Los Angeles
 | Bu madde, bir Vikipedi editörünün, kişisel duygularını bildiren ve kişisel bir düşünme, kişisel deneme veya tartışmalı deneme gibi yazılmıştır. (Ocak 2021) |
| Los Angeles, California Melekler Şehri | |
|---|---|
City of Los Angeles | |
 .jpg?lang=tr)    .jpg?lang=tr) .jpg?lang=tr) | |
 Bayrak  Mühür | |
Takma adlar: the City of Angels, Angeltown, La-La Land | |
 Los Angeles haritası | |
| Ülke |  Birleşik Devletler |
| Eyalet |  Kaliforniya |
| İlçe |  Los Angeles County |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Karen Bass (D) |
| Yüzölçümü | |
| • Şehir | 1.302,06 km² |
| • Su | 87,43 km² (33,75 mil²) |
| Rakım | 93 m |
| Nüfus (2010)[1] | |
| • Şehir | 3.792,621 |
| • Yoğunluk | 3.276,37/km² |
| • Kent | 12,150,996 |
| • Metropol | 13,131,431 |
| Zaman dilimi | UTC-08.00 (PZD) |
| • Yaz (YSU) | UTC-07.00 (PZD) |
| Alan kodları | 213, 310/424, 323, 661, 747/818 |
Resmî site lacity.org | |
Los Angeles (İspanyolca: Los Ángeles "Melekler"), City of Los Angeles ("Los Angeles Şehri") veya kısaca L.A., Amerika Birleşik Devletleri'nın Kaliforniya eyaletinin en kalabalık ve ABD'nin New York'tan sonra ikinci en kalabalık şehri. Los Angeles'ın nüfusu 2010 itibarıyla 3.792.621 kişidir.[2] Şehir sınırlarına göre yüzölçümü 1.215 km² olup Büyük Okyanus'un doğu kıyısında, güney Kaliforniya'da konumlanmıştır.
Şehir daha büyük olan 12.828.837 kişi nüfuslu Los Angeles-Long Beach-Santa Ana metropoliten istatistiksel bölgesinin ve 18 milyon kişiyi aşan nüfusa sahip Büyük Los Angeles Bölgesi'nin merkezinde yer alır. Böylece Los Angeles ABD'de ikinci büyük metropoliten bölgede ve tüm dünyanın en büyük metropoliten bölgelerinden birinde bulunur.[3]
Los Angeles, Kaliforniya eyaletinin Los Angeles County'sinin merkezidir. Bu county ABD kontluklarının en kalabalık ve en yüksek etnik çeşitliliğe sahip olanıdır.[4]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]4 Eylül 1781 tarihinde İspanya kontrolündeki Meksika tarafından keşfedilen şehir (her ne kadar Kızılderililer uzun süredir orada yaşasa da) Los Angeles 4 Nisan 1850 tarihinde Kaliforniya'nın bir parçası olmuştur. İsmi İspanyolcadan gelmektedir ve Melekler Şehri manasını taşımaktadır. 2 Ağustos 1769'da, Fernando Rivera Y Moncado'nun kaptanı olduğu Kaliforniya'ya gelen ilk Avrupalı yerleşimciler içindeki Fransisken papazı Peder Juan Crespi, 2 Ağustos dini bir şölen olan Perdono'ya denk düştüğü ve Assisili Francesco adına anıldığı ve bu yere İtalya'da "ülkenin çok küçük parseli" anlamında "porziuncola" denmesi yüzünden, buraya "Nuestra Señora de los Angeles de la Porciúncula", sonra da bu Assisi'deki şapelde Bakire Meryem'in meleklerle çevrili freski bulunduğundan "El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Angeles de Porciúncula" dendi, sonra da kısaca "El Pueblo de la Reina de Los Angeles" dendi.
1876 yıllarına kadar nüfusu on bin dolaylarında olan Los Angeles, petrol yataklarının keşfedilmesi, Kaliforniya kuzeylerindeki altın madenlerinin bulunması ve gerek doğal güzelliği açısından birçok insanın rüyalarını süsledi.
1920'li yıllarda sanat ve eğlencenin de tüm ülke genelinde öncüsü olmaya başlamıştır. New York'un klasik Broadway'ine karşı Hollywood sineması gelişen yıllarda da çok daha güçlü olur; günümüzde de Broadway'in büyük bir geliri Hollywood'dan gelmektedir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Büyük Los Angeles Alanı, Los Angeles, San Bernardino, Riverside, Ventura ve Orange şehirlerini ve 16 milyonun üzerinde değişik etnik ve ekonomik geçmişe sahip insanları barındırmaktadır. Los Angeles yanlış olarak birçok kez "Güney Kaliforniya" olarak adlandırılmaktadır, ancak coğrafi olarak San Diego ve Imperial şehirleri de başta olmak üzere birçok bölüm göz ardı edilmektedir.
