Estación Internacional de Canfranc

Canfranc
Situación	Canfranc (Huesca)
Liñas
Media distancia	Rexional

A Estación Internacional de Canfranc é unha estación de ferrocarril situada no municipio español de Canfranc, na provincia de Huesca, moi preto da fronteira con Francia. Foi inaugurada o 18 de xullo de 1928. Declarada Ben de Interese Cultural, está catalogada como monumento dende o 6 de marzo de 2002.

Dispón unicamente de servizos de Media Distancia operados por Renfe que a unen con Huesca e Zaragoza. Ofrecía tamén conexións internacionais con Francia pero estas quedaron suspendidas o 27 de marzo de 1970 cando un tren de mercadorías descarrilou do lado francés provocando a derruba da ponte de L'Estanguet e a conseguinte interrupción do servizo entre ambos os dous países. O transporte de viaxeiros faise dende esa data por estrada cun autobús que pon a SNCF.

Situación ferroviaria

A estación, que se atopa a 1194 metros de altitude, forma parte do trazado das seguintes liñas férreas:

• Liña férrea de Zaragoza a Francia por Canfranc, punto quilométrico 218,3.
• Liña férrea de Pau (Francia) a Canfranc, punto quilométrico 308,499.

Historia

Praia de vías francesa en 1994.

A estación internacional de Canfranc atopa a súa orixe na vontade de unir Francia e España atravesando os Pireneos por Somport. Para iso ambos os países asinaron diversos convenios, o primeiro en 1904, e protocolos posteriores que marcaron as liñas de actuación. En 1915, concluíronse as obras do túnel ferroviario. En 1923, iniciáronse as obras da estación seguindo o proxecto do enxeñeiro Ramírez de Dampierre. Devandito proxecto sufriu algunhas modificacións por parte dos enxeñeiros do Ministerio de Fomento que decidiron substituír a cachotaría das fachadas por formigón.3 Tras cinco anos de obras, o 18 de xullo de 1928 o novo edificio foi oficialmente inaugurado en presenza do rei de España Afonso XIII e do presidente da República Francesa Gaston Doumergue.

En setembro de 1931, sufriu danos importantes debido a un incendio que se iniciou no vestíbulo e que logo se propagou á biblioteca destruíndo na súa totalidade o restaurante da estación e afectando ao teitume de madeira. Aínda que inicialmente sinalouse que un curtocircuíto fora o culpable do incendio posteriormente descartouse dita causa e falouse dun incendio casual.

Durante a Guerra Civil Española pasou a ser controlada polo Exército franquista, sendo tapiado o túnel que a unía con Francia para evitar calquera tipo de penetración desde o país veciño. Entre 1940 e 1944, a segunda guerra mundial supuxo o seu peche ao tráfico de viaxeiros e a chegada do exército nazi á parte francesa da estación. Isto xerou algún rozamento cos militares españois que seguían controlando a parte española do recinto. Por Canfranc transitaron os trens que transportaban o volframio que Alemaña empregaba para reforzar o aceiro dos seus tanques. A cambio, toneladas de ouro que viñan de Suíza entraban en España.

O 27 de marzo de 1970 pechouse o tráfico internacional tras o derrube da ponte de L'Estanguet froito do descarrilamento dun tren de mercadorías francés. Isto xerou unha drástica redución do tráfico ferroviario e marcou o inicio da súa decadencia.

Proxecto de rehabilitación

Obras de rehabilitación das cubertas.

No ano 2005 a Comisión Provincial de Patrimonio Cultural aprobou un proxecto de rehabilitación da estación de Canfranc que en 2007 derivou nun convenio entre o Ministerio de Fomento e a Deputación Xeral de Aragón froito do cal destináronse preto de 2 millóns de euros á rehabilitación do recinto.

Este proxecto enmarcábase dentro dun de maior amplitude que non só buscaba restaurar a estación para convertela en hotel de luxo senón tamén a construción dunha nova estación, a urbanización do terreo de uso ferroviario liberado e a edificación dun museo ferroviario.

Durante as fases I e II entre 2006 e 2009 realizáronse inicialmente labores de limpeza, saneamento e rebo para logo traballar sobre a propia estrutura do edificio restaurando a cuberta, a fachada, as molduras decorativas e o vestíbulo. Procedeuse tamén a reforzar a estrutura de formigón.

Planificada tamén para 2009 a fase III con todo non levou a cabo debido a problemas de financiamento. Estes mesmos problemas levaron a abandonar o proxecto de converter a estación nun hotel de luxo.

