Ferwert

Ferwert
It Frijhôf
Emblemen
Bestjoer
Lân	Nederlân
provinsje	Fryslân
gemeente	Noardeast-Fryslân
Sifers
Ynwennertal	1.815 (1 jannewaris 2023)
Oerflak	18,22 km², wêrfan: - lân: 18,16 km² - wetter: 0,07 km²
Befolkingsticht.	98 ynw./km²
Oar
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	53° 20' N 5° 49' E
Offisjele webside
Doarpsbelang Ferwert-Hegebeintum
Kaart

Ferwert is in doarp oan de Waadsee yn de gemeente Noardeast-Fryslân. Ferwert leit noardlik fan Wânswert, noardeastlik fan Marrum, westlik fan Hegebeintum, súdwestlik fan Blije. Op 1 jannewaris 2023 hie Ferwert 1.815 ynwenners. De doarpskearn leit benammen oan de krusing fan de Haadstrjitte, It Frijhof, Hegebeintumerdyk en Marrumerwei.

De buorskip De Ryp heart ek by Ferwert.

Geografy

Ferwert leit yn it westlike diel fan de gemeente oan de Provinsjale dyk N357 fan Ljouwert nei Holwert, dy't it doarp ferbynt mei Marrum en Hallum nei it súdwesten en Blije nei it noardeasten. Eastlik fan Ferwert leit likernôch in kilometer fierder it terpdoarp Hegebeintum, dêr't it oer de Ferwerter Feart mei ferbûn is. Oan de westkant ferbynt de Burmaniafeart it doarp mei Foswert. Beide fearten jouwe súdliker ferbining mei de Dokkumer Ie. Ferwert leit oan it Fryske Kustpaad. Fan 1901 oant 1936 lei it doarp oan it Dokkumer Lokaeltsje.

Skiednis

Lokaasje fan it eardere kleaster Foswert

Ferwert ûntstie foar it begjin fan de jiertelling. It doarp leit op in kwelderwâl dêr't ek Hallum, Marrum en Blije op lizze. It is in terpdoarp, mei in terp dy't heech genôch wie om de see te sjen, mar om 1900 hinne is oan de noardwest kant it grutste part fan de terp ôfgroeven.

Súdlik fan it doarp lei oant de reformaasje it oan Jehannes de Doper wijde benediktynske dûbelkleaster Foswert (ek Betanië). Neffens in oerlevering waard it kleaster yn 860 op It Amelân stifte en ferhûze it kleaster fanwegen de ynfallen fan Wytsings yn 1109 nei Ferwert. Foswert waard yn 1580 plondere en yn 'e brân stutsen; de grûn waard troch de oerheid yn beslach nommen en letter ferkocht. Op de lokaasje steane tsjintwurdich twa pleatsen, dêr't ien fan in ryksmonumint is. Njonken fynsten betinke allinne de grêften om it kleasterterrein, strjitnammen en de namme fan in wensoarchsintrum it eartiidske kleaster.

Yn 1999 waard de doarpsnamme offisjeel Frysktalich.

Sûnt 2019 leit Ferwert yn de gemeente Noardeast-Fryslân, dêrfoar lei it doarp yn sawol de gritenij as de gemeente Ferwerderadiel. Ferwert hat altyd haadplak west fan Ferwerderadiel.

Gebouwen

States

Camminghastate

By Ferwert stie oant 1500 hinne de Tsjallingastate en oant it begjin fan de 19e iuw de Camminghastate, dêr't it Cammingha Hôf noch fan oer is. Fierders hawwe op it doarpsgebiet de states Deniastate, Gerbrandastate, Juwsmastate en Meekmastate stien. Fan Sminiastate binne noch twa pleatsen oer.

Tsjerke

De Wikipedy hat ek in side Sint-Martinustsjerke (Ferwert).

