waar hy onder meer reise onderneem na Mombasa aan die Ooskus van Afrika en die Prins Edward Eilande. Daarna werk hy ’n ruk by Barclays Bank as agentskapteller en is ook kroegman by die Saldanha Hotel.

Studie en begin van loopbaan

Vanaf 1960 tot 1962 studeer hy verder aan die Paarl Opleidingskollege en kwalifiseer as ’n onderwyser in Liggaamlike Opvoeding. Vervolgens hou hy skool aan Mariental Hoërskool in Suidwes-Afrika, Marist Brothers College in Rondebosch in Kaapstad en die Laerskool Pinelands-Noord.

Terwyl hy onderwys gee studeer hy in sy vrye tyd verder aan die Universiteit van Suid-Afrika en behaal in 1969 die B.A.-graad met hoofvakke Geskiedenis en Engels. Hy aanvaar dan ’n deeltydse posisie as direkteur in die transkripsie-afdeling van die Kaapse Staatsargief in Roelandstraat in Kaapstad.

Kenner van vroeë Kaapse geskiedenis

Reeds sedert 1970 doen hy navorsing in die Argief oor die VOC-brondokumente en vestig hom as een van die voorste kenners van die vroeë Kaapse geskiedenis. Sy navorsing handel hoofsaaklik oor die VOC, dwarsgetuigde skepe en die Suid-Afrikaanse militêre geskiedenis tussen 1650 en 1850. Hierdie wêreld van die vroeë Kaap vind dan ook by uitstek neerslag in veral sy prosawerke.

Aan die Universiteit van Stellenbosch behaal hy later sy M.A.-graad in Geskiedenis met lof. In 1987 behaal hy onder leiding van professor Dirk Kotzé ook aan die Universiteit van Stellenbosch sy Ph.D.-graad in Geskiedenis met ’n proefskrif oor Die buiteposte in die ekonomie van die Kaapse Verversingstasie 1652–1795. Sy promotor, professor Dirk Kotzé, beskryf hierdie werk as die grootste navorsingsprojek in die Suid-Afrikaanse geskiedskrywing en die proefskrif word later in verwerkte vorm gepubliseer as Die buiteposte.

Hy is een van slegs ’n handvol mense wêreldwyd wat die 17de-eeuse skrif van die VOC-dokumente kan lees. Vir die Tanap-projek van die Nederlandse regering help hy dus om die VOC se argiewe wêreldwyd te transkribeer en op ’n sentrale databasis te plaas.

Na aftrede is Dan steeds bedrywig en is onder andere in 2003 redakteur en vertaler van die Van Riebeeckvereniging se reeks boeke en is ook redakteur van die reeks vir die Kasteel Militêre Museum oor die Kaapse Militêre Geskiedenis.

Hy is ook vryskutnavorser en konsultant vir instansies soos die Departement van Kultuur, Kuns en Tegnologie van die Wes-Kaap Regering, die South African Heritage Resources Agency (SAHRA), die Kasteel Militêre Museum, die Munisipaliteit van Blaauwberg en Gawie Fagan Restourasie Argitekte. Sedert 1995 is hy lid van die VOC Stigting en hy is verder lid van die Suid-Afrikaanse Vereniging van Argivarisse, die Suid-Afrikaanse Kultuurhistoriese Vereniging, die Suid-Afrikaanse Militêre Historiese Vereniging, Vriende van die Kasteel Militêre Museum, lewenslange lid van die Stigting Simon van der Stel, Vriende van Mostert se Meul en Raad vir Nasionale Monumente, terwyl hy ook dien in die Pleknaamkomitee van die Kaapse Stadsraad.

In 2012 gee hy die openingslesing by die Suid-Afrikaanse Vereniging vir Geskiedenisonderrig se jaarlikse konferensie. Hierin kritiseer hy Geskiedenis-sillabusse wat ontwerp word om die waarheid van mense te weerhou, almal in onkunde te begrawe en aan politici genoeg ruimte voorsien om mag en ’n plek op die soustrein na te jaag. Sy sig verswak merkbaar vanaf vroeg in sy volwasse lewe en later vind hy dit.

