Kommunistiese Party van China
| Kommunistiese Party van China 中国共产党 Zhōngguó Gòngchǎndǎng | |
| KPC | |
| |
Embleem van die Kommunistiese Party van China
| |
| Leier | Xi Jinping |
|---|---|
| Gestig | 23 Julie 1921[1] |
| Nuusbrief | People's Daily |
| Hoofkwartier | Zhongnanhai, Beijing, Volksrepubliek China |
| Jeugvleuel | Kommunistiese Jeugliga |
| Ideologie | Kommunisme, Sosialisme met Chinese kenmerke, Marxisme-Leninisme |
| Internasionale affiliasie | Internasionale Vergadering van Kommunistiese en Werkerspartye |
| Amptelike kleure | Geel en rooi |
| Webblad | cpc.people.com.cn |
Die Kommunistiese Party van China (KPC) (Chinees, 中國共產黨 / 中国共产党, Zhōngguó Gòngchǎndǎng) is die party wat die Volksrepubliek China gestig het. Die party regeer sedertdien die land. Die party het tans 89,45 miljoen lede,[2] wat dit die tweede grootste politieke party in die wêreld maak na Indië se Bharatiya Janata Party.[3]
Die Kommunistiese Party van China is in 1921 gestig en is aanvanklik deur Chen Duxiu gelei, wat die algemene sekretaris van die sentrale komitee was. Vanaf 1943 tot 1982 was die hoogste posisie in die party die "voorsitter" gewees. In 1982 het die lede van die sentrale komitee gestem om die leier se titel weer na "algemene sekretaris" te verander. Xi Jinping is tans die party se algemene sekretaris.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Opkoms
[wysig | wysig bron]Die party is op 23 Julie 1921 in Shanghai deur studente gestig. Die studente het beweer dat die kommunisme China van die ondergang sal red. China was destyds swak en bedreig deur imperialisme en kolonisasie van Japan en Westerse lande. Chen Duxiu (独独秀), Zhang Guotao (张国焘) en Li Da (李 达) stig die Politburo van die Kommunistiese Party van China (KPC).
Die party het verkies om veral die kleiboer se steun te werf ten behoewe van die beplande rewolusie. Dit sorg vir baie aanhangers en populariteit, want boere en diegene betrokke by die landbou het die grootste deel van die Chinese bevolking gevorm. Deur die boere in 'n aantal klasse te verdeel en daarna die laer klasse op te roep tot opstand teen die hoër klasse (landhere en besitters) en land hervormings in die vooruitsig te stel, word die rewolusie populêr gemaak onder 'n groot deel van die landbou bevolking. Vanaf 1934 was Mao Zedong leier van die KPC.
Beide die KPC as sy politieke teenstander, die Kuomintang (KMT), wou twee hoof doelwitte bereik; die land moderniseer en van buitelandse invloede bevry. In die begin was die KPC nie sterk nie en was die KMT dominant. Vervolgens val die Japannese China binne, en dwing die KPC en KMT in 'n verenigde front teen Japan. Die twee bewegings veg egter soms harder teen mekaar as teen die Japannese. Toe die Japannese in 1945 verslaan is, het die burgeroorlog tussen KPC en KMT weer ontvlam.
KMT-leier Chiang Kai-shek het 'n heksejag op die kommuniste geloods. Mao vlug met sy leër in 'n westelike en dan noordelike rigting in die "lang mars" van meer as 9 600 kilometer. Uiteindelik vestig die KPC 'n basis op in Yan'an. Daar het hulle hulself versterk om 'n teen-offensief te loods.
Mao aan bewind
[wysig | wysig bron]In 1949 het die kommunistiese party aan bewind gekom. Die party hoop dat hulle ekonomiese onderontwikkeling en sosiale ongelykheid sou omskep in gelykheid, menswaardigheid en welvaart.
Die KPC implementer onder ander die volgende beleidsrigtings:
1. Sleutel sektore van die ekonomie (banke, spoorweë, industrieë en handel) word onder staatsbeheer gebring. Vanaf die jare 80 word dit onder Deng Xiaoping gedeeltelik teruggedraai omdat die uitwerking daarvan so negatief was op ekonomiese groei.
2. Tussen 1950 en 1953 vind grondhervorming plaas en word grond herverdeel. Dit word in latere periodes soms weer teruggedraai, wat direk bygedra het tot 'n toename van die landbouproduksie en hoër lewensstandaard vir boere.