Sint-Martinustsjerke

De foarse Sint-Martinustsjerke is in tsjerke út 1421. Yn de toer hingje trije klokken út 1383, 1426 en 1457. De klok út 1383 hat mooglik fan de tsjerke fan it eardere Easterbeintum west. Yn de jierren 1930 waarden in tal feroarings útfierd dy't de toer in hiel oar uterlik joegen. Sûnt 12 febrewaris 2007 is de tsjerketoer troch in yngreven restauraasje yn de steat fan foar dy tiid werombrocht. Ek binne in oantal jierren lyn de klokken laske en ophongen oan oare liedassen.

Op de súdmuorre fan de tsjerke sit in sânstiennen sinnewizer út 1640, dy't yn 1704 fernijd waard.

Oars

Súdlik fan it doarp stiet in lytse Amerikaanske wynmotor.

Mienskip

Ferwert dielt sûnt 1953 it ferieningslibben mei it oanbuorjende Hegebeintum. De beide doarpen hawwe ek in mienskiplike feriening fan Doarpsbelang. Foar de jongerein is der sûnt freed 21 jannewaris 2000 soas de Yntro. Ferwerters wurde ek wol útmakke foar skierroeken.

Beskerme doarpsgesicht

In diel fan Ferwert is hjoed-de-dei beskerme doarpsgesicht.

Tsjerken

Liudgertsjerke

• Sint-Martinustsjerke (PKN Ferwert) (webstee)
• Liudgertsjerke (PKN Ferwert)

Skoallen

It doarp hat twa basisskoallen:

• Iepenbiere basisskoalle Op 'e Trije (webstee)
• Kristlike basisskoalle Op Streek (webstee)

De lokaasje fan it Dockingakolleezje foar fuortset ûnderwiis is sûnt 2019/2020 sletten.

Kafee 't Hoekje

Ferienings

Badmintonclub Ferwert Brassband Excelsior Ferwert (webstee) Dartklub Heechfinne EHBO feriening Ferwert e.o. Fûgelferiening De Nachtegaal (webstee) Fuotbalferiening Wardy

Gymnastykferiening SVKV Iisklub Ferwert/Hegebeintum Keatsferiening Foswert Kuorbalklub Ferwert Lawn Tennis Club Ferwerderadiel Toanielferiening Ferwert (webstee)

It eardere gritenijhûs fan de gemeente Ferwerderadiel (1840)

Haadstrjitte

Berne

Antonius Petri (1620-1672), dûmny Idzert fan Burmania (1655-1708), grytman Pieter Boeles (1795-1875), taalkundige en dûmny Gerardus Heymans, (1857-1930), filosoof, logikus en psycholooch Trinus Riemersma (1938-2011), Fryske skriuwer

Eeltsje Boates Folkertsma (1893-1968), Fryske foarman. Romke Kalma (1921-2007), konsert-, opera en oratoariumsjonger. Oene Spoelstra (1944), Frysk skriuwer en ûnderwizer. Hans Jouta (1966), byldhouwer. Maria Sterk (1979), Fryske maratonrydster

Befolkingsferrin

Jier	1830	1848	1913	1954	1959	1964	1969	1971	1973	1999
Ynwenners	1429	1463	1699	1965	2023	1892	1837	1898	2008	1824
Jier	2002	2004	2015	2020
Ynwenners	1874	1915	1796	1781

Strjitten

Alle strjitten yn Ferwert.

Ofbylden ryksmonuminten

• 
  Terp Keekmaloane
• 
  Marrumerwei 3 (1870)
• 
  Haadstrjitte 33
• 
  Tsjerkepaad

Byldzjende keunst

• 
  Frouljusfiguer ( Hans Jouta )
• 
  Monumint fan de tiid (Hans Jouta)
• 
  Sûnder titel (Frans Ram)
• 
  Ynjemonumint Ferwert

• 
  As it nedich is (oarlochsmonumint, Jan van Luijn)
• 
  De Wardiaan (Hans Jouta)
• 
  De omrin fan it libben (Frans Ram)
• 
  Gemme fan Burmania (Hans Jouta)

Sjoch ek

• Beskerme steds- en doarpsgesichten yn Fryslân
• Fryske doarpen.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Ferwert fan Wikimedia Commons.