Onderwysmuseum

In 1985 begin hy om die Onderwysmuseum in die historiese Aliwal Skool in Wynberg in te rig, wat in 1996 die enigste Onderwysmuseum in die land word nadat die museums in die Vrystaat en Gauteng gesluit is. In 1988 word hy aangestel as hoof van die Sentrum vir Bewaringsopvoeding, waar spesiale kursusse in die bewaring van die natuurlike, mensgemaakte en sosiale omgewing jaarliks aan leerlinge en onderwysers aangebied word. Deur sy inisiatief word die Walters-toekenning en die Volkskasprys vir Bewaringsprojekte vir skole hierna toegeken. Hy word in 1995 aangestel as Koördineerder van Bewaringsopvoeding in die Wes-Kaapse Onderwysdepartement en in 1996 tree hy af. Hy trou met Dewetia Hendriksz, ’n kunslektrise aan die Mowbray Opleidingskollege in Kaapstad en uit die huwelik word ’n dogter, Jean, op 2 Januarie 1973 gebore. Hulle bly in Pinelands in Kaapstad en het ook ’n vakansiehuis in Jakkalsfontein, waar hy op die Raad van Direkteure van die Jakkalsfontein Natuurreservaat dien.

Persoonlike lewe

Sy vrou is in September 2006 oorlede.

Skryfwerk

Poësie

Sy gepubliseerde debuut maak hy met die digbundel Duif oor water. Hierdie bundel bevat meestal vrye verse oor filosofiese, natuur en volkse temas, hoewel daar geen afdelings binne die bundel is nie. Die titel verwys na die duif wat Noag uit die ark oor die water gestuur het om te kyk of die water al gesak het en daar iewers ’n holte vir sy voet was. So soek die digter na die regte woord en wag op die boodskap wat die duif sal bring. Baie van die gedigte is dan ook gemoeid met die kommunikasieprobleem. Die water in die titel vind ook uiting in ’n aantal gedigte oor die see, waaroor die voorvaders na hierdie land gekom het. Hierdie gedigte vind aansluiting by ’n aantal verse oor die vroeë geskiedenis en persoonlikhede aan die Kaap. Die bundel word in 1974 deur die Departement van Nasionale Opvoeding met die C. Louis Leipoldt-prys bekroon.

Van sy gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende Groot verseboek en Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte.

Jeugverhale

Hy skryf ’n hele aantal jeugromans wat elkeen ’n boeiende verhaal teen ’n historiese agtergrond vertel, waaronder Die nege-maande-mars oor die probleme aan die Oosgrens tydens die bewind van die VOC. Dit is die verhaal van ’n jong man se stryd om sy besondere plek in die samelewing te vind.

’n Man om te hardloop gaan oor die lewe van die Franse sersant Estienne Barbier, bevelvoerder van die Chavonnes-battery aan die Kaap in die tyd tussen 1738 en 1739 toe vier goewerneurs mekaar binne twee jaar opgevolg het.

Vryburger Tas handel oor die lewe van Adam Tas en sy stryd teen goewerneur Willem Adriaan van der Stel. Jakie Nel, kneg van Adam Tas, is ook betrokke en Tas laat hom die skryfwerk doen oor die goewerneur se korrupsie. Sy gesprekke met Tas help die leser om self ook te besin oor die geldigheid al dan nie van die Vryburgers se klagtes.

Fort Lydsaamheid handel oor die Kaap van die agtiende eeu. Op 14 Februarie 1721 vertrek veertig vrywilligers uit die Kaap na Delagoabaai om ’n nuwe handelspos en verversingstasie aan die Ooskus te vestig. Hulle hoop om die fabelagtige rykdomme van die legendariese Monomotapa op te spoor. By hulle aankoms bou hulle ’n klein fort op die wit sand. Die sending verloop rampspoedig, want hulle soeke na Monomotapa loop op niks uit nie, die ruilhandel met die inboorlinge loop dood, hulle getalle word uitgedun deur koors en woeste storms vernietig hulle pogings tot landbou. Op land word hulle bedreig deur die vyandige inboorlinge en die see bring seerowers wat die handelspos plunder en verwoes. In die fort self is ook genoeg tweespalt en spanning om geweld te laat losbars. Een man is egter nie bereid om te erken dat die hele onderneming ’n mislukking is nie: slaag of sterf, is Jan van den Capelle se leuse. Na tien jaar moet die pos egter gesluit word. Weens die ontberinge word die vesting herdoop tot Fort Lydsaamheid. Die verhaal gee die ontberinge van die fortbewoners weer, maar ook hulle geestelike agteruitgang, sodat dit ’n gebalanseerde uitbeelding is van die tragiek eie aan ’n verlore saak.

Tussen twee vlae is die verhaal van die Anglo-Boereoorlog met die jong Afrikaanse Kapenaar George Verwey as hoofkarakter. Hy veg eers saam met die Britse leër as seiner in die Derde Berede Seinerskorps, maar die wrede Ierse lansier Jack Spear se optrede walg hom. Spear het wraak gesweer op alle Afrikaners, kap sy vyande genadeloos met ’n sabel uitmekaar en wil boonop met George se suster trou. George se lojaliteit teenoor sy mede-Afrikaners dryf hom tot optrede en hy word voor ’n krygshof gedaag. Hy kom nou tot ander insigte en sluit aan by die Boeremagte. Die stryd word so vanuit beide kampe weergegee, terwyl met Verwey se posisie as seiner ook belangrike inligting oor die verloop van die oorlog feitlik ongemerk in die verhaal ingewerk word. Die finale konfrontasie tussen Verwey en Spear vorm dan die klimaks van die boek.

Sersant Barodien, Kaapse Korps het as tema die slawe-opstand in Oktober 1808 aan die Kaap. Sersant Gasant Barodien is ’n bruin man met verdeelde lojaliteit. Hy is as soldaat trou verskuldig aan die staat, maar as bruin man is hy nader aan die onderdrukte slawe as aan sy soms korrupte werkgewer. Om sake verder te kompliseer is sy eie vader ’n vrygemaakte slaaf wat nou self slawe aanhou en die meisie Farieda met wie hy wil trou, is ’n slavin. Die morele vraagstukke waarmee die sersant worstel, is universeel en is vandag steeds teenwoordig in die samelewing. Dit word op boeiende wyse voorgestel, tesame met ’n interessante kyk op ’n relatief onbekende stuk geskiedenis.

In 1976 ontvang Anselm en die Jut die tweede prys in Van der Walt se wedstryd vir oorspronklike jeugverhale. Hierdie boek handel ook oor die vroeë dae aan die Kaap. Na ’n skipbreuk in die monding van die Soutrivier bevind die jong adelbors Rupert Anselm hom in die Kompanjie se hospitaal. Hy is geboei en het ’n moordklag wat teen hom ondersoek word, want op die skip Veenwyk was slegs twee ander manne en hulle lyke het naby die Kasteel uitgespoel, “met beserings en wonde wat vermoedelik tydens ’n geveg aan boord opgedoen is”. Ook die skatkis met tweeduisend goue dukate wat aan boord was, het verdwyn. Volgens wet word die gestrande skip egter Anselm se eiendom, hoewel hy aanspreeklikheid moet aanvaar vir die gebeure aan boord. Verhoorafwagtend slaan hy tent op naby die wrak en hy besluit om die skip weer reg te maak en weg te vaar Nederland toe. Toe daag die Jut op, ’n eensame half-wilde seun van die bosse en strande, wat steel en aas om aan die lewe te bly. Anselm maak ook vriende met die soldate van Fort Uitkyk, met sersant Steenkamp en met Liesbet, die sersant se niggie. Anselm moet nou besluit of hy moet vlug en of hy moet wag om te sien of die Jut die skatkis gaan opspoor.

Onder die bittervaan speel in die tweede helfte van die sewentiende eeu af. Die Huis van Oranje is ingevolge ’n verdrag met Engeland uit hulle magsposisie verwyder. In Batavia berei sekunde Cornelius van Cloon dan ’n retoervloot voor wat die vaderland ryk genoeg moet maak om ’n oorlog teen Engeland te kan voer en hy laai die skepe met kosbare sy, speserye en juwele. Admiraal Pieter de Bitter met sy meer as tweeduisend matrose moet die kosbare vrag veilig aflewer, maar die vaart om die Kaap is vol gevare en die ganse Engelse vloot lê vir hulle en wag.