3. Landboukollektivisme word ingestel. Die grond word onder alle boere 'verdeel' dmv vrywillige kollektivisme (in praktyk in beslag neem of onder druk) van produksie in koöperasies. Die land sou gesamentlik verwerk word en die opbrengs sou na die staat gaan. Die gevolg was dat boere minder geproduseer het weens wanbestuur, soos die onvoldoende (dikwels glad nie) verskaffing van saad, plaagdoders en kunsmisstowwe (glad nie), (doelbewuste) verwaarlosing van belegging in die landbou en die stelselmatige onttrekking van arbeid uit landbou ten gunste van (dikwels onsuksesvolle) projekte soos waterboukundige werke op megaskaal en die rampspoedige 'staalproduksie' in dorpshoogoonde, wat ook deel van die landbougereedskap ingesluit het.
4. Deur middel van propaganda, politieke bewusmaking en druk, moes boere heropgevoed word in sosialistiese boere wat in gesamentlike werk met toewyding en entoesiasme betrokke sou raak. Byvoorbeeld, hulle moes landbouopbrengs verhoog (rekwisisies was die praktyk), terwyl hul rantsoene gereeld tot 'n laer vlak verminder is (veral 'n aansienlike gebrek aan kalorieë en proteïene het plaasgevind) wat hulle uiteindelik gedwing het om gras, boomblare, boomwortels, ens te eet. Drakoniese boetes is opgelê vir die weerhouding van landbouopbrengste of items soos voer.
Baie van hierdie planne het rampspoedige gevolge gehad. Die Groot Sprong Voorwaarts het tot groot hongersnood gelei, en die Kulturele Rewolusie kos etlike miljoene lewens. Opstand word soms geweldadig teengestaan, en korrupsie het 'n stelsel geword. Onderwys is verwaarloos, byvoorbeeld lees is bevorder tot die vlak waarop primitiewe propaganda gelees kon word, maar verdere leer was feitlik onmoontlik.
Na Mao
[wysig | wysig bron]Mao se opvolger na 1976, Deng Xiaoping het dadelik begin om 'n pragmatiese markgedrewe ekonomiese beleid te volg en sodoende die lewenstandaard van die bevolking te verhoog.
In Junie 1989 het die geweldadige onderdrukking van die protes op die Tiananmen-plein plaasgevind op Deng Xiaoping se bevel. Die KPC verbied steeds gesprekke oor die Tiananmen-betogings.
Huidige KPC
[wysig | wysig bron]Die KPC voorsien steeds onder die huidige leier, Xi Jinping, die onbetwiste outokratiese leierskap in China. Die KPC het intussen die private eiendomsreg aanvaar, insluitend die aandelemark, private banke en internasionale beleggings. Die KPC het dus afgewyk van die tradisionele kommunistiese idees in sekere aspekte.
In 2004 is die grondwet hersien en dié stel steeds: "Die Chinese burgers van verskillende etniese afkomste sal voortgaan om die demokratiese diktatuur en sosialistiese pad wat deur die Chinese Kommunistiese Party gelei word, te volg, met Marxistiese Leninisme, Mao Zedong se ideologie, Deng Xiaoping-teorie en die belangrike idee van die 'Drie Verteenwoordigers'". Die KPC verklaar nog steeds dat sy teorieë korrek is en dwing die Chinese mense om hierdie leerstellings te leer en te volg.
Tot vandag toe is daar skaars godsdiensvryheid en self relatief neutrale bewegings soos Falun Gong word aktief vervolg.
Afgesien van ekonomiese vryheid, ontbreek die demokratiese vryhede, soos vryheid van spraak, vryheid van die media, vryheid van vergadering en assosiasie, vryheid van vakbondverteenwoordiging en ander kenmerke van 'n moderne vrye regstaat, soos magskeiding en 'n verteenwoordiger meerparty-parlement.
Leiers
[wysig | wysig bron]Voorsitter:
- Mao Zedong 1935–1976
- Hua Guofeng 1976–1981
- Hu Yaobang 1981–1982
Algemene sekretaris (hoogste posisie binne die KPC sedert 1982):
- Hu Yaobang 1982–1987
- Zhao Ziyang 1987–1989
- Jiang Zemin 1989–2002
- Hu Jintao 2002–2012
- Xi Jinping 2012-
-
Chen Duxiu, eerste leier van die Kommunistiese Party van China -
Mao Zedong was voorsitter vanaf 1943 tot 1976 -
Die huidige leier, Xi Jinping
.jpg?lang=af)
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1st. National Congress of The Communist Party of China (CPC).
- ↑ "Why the Communist Party is alive, well and flourishing in China". The Telegraph (in Engels (VK)). 31 Julie 2017. ISSN 0307-1235. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Junie 2018. Besoek op 26 Oktober 2017.
- ↑ Balachandran, Manu; Dutta, Saptarishi (31 Maart 2015). "Here's How the BJP Surpassed China's Communists to Become the Largest Political Party in the World". Quartz. Quartz.
Bronne
[wysig | wysig bron]| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |
