Ocelot pampasowy

Ocelot pampasowy
	Leopardus colocola
	(Molina, 1782)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	kotowate
Rodzaj	ocelot
Gatunek	ocelot pampasowy
Synonimy
	Felis colocola Molina, 1782; Panthera maracaya albescens Fitzinger, 1869; Lynchailurus pajeros huina Pocock, 1941;
	Felis colocola Molina, 1782; Panthera maracaya albescens Fitzinger, 1869; Lynchailurus pajeros huina Pocock, 1941;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ocelot pampasowy^[6], kolokolo^[7], kot pampasowy^[7] (Leopardus colocola) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae), zamieszkującego Amerykę Południową.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1782 roku hiszpańsko-chilijski przyrodnik Juan Ignacio Molina nadając mu nazwę Felis colocolo^[2]. Holotyp pochodził z prowincji Valparaíso, w Chile^[8].

Czasami umieszczany jest w monotypowym rodzaju Lynchailurus lub Oncifelis^[9]. Badania biogeograficzne cech sierści i metryki czaszki sugerowały, że L. colocola powinien zawierać część z jedenastu podgatunków rozmieszczonych wśród trzech odrębnych gatunków (L. pajeros, L. braccatus i L. colocola)^[10]; jednakże ostatnie badania molekularne, morfologiczne i biogeograficzne przemawiają za uznaniem pięciu niedawno wyodrębnionych gatunków (L. braccatus, L. colocola, L. garleppi, L. munoai i L. pajeros)^[11]. Analiza filogenetyczna wykazuje również dowody na naturalną krzyżowanie między L. tigrinus i L. colocola w miejscach, gdzie pokrywa się ich rozmieszczenie^[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[9].

Etymologia

Leopardus: gr. λεοπαρδος leopardos „lampart, pantera”^[12].
colocolo: hiszp. colocolo „kot”, od mapudungun Colo Colo „potwór z legend Mapuche”.

Zasięg występowania

Ocelot pampasowy występuje w Chile na zachodniej części zboczy Andów^[9].

Morfologia

Długość ciała 42,3–79 cm, ogona 23–33 cm; masa ciała 1,7–3,7 kg^[13]. Krępa budowa ciała, przypominająca nieco europejskiego żbika, lecz ocelot pampasowy jest od niego mniejszy. W zależności od obszaru występowania głowa może być zaokrąglona lub lekko wydłużona. Kolor futra zróżnicowany w zależności od podgatunku, od szarego poprzez żółte do ciemnobrązowego, cętki duże, wyraźne, rozlewające się w duże plamy lub pasy. Brzuch i łapy jaśniejsze, ogon jasny, w wyraźne ciemne poprzeczne prążki. Uszy małe, lekko spiczaste, bez pędzelków. Na grzbiecie dłuższe włosy okrywowe tworzą grzywę.

Ekologia

Pokarm

Pożywienie: gryzonie (kawia domowa) i naziemne ptaki.

Rozród

Ciąża trwa około 80-85 dni, w miocie jest od 1 do 3 młodych. Na temat biologii rozrodu tych zwierząt wiadomo niewiele. Samice osiągają dojrzałość płciową prawdopodobnie około 2. roku życia.

Długość życia

W niewoli koty pampasowe żyją do 17 lat, na wolności od 9 do 16.

Tryb życia

Zamieszkują tereny trawiaste i krzewiaste, sawanny, zimne półpustynie, lasy górskie. Żyją w Andach, do wysokości 5000 m n.p.m. Tryb życia tych zwierząt jest słabo znany. Uważa się, że polują nocą, ale widuje się je również za dnia. Prawdopodobnie są zwierzętami naziemnymi, ale w niewoli często odpoczywają na gałęziach drzew.

Status

W latach siedemdziesiątych XX wieku skóry tych zwierząt osiągały wysoką cenę i eksportowano je z Ameryki Południowej dziesiątkami tysięcy sztuk. Pod koniec lat 80. handel ustał. Obecnie podstawowym zagrożeniem dla tych kotów jest ludzkie osadnictwo.

Przypisy

↑ Leopardus colocola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b G.I. Molina: Saggio sulla storia naturale del Chili. Bologna: Nella Stamperia de S. Tommaso d’ Aquino, 1782, s. 295. (wł.).
↑ L. Fitzinger. Revision der zur natürlichen Familie der Katzen (Feles) gehörigen Formen. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 59, s. 232, 1869. (niem.).
↑ R.I. Pocock. The examples of the Colocolo and of the pampas cat in the British Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Elevens Series. 7, s. 261, 1941. DOI: 10.1080/00222934108527156. (ang.).
↑ M.M. Lucherini M.M. i inni, Leopardus colocolo, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-03] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 135. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 159. ISBN 83-01-14344-4.
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Leopardus colocolo. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-03].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 145. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ R. Garcia-Perea. The pampas cat group (Genus Lynchailurus Severertzov 1858) (Carnivora: Felidae), A systematic and biogeographic review. „American Museum Novitates”. 3096, s. 1-35, 1994. (ang.).
↑ F.O. Do Nascimento, J. Cheng & A. Feijó. Taxonomic revision of the pampas cat Leopardus colocola complex (Carnivora: Felidae): an integrative approach. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 191 (2), s. 575–611, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa043. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 369, 1904. (ang.).
↑ M.E. Sunquist & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 146. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

Bibliografia

D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Leopardus colocolo. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-03].

[itis-1] Leopardus colocola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Molina-2] G.I. Molina: Saggio sulla storia naturale del Chili. Bologna: Nella Stamperia de S. Tommaso d’ Aquino, 1782, s. 295. (wł.).

[Fitzinger-3] L. Fitzinger. Revision der zur natürlichen Familie der Katzen (Feles) gehörigen Formen. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 59, s. 232, 1869. (niem.).

[Pocock-4] R.I. Pocock. The examples of the Colocolo and of the pampas cat in the British Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Elevens Series. 7, s. 261, 1941. DOI: 10.1080/00222934108527156. (ang.).

[iucn-5] M.M. Lucherini M.M. i inni, Leopardus colocolo, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-03] (ang.).

[Cichocki&inni-6] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 135. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[pwn-7] Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 159. ISBN 83-01-14344-4.

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Leopardus colocolo. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-03].

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 145. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Garcia-Perea-10] R. Garcia-Perea. The pampas cat group (Genus Lynchailurus Severertzov 1858) (Carnivora: Felidae), A systematic and biogeographic review. „American Museum Novitates”. 3096, s. 1-35, 1994. (ang.).

[Nascimento&inni-11] F.O. Do Nascimento, J. Cheng & A. Feijó. Taxonomic revision of the pampas cat Leopardus colocola complex (Carnivora: Felidae): an integrative approach. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 191 (2), s. 575–611, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa043. (ang.).

[Palmer-12] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 369, 1904. (ang.).

[hmw1-13] M.E. Sunquist & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 146. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]