Romans

Sy magnum opus is Eilande, met die vroeë Kaap se geskiedenis as tema. Dan werk vir langer as twintig jaar aan hierdie roman, aanvanklik onder die werkstitel Stemme uit die see, maar sy vordering word belemmer deur die feit dat hy nie ’n hoofkarakter het nie. Wanneer hy eindelik besef dat die verhaal nie so ’n karakter hoef te hê nie en dat die boek rondom ’n sentrale tema geskryf kan word, vorder dit goed. Die verhaal speel hom af oor baie jare en verwisseling van vastelande en oseane, wat ook toegespits word op die eilande tussenin, soos Robbeneiland, Dasseneiland, die eilande in Saldanhabaai en Mauritius, met Batavia as die magiese Ooste allerweë in die agtergrond. Hierdie eilande (asook die Kaap self in sy afsondering van die res van die Westerse beskaafde wêreld van daardie tyd), is simbole van die mens se wesenlike eensaamheid. Teen hierdie doek word die geskiedenis van die Nederlandse vestiging van die eerste verversingstasie aan die Kaap en die konflik tussen die nedersetters en die inheemse inwoners geskets. Die boek word verdeel in ’n proloog onder die titel Stemme uit die see en sewe afdelings waarin op geromantiseerde wyse die verhale vertel word van bekende figure uit die tyd van die vestiging van die Kaapse verversingspos deur die VOC en daarna. Eilande is in 2001 die wenner van die Groot Romanwedstryd van Sanlam, Insig en Kwela, in samewerking met Radiosondergrense en LitNet. Hierdie roman verower ook die W.A. Hofmeyr-prys en die gesogte RAU-prys van 2003, asook die M-Net-prys en die Helgaard Steyn-prys in 2004. Eilande word eervol vermeld tydens die Noma-toekenning vir beste boeke in Afrika. Die Nederlandse vertaling Stemmen uit zee, is in 2004 een van die top honderd verkopers in daardie land. Dit word in Engels vertaal deur André P. Brink onder die titel Islands en hierdie vertaling word in 2005 deur Booklist (’n Amerikaanse biblioteekpublikasie) en die Seattle Times aangewys as een van die top tien debuutromans en in 2006 genomineer vir die International IMPAC Dublin Literary Award. Peter Boxall neem die boek in 2006 op in sy lys van 1001 Books you must read before you die.

Afstande is weer ’n historiese roman, maar hierdie keer speel dit nie in die ou Kaap af nie maar in die tyd voor Christus tussen die Middellandse en Swart See, in die tyd van die grondlegging van die Westerse beskawing. Die Jood Nagri beskou homself as die boodskapper van die Verlosser nog lank voor die koms van Johannes die Doper. In ’n herberg herskryf hy Anabis, die Atheense generaal Xenophon se beskrywing van sy bykans ongelooflike reeks veldtogte, wat Nagri saam met hom beleef het. Die aksie begin in 401 v.C. wanneer Xenophon, saam met tienduisend ander Griekse soldate en negentigduisend Persiese soldate onder aanvoering van prins Kuros, broer van die tiranniese koning van Persië, ArtaXerxes, Babilon wil aanval om ArtaXerxes te onttroon en beheer oor die Persiese Ryk oor te neem. Die veldtog misluk en deur verraad word die meeste van die leiers van die Grieke vermoor, waarna Xenophon onverwags as leier moet oorneem om die Griekse leër van tienduisend vanuit Persië na die Swart See terug te lei. Die terugtog lei deur dorre woestyne en oor sneeubedekte berge, deur uiterstes van hitte en koue en ontbering. Op pad moet hulle die gereelde aanslae van die Persiese soldate afslaan, kos en geld kry om die strawwe winter te kan oorleef, deur elke gebied hulle pad oopveg en later ook planne beraam om die bedreiging van die Spartaanse leër die hoof te bied. Nagri voeg sy eie perspektiewe by die verhaal by, want hy het hierdie veldtogte vergesel nadat hy uit Babilon ontsnap het. Nagri beskou Xenophon as die Verlosser op grond van vroeë Joodse profete se voorspellings dat ’n Griek hulle sal verlos.  Saam met Xenophon wil Nagri die weg berei na Jerusalem. Die vertellerperspektief wissel deurentyd tussen Xenophon se direkte aanslag, Nagri se interpretasie na die gebeure en die indringende perspektiefstelling volgens die romanskrywer se insigte, sodat die werk tussen kroniek, geskiedskrywing en historiese roman wissel. Die perspektiewe wat Xenophon bied op leierskap in moeilike situasies en sy bestuur van ’n massa diverse en soms opstandige mense is besonder interessant. Die metodes en motiverings wat hy gebruik om die feitlik onmoontlike tog suksesvol af te lê kan steeds vandag met vrug in die militêre en selfs die besigheidswêreld gebruik word. Die inherente kortsigtigheid, selfsug en onvermoë van die mens om sake in ’n groter perspektief te sien word duidelik geïllustreer deur die feit dat Xenophon self dikwels sonder goeie rede deur sy eie mense verdink en aangekla word. Hierdie verhaal toon duidelik aan hoe demokrasie dikwels niks anders is as die tirannie van die meerderheid oor die meer bekwame nie en hoe die enkeling gevangene is van ander se ideale. Hierdie roman is, nes Eilande, ’n monumentale bydrae tot die Afrikaanse romankuns. Afstande is in 2011 op die kortlys vir die toekenning van die M-Net-prys en wen in dieselfde jaar die Suid-Afrikaanse Letterkundetoekennings se K. Sello Duiker-prys as beste Afrikaanse werk.

