Huis Zypendaal

Huis Zypendaal
	Huis Zypendaal anno 2009
Locatie
Locatie	Park Zypendaal, Arnhem
Adres	Zijpendaalseweg 44
Coördinaten	51° 60′ NB, 5° 54′ OL
Status en tijdlijn
Oorspr. functie	Landhuis
Bouw gereed	omstreeks 1764
Verbouwing	1883-1884
Bouwinfo
Architect	Hendrik Viervant
Eigenaar	Gemeente Arnhem/GLK
Erkenning
Monumentstatus	Rijksmonument
Monumentnummer	528875
	Officiële website;
Portaal	Civiele techniek en bouwkunde

Zypendaal of Zijpendaal (spreek uit: Ziependaal) is een landhuis gelegen in het landgoed Park Zypendaal aan de noordkant van de stad Arnhem, in de Nederlandse provincie Gelderland.

Geschiedenis

Huis Zypendaal is gebouwd door de Arnhemse regentenfamilie Brantsen als buitenplaats omstreeks 1762-1764, naar het ontwerp van stadstimmerman Hendrik Viervant. Deze familie bewoonde dit huis tot 1926. Het werd op dezelfde plek gebouwd als waar het oude huis Zypendaal stond. In 1883-1884 werd het huis door Pierre Cuypers verbouwd en voorzien van een toren. Aan de voorkant werden een vestibule, een balustrade op het dak, en balkons toegevoegd. In 1900 nog werd de Rode Salon gerealiseerd in een nieuwe aanbouw. Na de Slag om Arnhem werd het huis ingericht als hospitaal voor gewonde Duitse militairen.^[1]

In 1975 verwierf de Stichting Geldersche Kasteelen het huis in langdurige erfpacht van de gemeente Arnhem, op voorwaarde dat het een culturele bestemming zou krijgen. Het huis werd gerestaureerd en op de bovenverdiepingen is tegenwoordig het hoofdkantoor gevestigd van het Stichting Het Geldersch Landschap en de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen, die samenwerken onder de naam Geldersch Landschap & Kasteelen. De hoofdverdieping is ingericht als museum met objecten van de oorspronkelijke inboedel waaronder de familieportretten van de familie Brantsen en het 'Mannetje van de Zyp', een beeldje van een jongen met een drinkkan. Na de restauratie werd de tuin tussen koetshuis en oranjerie opnieuw aangelegd. De tuinarchitecte M.E. Canneman-Philipse ontwierp een tuin met een gazon en rozenstruiken en langgerekte borders met een grote variëteit aan planten.^[2]

Het landgoed is vrij toegankelijk en de hoofd- (beneden)verdieping van het huis is in de zomermaanden opengesteld voor publiek.

Trivia

In dit huis heeft de grootvader van Audrey Hepburn, burgemeester Aarnoud van Heemstra, gewoond als huurder.^[3]

Literatuur

J.C. Bierens de Haan, 'Kasteel Zypendaal te Arnhem', in: Kroniek van de Oudheidkundige en Historische Afdeling Gemeentemuseum Arnhem 5 (1988), p. 3-6.
T.H. von der Dunk, 'Viervant in Gelderland. De opkomst van een Arnhems geslacht van bouwmeesters in de achttiende eeuw. Een tweede overzicht van een architectonisch familie-oeuvre', in: Bijdragen en Mededelingen Gelre, 88 (1997), p. 110-112.
T.P.G. Kralt, Wielbergen en de familie Brantsen, Waanders Zwolle, 2008; over Zypendaal: p. 17 – 33.
Sjon Onnekink, Landgoed Zijpendaal en de familie Brantsen, Arnhem, 2020.
Elyze Storms-Smeets, 'Vergeten erfgoed: de unieke terrassen van landgoed Zypendaal', in: 'De Lagchende Vallei'. Recent onderzoek op het gebied van kastelen en buitenplaatsen in Gelderland. [S.l.], 2020, p. 235-263.
W.H. Tiemens, 'Een Overijsselse schouw naar Kasteel Zijpendaal te Arnhem', in: Gelders Oudheidkundig Contactbericht 48 (1971), p. 4-10.
W.H. Tiemens, 'Zypendaal', in: Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen 1965-1975, Arnhem 1976, p. 171-187.

Externe links

Geldersch Landschap & Kasteelen: Huis Zypendaal
Wandeling over landgoed Zypendaal door IVN-Arnhem (gearchiveerd 2021-07-27).

Zie de categorie Huis Zypendaal van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

[1] Diender, J. 2004. Park in oorlogstijd (1940-1945). Historie van park Sonsbeek. Vereniging Vrienden van Sonsbeek, Arnhem. Gearchiveerd op 11 december 2022.

[2] Arneym, Huis Zypendaal, hoofdstuk beschrijving

[3] ttps://www.volkskrant.nl/cultuur-media/een-rondleiding-door-het-arnhem-van-audrey-hepburn~bcd18db5/. Gearchiveerd op 8 juni 2023.

[1]

[2]

[3]