Compra da estación

Plataforma da estación.

O 30 de marzo de 2012 a presidenta de Aragón Luisa Fernanda Rudi anunciou que a Deputación Xeral de Aragón chegara a un acordo co Ministerio de Fomento (propietaria da estación a través de Adif) para comprar a mesma por un prezo simbólico. Este acordo obrigou a modificar o convenio asinado anos atrás.

O 25 de abril de 2012, despois da reunión do Consorcio Urbanístico Canfranc 2000, o conselleiro de Obras Públicas, Urbanismo e Transportes do Goberno de Aragón, Rafael Fernández de Alarcón, anunciou que unha parte da estación de Canfranc poderíase visitar en 2014 e que emprendedores privados traballarían no edificio desde 2015 para dotar á infraestrutura de usos hostaleiros, educativos, comerciais e culturais. Finalmente, o 15 de xaneiro de 2013 o Ministerio de Fomento vendeu a estación por 310.000 euros ao Goberno de Aragón.

Actualmente habilitouse o vestíbulo central da estación e realízanse diferentes visitas guiadas temáticas. En 2014 visitaron a estación 22.300 persoas e está previsto que en 2015 continúen as obras de restauración interior do vestíbulo.

Así mesmo, procedeuse á restauración dalgúns vagóns de época ata agora abandonados en Canfranc.

Reapertura da liña

Boca española do túnel ferroviario de Somport.

Nas últimas décadas houbo desexos de reapertura da liña internacional e do túnel ferroviario do Somport para conectar ambos os lados dos Pireneos.

En 1993, varios sindicatos e asociacións de diversa índole (en defensa do ferrocarril e ecoloxistas) fundaron a Coordinadora para a reapertura do ferrocarril Canfranc-Oloron (Crefco). Esta entidade ten como obxectivo a reapertura da liña internacional para mellorar as conexións con Francia e a preservación do medio ambiente, promovendo o ferrocarril fronte ao transporte por estrada. Crefco ten unha asociación homónima francesa, que traballa en común e defende as mesmas posicións: Comité pour la réoverture da ligne Oloron-Canfranc (Creloc).

O Concello de Canfranc organiza cada 18 de xullo unha recreación-conmemoración de época da inauguración da Estación Internacional de Canfranc de forma lúdica e reivindicativa.

Os sectores que apostan pola reapertura da conexión internacional han visto nos últimos anos impulsada a súa postura co comezo das obras de reapertura da liña ferroviaria, financiadas pola Rexión de Aquitania, que une Oloron-Sainte-Marie con Bedous, a 37 km da estación de Canfranc.

A estación

Vestíbulo central.

Trátase dun edificio de planta alongada e estrutura simétrica, articulado en cinco corpos, co central e os laterais adiantados e máis elevados. Alcanza os 241 metros de lonxitude e posúe 75 portas en cada un dos seus lados dando lugar a un edificio de considerable tamaño.

Exteriormente segue modelos da arquitectura palacial francesa do século XIX. Presenta un tratamento clasicista dos paramentos, cunha variada combinación de materiais: formigón, pedra, ferro e cristal, o que dá lugar a un interesante xogo cromático acentuado pola presenza de cubertas de lousa.

O interior é luminoso, equilibrado e elegante, cunha distribución funcional dos espazos a partir dun vestíbulo central cuberto cunha gran cúpula de fundición. Os diferentes espazos (billetería, aduanas, bar, hotel etc.) áchanse claramente diferenciados tanto pola súa estrutura como pola súa decoración.

O primeiro piso do edificio atópase aberto polas frontes oriental e occidental ás plataformas, cubertas por unha marquesiña sobre columnas e alicerces metálicos. Sobre esta levántase o segundo piso, aberto por vans de medio punto nos corpos adiantados e por vans adintelados nos retranqueados, os cales presentan ademais mansardas no tellado.

Servizos ferroviarios

Media distancia

Os trens de Media Distancia operados por Renfe son os únicos que se deteñen na estación. Enlazan Zaragoza con Canfranc a razón de dúas relacións diarias en ambos os dous sentidos.

Se ben non existen conexións ferroviarias con Francia, a SNCF dispón de autobuses TER que cobren o traxecto Canfranc-Oloron.

Liña MD	Trens	Orixe/Destino		Destino/Orixe
56	Rexional	Zaragoza-Delicias		Terminal

Galería de imaxes

• 
• 
• 

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Información na páxina de Adif Arquivado 04 de marzo de 2016 en Wayback Machine.