Maja (religie Wschodu)

Maja (Dewanagari: माया trl. māyā) – samo słowo oznacza coś, czego nie ma^[1]; w wedyzmie jest to nadprzyrodzona, iluzoryczna moc bóstwa w formie Dewi; manifestacja boskiej energii; w wedancie i buddyzmie ułuda zasłaniająca rzeczywistość. Maja bywa utożsamiana z Kali, Durgą itp.

Maja w filozofii

Koncepcja mai pochodzi z Upaniszadów.

W filozofii adwajtawedanty maja jest iluzją, namacalną i mentalną rzeczywistością codziennie absorbującą świadomość żywych istot, zakrywającą przed nimi prawdę na temat tożsamości i ich związku z Brahmanem.

Jako siła zasłaniająca prawdziwą Jaźń, powoduje doświadczenia mnogości bytów (odrębność jednostkowych jaźni) i odczucie odzieności ich od Brahmana^[2]. Według hinduizmu maja oddziałuje głównie poprzez tzw. fałszywe ego (ahamkara), czyli utożsamianie się z materialnym ciałem oraz poprzez przywiązanie do posiadanych rzeczy (mameti). Pokonanie wpływu mai jest konieczne do wyjścia z cyklu sansary i osiągnięcia wyzwolenia (mokszy).

Maja jako postać

W hinduizmie maja bywa przedstawiana w kategoriach jestestwa ontologicznego, odpowiedzialnego za zaciemnienia na poziomie kosmicznym, jak i psychologicznym^[3].

Mahamaja

Mahamaja (wielka Maja) ma moc utrzymywania żywych istot w złudzeniu, a także wyzwolenia ich z ułudy. Mahamaja składa się z trzech sił natury materialnej – gun^[4]. W dziele Dewimahatmjam Mahamaja opisywana jest jako ta, która zakrywa oczy Wisznu podczas joganidry (boskiego snu) w czasie, gdy całe stworzenie wtopione zostało w jego ciało. Jest częściową ekspansją Jogamaji^[5].

Jogamaja

Jogamaja jest wewnętrzną mocą Wisznu, który okrywając się tą energią nie pozwala, aby każdy mógł go ujrzeć i nie każdemu może on zostać objawiony^[6]. Wisznu stwarzając i utrzymując maję i jogamaję rozszerza się także w niezliczone ekspansje, z których pierwsze nazywane są wisznu-tattwa a wtórne-żywymi istotami^[7].

Maja w buddyzmie

Māyā (Mahāmāyā lub Māyādevi) to imię matki Sidhatthy Gautamy, późniejszego Buddy, żona króla Suddhodany Gautamy, z rodu Śakjów.

Przypisy

↑ Śrila A. C. Bhaktivedanta Swami, Złoty Avatara. Rozdział 4 – Mędrzec.
↑ Słownik/Maja. W: Swami Muktananda: Dokąd idziesz? Przewodnik podróży duchowej wraz ze słownikiem ważnych pojęć, terminów, osób.. Wprowadzenie Swami Durgananda, Przekład KT. Wyd. 1. Wrocław: Rękodzielnia Arhat, 2002, s. 143. ISBN 83-85358-55-0.
↑ 3.1. Od hinduizmu do hindutwy i komunalizmu. W: Małgorzata Sacha: Ginefobia: lęk przed kobietą w dyskursie antropologicznym i psychoanalitycznym. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011, s. 83. ISBN 978-83-233-3226-8.
↑ Śwetaśwataropaniszad 6.8.
↑ Narada-Panczaratra.
↑ Śrila A. C. Bhaktivedanta Swami, Bhagavad-Gita taka jaką jest, 11.52; Forma Kosmiczna.
↑ Śrila A. C. Bhaktivedanta Swami, Bhagavad-Gita taka jaką jest, 15.07; Yoga Najwyższej Osoby.

Linki zewnętrzne

Śrila A. C. Bhaktivedanta Swami, Bhagavad-Gita taka jaką jest (pol.)
Bhagavad-Gita o maji (ang.)

[1] Śrila A. C. Bhaktivedanta Swami, Złoty Avatara. Rozdział 4 – Mędrzec.

[2] Słownik/Maja. W: Swami Muktananda: Dokąd idziesz? Przewodnik podróży duchowej wraz ze słownikiem ważnych pojęć, terminów, osób.. Wprowadzenie Swami Durgananda, Przekład KT. Wyd. 1. Wrocław: Rękodzielnia Arhat, 2002, s. 143. ISBN 83-85358-55-0.

[3] 3.1. Od hinduizmu do hindutwy i komunalizmu. W: Małgorzata Sacha: Ginefobia: lęk przed kobietą w dyskursie antropologicznym i psychoanalitycznym. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011, s. 83. ISBN 978-83-233-3226-8.

[4] Śwetaśwataropaniszad 6.8.

[5] Narada-Panczaratra.

[6] Śrila A. C. Bhaktivedanta Swami, Bhagavad-Gita taka jaką jest, 11.52; Forma Kosmiczna.

[7] Śrila A. C. Bhaktivedanta Swami, Bhagavad-Gita taka jaką jest, 15.07; Yoga Najwyższej Osoby.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]