Los Angeles'ın da büyümesiyle komşusu olarak gelişen şehirler de vardır. Los Angeles diye bilinen bölge aslında 88 tane küçük şehrin oluşturduğu bölgedir.
Venice Beach, Marina del Rey, Beverly Hills, Santa Monica ve West Hollywood gibi dünyaca meşhur şehirleri de içinde barındıran Los Angeles'ın içinde bulunduğu Kaliforniya'nın eski valisi ünlü film yıldızı Arnold Schwarzenegger'dir.
Güvenlik
[değiştir | kaynağı değiştir]Filmlerde ne kadar tehlikeli bir yer olarak gözükse de Los Angeles güvenli bir şehirdir. Los Angeles'ı oluşturan şehirlerden suç oranı en yüksek olan Compton'dır ve turistler genellikle buradan uzak durur. Turistik yerler olan Santa Monica, Venice Beach, Beverly Hills ve Hollywood güvenli yerlerdir.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir].svg?lang=tr)
Los Angeles ekonomisi, uluslararası ticaret, eğlence (televizyon, sinema filmleri, video oyunları, müzik kayıt ve prodüksiyon), havacılık, teknoloji, petrol, moda, giyim ve turizm tarafından yönlendirilir. Finans, telekomünikasyon, hukuk, sağlık ve ulaşım diğer önemli sektörlerdir.
2022 Küresel Finans Merkezleri Endeksi'nde Los Angeles dünyanın en rekabetçi 5. finans merkezine ve Amerika Birleşik Devletleri'nde New York Şehrinden sonra en rekabetçi ikinci finans merkezine sahip olarak sıralandı.[5]
Beş büyük film stüdyosundan biri olan Paramount Pictures, şehrin sınırları içinde olup[6] konumu Güney Kaliforniya'daki eğlence merkezlerinin "Otuz Mil Bölgesi" denilen yerdedir.
Los Angeles, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük üretim merkezidir.[7]
.jpg?lang=tr)
Bitişikteki Los Angeles limanları ve Long Beach Limanı ile birlikte bazı kıstaslara göre Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en işlek limandır ve Pasifik kıyılarında ticaret yapmak için hayati önem taşıyan, dünyanın en işlek beşinci limanıdır.[7]
Los Angeles metropol alanı, Tokyo ve New York'dan sonra dünyanın üçüncü büyük ekonomik metropol alanı yapan 1.0 trilyon doların üzerinde brüt metropolitan ürüne sahiptir (2018 itibarıyla).[8] Los Angeles, Loughborough Üniversitesi'ndeki bir grup tarafından 2012 yılında yapılan bir araştırmaya göre "alfa dünya şehri" olarak sınıflandırıldı.[9]
Esrar Düzenleme Departmanı, 2016 yılında esrar satış ve dağıtımının yasallaştırılmasından sonra esrar mevzuatını uygular.[10] Ekim 2019 itibarıyla 300'den fazla mevcut esrar işletmesine (hem perakendeci hem de tedarikçi olarak) ülkenin en büyük pazarı olarak kabul edilen alanda faaliyet gösterme onayı verildi.[11][12]
2018 itibarıyla Los Angeles'ta Fortune 500 şirketinden şu üçü vardır: AECOM, CBRE Group ve Reliance Steel & Aluminium Co.[13]
| Los Angeles İlindeki en büyük kamu dışı işverenler, Ağustos 2018[14] | ||
|---|---|---|
| Sıra | İş veren | Çalışanlar |
| 1 | Kaiser Permanente | 37,468 |
| 2 | Güney Kaliforniya Üniversitesi | 21,055 |
| 3 | Northrop Grumman Corp. | 16,600 |
| 4 | Providence Health and Services Southern California | 15,952 |
| 5 | Target Corp. | 15,000 |
| 6 | Ralphs/Food 4 Less (Kroger Co. Division) | 14,970 |
| 7 | Cedars-Sinai Medical Center | 14,903 |
| 8 | Walt Disney Co. | 13,000 |
| 9 | Allied Universal | 12,879 |
| 10 | NBC Universal | 12,000 |
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]
Los Angeles sıklıkla dünyanın yaratıcı başkenti olarak anılır çünkü her altı sakinden biri yaratıcı bir endüstride çalışmaktadır.[15] Los Angeles'ta yaşayan ve çalışan sanatçı, yazar, film yapımcısı, aktör, dansçı ve müzisyenin sayısı, dünya tarihinin herhangi bir zamanındaki herhangi bir şehirden daha fazladır.[16] Şehir aynı zamanda üretken duvar resimleriyle de tanınır.[17]
Los Angeles ABD'nin en dinamik metropollerindendir. Hollywood sinema film endüstrisine, Anaheim'de Disneyland'a ev sahipliği yapar. ABD'nin en eski film ve sinema okulu bu şehirdedir[?]. Medya ve ilgi çeşitliliği nedeniyle spor ve kültürel aktivitelerde iç içedir. New York'tan sonraki ikinci büyük VHF medya marketine sahiptir. Artistler, yazarlar ve yapımcılar ya da ünlü sanatçıların en fazla bu şehirde bulunması nedeniyle "Kreatif Başkent" olarak da adlandırılır.