In 2009 wen Wals met Matilda Sanlam en Tafelberg se Groot Romanwedstryd. Hierdie is ’n meer eietydse roman, waarin ’n roman-binne-ʼn-roman besin oor die skryfproses en die verhouding tussen skryf en die lewe. Die skrywende verteller (Koos van der Merwe) se werklike lewe word vermeng met die verhaal wat hy besig is om te skryf. Koos deel ’n woonstel met ander skrywers, die topskrywers van Goeie Hoop Uitgewers. Na die dood van sy vrou en kort daarna sy dogter en haar gesin ly hy egter aan skrywersblok en sal weer moet begin skryf as hy nie uit die woonstel geskop wil word nie. Verder stry hy ook teen die ondergang van die omgewing, die vernietiging van sy taal en kultuur en sy geskiedenis. Die uitgewers stuur Carelina van der Merwe, Boerneef se kleinniggie, na hom om hom te probeer help om te skryf en saam verken hulle die binneland. Carelina word ’n biegmoeder wat Koos help om weer perspektief op die lewe te herwin. Hy begin dan skryf van Japie van der Merwe, die runderpes-reeksmoordenaar wat in Middelburg alles skiet wat voorkom en dan na Australië gaan om meer van skaapboerdery te leer. Japie beland by die Elizabeth Farm in Nieu-Suid-Wallis en ontmoet hier die plaas se erfgenaam, Matilda, wat hom leer wals. So word hy dan die trekarbeider waaroor die bekende lied “Waltzing Mathilda” gaan en wat aan die roman sy titel gee. Benewens die eietydse perspektiewe van ons samelewing en veral die skryfkuns, die uitgewersbedryf en die ontvangs en resensie van boeke, gee die roman ook ’n interessante ontleding van die geskiedenis van wolboerdery. Die roman toon weer, soos in Eilande en Afstande, die individu as slagoffer van ’n bestel wat almal van eie identiteit stroop en die nietige mens wat deur owerhede op feitlik onmoontlike sendings gestuur word, met die mens wat desperaat is om van sy isolasie bevry te word. Wals met Matilda wen in 2012 die W.A. Hofmeyr-prys, die ATKV-prosaprys en die Universiteit van Johannesburg-prys en is op die kortlys vir die toekenning van die M-Net-prys.

In 2015 wen Die laaste goeie man NB-Uitgewers se Groot Afrikaanse Romanwedstryd. Die roman is uiteindelik uitgegee onder die titel 1795 en het die Britse beleg van die Kaap in daardie jaar as tema.

Nie-fiksie

Dan Sleigh skryf ook geskiedenisboeke soos Jan Kompanjie: die wêreld van die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie, The Huguenots (saam met A.J. Grant en Ronald Mayoza), The forts of the Liesbeeck frontier en Ruiters teen die Ryk, laasgenoemde wat ook in Engels verskyn as They rode against an Empire en die Anglo-Boereoorlog as tema het.

Die monumentale werk Die buiteposte: VOC-buiteposte onder Kaapse bestuur 1652–1795 vestig hom as een van die voorste kenners van die vroeë Kaapse geskiedenis en hierdie boek is dan ook waarskynlik die mees volledige en insiggewende werk oor hierdie tydperk in die geskiedenis. Hierin beskryf hy die ontstaan en bedryf van meer as veertig buiteposte en nedersettings oor ’n tydperk van 143 jaar tot in die fynste besonderhede. Benewens die ekonomiese fasette belig hy ook die gebeure van die dag (muitery, drostery, geweld), die botsings tussen die setlaars en die inheemse bevolking en die strawwe wat opgelê is vir oortredings. Ook die manier waarop die natuur misbruik is, word onder die vergrootglas geplaas met byvoorbeeld die beskrywing van hoe 72 000 robbe binne twee jaar op Dasseneiland doodgeslaan is en hoe seevoëls doodgemaak is vir matrasvere. Hierdie werk is feitlik onontbeerlik vir ’n in-diepte begrip van die beskawing en gebeure van sy tyd en is die resultaat van baie jare se navorsing in Suid-Afrika en ook in Nederland. Ten spyte van die klein mark vir navorsingsboeke van hierdie aard word die boek deur navorsers in Australië, Nederland, Rusland, Amerika en Noorweë aangekoop.

Saam met Piet Westra, voormalige hoof van die Suid-Afrikaanse Biblioteek in Kaapstad, skryf hy Die aanslag op die slaweskip Meermin, 1766, waarin die aanslag van die meer as honderd slawe op die skip se bestuur verhaal word. Die slawe vermoor die wagte aan diens, verower die skip en sluit die bemanning op, maar omdat hulle nie weet hoe om die skip te seil nie, dobber die skip slegs op die see rond. Eindelik strand dit by Struisbaai. Hierdie verhaal word verder toegelig met geskiedenis oor slawerny in die algemeen en aan die Kaap.

Toekennings en eerbewyse

Toekennings

Dan het vele pryse vir sy skryfwerk ontvang, onder andere die C. Louis Leipoldt-prys van die departement van nasionale opvoeding, vir sy digbundel Duif oor die Water, die 2de prys in Van der Walt se wedstryd vir oorspronklike jeugverhale vir Anselm en die jut. Sy roman, Eilande wat in 2002 verskyn, wen die Sanlam/Insig/Kwêla Groot Romanwedstryd, W.A. Hofmeyr-prys, RAU-prys vir Skeppende Skryfwerk, M-Net-Prys vir Skeppende Werk in Afrikaans en die Helgaard Steyn-prys. Hy wen die ATKV-Prosaprys in 2012 vir Wals met Matilda. Eilande is in Engels (deur André Brink) en Nederlands (deur Riet de Jong-Goosssens) vertaal.

Eerbewyse

In 1998 ontvang hy ’n goue ere-penning van die Stigting Simon van der Stel en in 2002 ’n Molteno-goue medalje van die Kaap 300-Stigting vir uitnemendheid en lewenslange prestasie in die literêre, visuele en uitvoerende kunste. Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns ken in 2007 ’n erepenning aan hom toe vir sy bevordering van Geskiedenis. In 2011 word hy spesiaal vermeld by die Woordkunstenaar van die vorige jaar toekenning by die Stellenbosse Woordfees en in dieselfde jaar word hy deur die Wes-Kaapse regering gehuldig met ’n Spesiale Prys van die Departement van Kultuursake en Sport. Op 30 April 2012 word hy in ’n plegtigheid wat in die Kasteel in Kaapstad plaasvind met die koninklike Nederlandse onderskeiding Ridder in die Orde van Oranje-Nassau vereer. Hierdie orde word deur David de Waal, die konsul-generaal van Nederland, aan hom oorhandig. In 2014 word hy weer by die Stellenbosch Woordfees gehuldig wanneer ’n profielaanbieding oor hom deel van die program is.

