Filipe III.a Espainiakoa
Filipe III.a Espainiakoa Debotoa[1] edo Filipe II.a Portugalgoa (Madril, 1578ko apirilaren 14a — Madril, 1621eko martxoaren 31), ezizenez Elizkoia deitua, 1598-1621 bitartean Espainia eta Portugalgo erregea izan zen.
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Aita Filipe II.a eta ama Ana Austriakoa (1549-1580) izan zituen 1598ko irailean, aita hil ondoren, Espainia eta Portugalgo errege bilakatu zen. 1599ko apirilean Karlos II.a Estiriakoaren eta Maria Ana Bavariakoaren alaba eta Fernando I.a enperadorearen iloba Margarita Austria-Estiriakoa artxidukesarekin ezkondu zen[2].
Bere erregealdia trantsizioko aldia izan zen, Karlos I.a eta Filipe II.ak ekarritako une gorenaren eta Filipe IV.a eta Karlos II.ak ekarritako gainbeheraren artean. Ahula zen, eta agintari lanak Lermako dukearen eta beste begikoen eskuetan utzi zituen. Lermako dukeak, berriz, bere ordezkari Rodrigo Calderonen esku utzi zituen. Haren garaian izan ziren Ingalaterrako bakea (1604), Probintzia Batuekin Hamabi Urteko gerra etena (1609-1621) eta Frantziako hitzarmena (Luis XIII.aren eta Ana Austriakoaren arteko ezkontza, 1611). Moriskoak kanporatu zituen Espainiatik, eta horrek egoera ekonomikoa, lehendik ere oso txarra zena, okertu zuen.
Antzerkiaren eta pinturaren zalea zen, baina are gehiago ehizarena. Lermako dukearen eraginez, gortea behin-behinekoz Valladolidera (1601) mugitu zuen, baina laster itzuli zuen Madrilera (1606). Bertan hil zen, 1621eko martxoaren 31n, sukarrak eta erisipelak jota[2].
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2013/04/20 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. (PDF) 186. arauaː Atzerriko pertsona-izenak. Grafia-irizpideak. Erregeerreginen eta kidekoen kasua. .
- ↑ a b Felipe III Cervantesvirtual.com
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Filipe III.a Espainiakoa  |
Egungoa: Felipe VI.a Fernando II.a eta Elisabet I.a • Joana eta Filipe I.a • Joana eta Karlos I.a • Filipe II.a • Filipe III.a • Filipe IV.a • Karlos II.a • Filipe V.a • Luis I.a • Fernando VI.a • Karlos III.a • Karlos IV.a • Josef I.a • Fernando VII.a • Elisabet II.a • Amadeo I.a • Alfontso XII.a • Alfontso XIII.a • Juan Carlos I.a |  | |
Portugalgo errege-erreginak | ||
|---|---|---|
| Borgoinako leinua (1139–1383) | .svg?lang=eu) | |
| Aviz leinua (1385–1495) | ||
| Aviz-Beja leinua (1495–1580) | ||
| Habsburgo leinua (1581–1640) | ||
| Braganza leinua (1640–1853) | Joan IV.a • Alfontso VI.a • Petri II.a • Joan V.a • Josef I.a • Maria I.a Petri III.arekin batera • Joan VI.a • Petri IV.a • Maria II.a • Mikel I.a • Maria II.a Fernando II.arekin batera | |
| Braganza-Coburg leinua (1853–1910) | ||
Egungoa: Leonor (2014–egun) Henrike (1388–1390) • Maria (1402–1405) • Joanes (1405–1406) • Katalina (1423–1424) • Leonor (1424–1425) • Henrike (1425–1454) • Joana (1462–1464) • Alfontso (1464–1468) • Elisabet (1468–1470) • Elisabet (1470–1478) • Joanes (1478–1497) • Elisabet (1497–1498) • Mikel (1498–1500) • Joana (1502–1504) • Karlos (1504–1516) • Filipe (1527–1556) • Karlos (1556–1568) • Fernando (1571–1578) • Diego (1578–1582) • Filipe (1582–1598) • Filipe (1605–1621) • Baltasar Karlos (1629–1646) • Filipe Prospero (1657–1661) • Karlos (1661–1665) • Josef Fernando (1698–1699) • Luis (1709–1724) • Fernando (1724–1746) • Karlos (1759–1788) • Fernando (1788–1808) • Elisabet (1830–1833) • Maria Elisabet (1851–1857) • Alfontso (1857–1868) • Manuel Filiberto (1871–1873) • Maria Elisabet (1875–1880) • Maria Mercedes (1880–1904) • Alfontso (1907–1931) • Filipe (1977–2014) |  | |
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q34464
Multimedia: Philip III of Spain / Q34464