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehri NBA'de Los Angeles Lakers ve Los Angeles Clippers, WNBA'de Los Angeles Sparks, futbolda ise Los Angeles Galaxy ve Los Angeles FC temsil eder.
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Los Angeles şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:[18]
Nagoya, Japonya
Salvador, Bahia, Brezilya
Bordeaux, Fransa
Berlin, Almanya
Lusaka, Zambiya
Meksiko, Meksika
Busan, Güney Kore
Auckland, Yeni Zelanda
Mumbai, Hindistan
Tahran, İran
Taipei, Tayvan
Guangzhou, Çin
Atina, Yunanistan
Sankt-Peterburg, Rusya
Vancouver, Kanada
Gize, Mısır
Cakarta, Endonezya
Kaunas, Litvanya
Makati, Filipinler
Split, Hırvatistan
San Salvador, El Salvador
Ischia, İtalya
Beyrut, Lübnan
Erivan, Ermenistan
Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Los Angeles uydudan -
Los Angeles havadan -
Los Angeles belediye binası ve Los Angeles'in kardeş şehrine doğru bakan işaretler. -
Los Angeles Staples Merkezi gece -
Los Angeles Bunker Hill merkezi -
Los Angeles merkez kütüphanesi -
Los Angeles Foxy Plaza -
Los Angeles Hollywood Tepesinde işaret -
Los Angeles Hollywood Bulvarı -
Los Angeles Grauman Çin Tiyatrosu -
Los Angeles Oscar ödülleri için Kodak Tiyatrosu -
Los Angeles Griffith Rasathanesi -
Los Angeles havaalanı LAX -
Los Angeles Koprusu -
Reseda'dan bir görünüm -
Malibu sahili -
Hollywood Tepeleri'nden Los Angeles'ın görünümü. -
Santa Monica'dan bir görünüm. -
Los Angeles Walt Disney Konser Salonu -
Los Angeles Staples Merkezi Kapalı Salonu -
Los Angeles Times Gazetesi Merkezi
.jpg?lang=tr)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "CA Dept. of Finance – New State Population Report" (PDF). 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016.
- ^ "Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu Releases Data on Population Distribution and Change in the U.S. Based on Analysis of 2010 Census Results" (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu. 24 Mart 2010. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2011.
- ^ "City Populations – World City Population, Biggest Largest Cities in the World". Worldatlas.com. 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2011.
- ^ Les Christie (9 Ağustos 2007). "The most ethnically diverse counties in the United States". CNN. 17 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2011.
- ^ "The Global Financial Centres Index 31". Long Finance. Haziran 2022. 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022.
- ^ Slide, Anthony (25 Şubat 2014). The New Historical Dictionary of the American Film Industry (İngilizce). Routledge. ISBN 978-1-135-92554-3. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022.
- ^ a b "Los Angeles: Economy". City-Data. 23 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2011.
- ^ "Table 3.1. GDP & Personal Income". U.S. Bureau of Economic Analysis. 2018. 20 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2019.
- ^ "The World According to GaWC 2012". Globalization and World Cities Research Network. Loughborough University. 15 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2014.
- ^ Queally, James (13 Aralık 2019). "Dozens of unlicensed cannabis dispensaries raided in L.A. this week". Los Angeles Times (İngilizce). 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019.
- ^ Chiotakis, Steve (1 Ekim 2019). "Navigating LA's cannabis industry with the city's pot czar". KCRW (İngilizce). 30 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2019.
- ^ REYES, EMILY ALPERT (29 Ekim 2019). "L.A. should suspend vetting applications for pot shops amid concerns, Wesson urges". Los Angeles Times (İngilizce). 30 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2019.
- ^ "Fortune 500 Companies 2018: Who Made The List". Fortune. Meredith Corporation. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2015.
- ^ "City of Los Angeles' Comprehensive Annual Financial Report" (PDF). 31 Ocak 2019. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019.
- ^ "Is Los Angeles really the creative capital of the world? Report says yes". SmartPlanet. 19 Kasım 2009. 9 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2011.
- ^ "Only In LA: Tapping L.A. Innovation". University of Southern California. 2 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2011.
- ^ Shatkin, Elina (28 Ağustos 2013). "Let the Renaissance Begin: L.A. Votes to Lift Mural Ban". Los Angeles Magazine. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.
- ^ "Los Angeles Belediye Sitesi". 4 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2008.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Los Angeles ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- Los Angeles Resmî Sitesi 29 Şubat 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- DMOZ Open Directory Projecy "Los Angeles" maddesi (İngilizce)
- Wikivoyage websitesi "Los Angeles" maddesi 27 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