Publikasies

Sleigh se lys boeke sluit in:

• Duif oor water, 1971, Poësie
• Die nege-maande-mars, 1972, Roman
• ’n Man om te hardloop, 1973, Roman
• Tussen twee vlae, 1974 en 1977, Jeugfiksie
• Onder die bittervaan, 1975, Jeugfiksie
• Anselm en die jut, 1976, Jeugfiksie
• Sersant Barodien, Kaapse Korps, 1977, 1980, 1981, Roman
• Jan Kompanjie: die wêreld van die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie, 1978, Niefiksie
• ’n Kanon vir Barbier, 1978, Roman
• Ruiters teen die Ryk: die verhaal van die Tweede Vryheidsoorlog, 1979, Niefiksie
• Van Bart, Martiens: Voortreflike ABO-samevatting, 1979, 1983, 1984, Roman
• The Huguenots; with AJ Grant and Ronald Mayo, 1988, Niefiksie
• Die buiteposte: VOC-buiteposte onder Kaapse bestuur 1652–1795, 1993, 2004, Niefiksie
• The forts of the Liesbeeck frontier, 1996, Niefiksie
• They rode against an Empire, 1999, Niefiksie
• Eilande, 2002, Roman, bekroon met die W.A. Hofmeyr-prys
• Afstande, 2010, Roman
• Wals met Matilda, 2012, Roman, bekroon met die W.A. Hofmeyr-prys en wenner van Sanlam se Groot Romanwedstryd
• 1795, 2015, Roman, wenner van NB-Uitgewers se Groot Afrikaanse Romanwedstryd onder die titel Die laaste goeie man
• Retoervloot - Kaapstad en die VOC in 1713, 2022, Niefiksie

Bronnelys

Boeke

• Cloete, T.T. (red.) “Die Afrikaanse literatuur sedert sestig” Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980
• Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988
• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006

Tydskrifte en koerante

• Anoniem “Dr. Dan Sleigh – Bewaringsopvoeder en onderwysman van formaat” “Die Unie” November 1996
• Anoniem “Dan Sleigh se ‘Eilande’ wen boekwedstryd” “Beeld” 12 April 2001
• Anoniem “Dan Sleigh wen RAU-skryfprys” “Beeld” 11 Oktober 2003
• Azar-Luxton, Grizell “Kaapse Bibliotekaris” Mei/Junie 2004
• Brümmer, Willemien “Op reis met ‘Matilda’” “By” 4 Junie 2011
• Engelbrecht, Theunis “Akademie gekap oor Hertzogprys” “Rapport” 25 April 2004
• Korrespondent “Medaljes vir uitnemendheid” “Plus” 7 November 2002
• Korrespondent “Dan Sleigh se ‘Eilande’ wen M-Net-boekprys” “Beeld” 19 Junie 2004
• Loots, Sonja “Sleigh-vertaling ‘was soos liefdesverhouding’” “Rapport” 9 Mei 2004
• Medewerker “Dan Sleigh se ‘Eilande’ kry Helgaard Steyn-prys” “Plus” 22 Oktober 2004
• Rautenbach, Elmari “Tweede UJ-prys vir Sleigh vir sy Matilda’” “Beeld” 30 Augustus 2012
• Rautenbach, Elmari “Die laaste seevriend” “Rapport” 24 Mei 2015
• Smith, Francois “Die mens is ’n eiland” “Boekewêreld” “Maart 2002
• Smith, Francois “Sleigh met Tolstoi vergelyk” “Plus” 20 Augustus 2004
• Van der Merwe, Kirby “Landmatroos” “Insig” April 2002
• Van Rensburg, Alet Janse “Vak hou die waarheid stil” “Beeld” 5 Oktober 2012
• Van Zyl, Marinda “Sleigh laat historiese verhaal lééf met mense” “Beeld” 23 April 2012
• Westra, Piet “Nederland vereer Dan Sleigh met ridderorde” “Beeld” 3 Mei 2012

Internet

• Skrywersprofiel op LitNet: http://www.litnet.co.za/dan-sleigh-1938/
• Bakkes, André Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2011/05/31/PQ/2/aboldest-QR-QD.html
• Brümmer, Willemien Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2011/06/03/BJ/9/Dan%20Sleigh.html
• De Vries, Willem Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2014/03/13/16/wdvdans_29_0_439764185.html
• La Vita, Murray Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2010/08/20/SK/13/dann.html
• Nieuwoudt, Stephanie Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2002/07/20/4/2.html
• Smith, Charles Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2011/07/20/VB/5/cbsleigh.html
• Smith, Francois, Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2002/03/27/1/25.html
• Stehle, Rudolf Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2012/10/16/VB/8/sleigh.html
• Van Bart, Martiens Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1996/12/07/1/20.html
• Van Zyl, Marinda Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2012/04/23/B1/18/jmboekmerk.html
• Westra, Piet Beeld: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/05/02/SK/3/rsDanSleigh.html^{[dooie skakel]}