Kambodsja
| Preahreacheanachakr Kampuchea
(norsk: Kambodsja, kambodsjansk) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Nasjonalsong | «Nokoreach» | ||||||
| Motto | Nasjon, religion, konge | ||||||
| |||||||
| Offisielle språk | Khmer | ||||||
| Hovudstad | Phnom Penh | ||||||
| Styresett |
Monarki Norodom Sihamoni Hun Manet | ||||||
| Flatevidd – Totalt – Andel vatn |
181 035 km² (89.) 2,5 % | ||||||
| Folketal – Estimert (2017) – Tettleik |
16 204 486 (68.) 89,5 /km² (94.) | ||||||
| Sjølvstende - Dato |
Frå Frankrike 9. november 1953 | ||||||
| Nasjonaldag | 9. november | ||||||
| BNP – Totalt (2015) – Per innbyggjar |
54 170 mill. USD (104.) 4 200 USD (148.) | ||||||
| Valuta | Kambodsjansk riel | ||||||
| Tidssone | UTC +7 | ||||||
| Telefonkode | +855 | ||||||
| Toppnivådomene | .kh
| ||||||
Kambodsja er eit kongedøme i Søraust-Asia som grensar til Thailand mot vest, Laos mot nord og Vietnam mot aust. I sørvest har det kystline mot Siambukta. Hovudstaden er Phnom Penh, med rundt 1 million innbyggjarar. Heile landet har om lag 12 millionar innbyggjarar (2000).
Geografi
[endre | endre wikiteksten]
Landet er prega av Mekongelva, som på khmer blir kalla Tonle Thom, 'den store elva', og av Tonle Sap ('ferskvatnelva'), ei viktig fiskeelv.
Klima
[endre | endre wikiteksten]Monsunen gjev ein god del nedbør mellom mai og september eller oktober. Ein har eit lite høgdedrag i sørvest, og sidene som vender mot Siambukta har kraftig nedbør. Den tørre perioden varer frå desember til april, og er varm med mykje sol. I regntida er det meir skya, høgare fukt, og vêret er lummert og trykkjande. Temperaturane held seg ganske høge året rundt i låglandet. Phnom Penh har ein årleg nedbørsnormal på 1407 mm.
Innbyggjarar
[endre | endre wikiteksten]Dei fleste kambodsjanarar er khmerfolk som høyrer til theravada-buddhismen. Landet har òg fleire nasjonale minoritetar der den viktigaste er chamfolk.
Historie
[endre | endre wikiteksten]Landet kan trekkja liner tilbake til Keisardømet Khmer, som herska over store delar av den indokinesiske halvøya frå 1000- til 1300-talet. Den gamle hovudstaden Angkor med tempelkomplekset Angkor Wat er mektige minne om denne tida.
Under kolonitida var Kambodsja, som Khmer-riket, eit fransk protektorat og ein del av føderasjonen Indokina. Landet fekk sjølvstende i 1953.
På 1950- og 60-talet heldt landet under kong Norodom Sihanouk seg nøytralt under store delar av Vietnamkrigen i nabolandet. Frå 1969 utførte amerikanske bombefly hemmelege åtak på det dei hevda var kommunistiske leirar i landet, slik at 30 000–500 000 sivile blei drepne. Amerikanske styrkar stod òg for ein kortvarig invasjon i 1970.
Indre motsetnader førte til ein borgarkrig på 1970- og 80-talet. Det forhatte monarkiet blei bytt ut med eit katastrofalt regime leidd av Raude Khmer, som brukte element av kommunistisk tankegods til å forfølgja og drepa svært mange kambodsjanarar.
Medan flyktningar strøymde inn i Thailand blei landet invadert av Vietnam i desember 1978. Raude Khmer-styret blei framleis støtta av USA, og heldt mellom anna på plassen til Kambodsja i SN. Etter kvart stabiliserte situasjonen i landet seg likevel.
Politikk
[endre | endre wikiteksten]Kongen i landet, Norodom Sihamoni, blei utnemnd av eit råd den 14. oktober 2004 etter at far hans, Norodom Sihanouk, abdiserte.
Statsministeren i Kambodsja heiter Hun Manet.
Administrativ inndeling
[endre | endre wikiteksten]Dei 25 fylke er dela inn i distrikt.
Fylka er
|
13. Oddar Meancheay (ឧត្តរមានជ័យ) |
|