Saltu al enhavo

Okcidenta Bloko

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Okcidenta bloko)
Mapo de la politikaj blokoj en Eŭropo dum la Malvarma Milito
Mapo de SEATO-membroj en 1959, montrita en blua

Post la Dua Mondmilito, kiam disrompiĝis la Alianco de ŝtatoj kontraŭ Nazia Germanio kaj la aliaj Aksaj Potencoj, formiĝis unu ŝtatogrupo de Sovetunio kaj pli-malpli dependaj orienteŭropaj ŝtatoj, la Orienta Bloko, unuflanke, kaj alia ŝtatogrupo sub pli-malpli gvido de Usono aliflanke - komenciĝis la Malvarma Milito, kiu inter la jaroj 1945 kaj 1989 dominis la mondan politikon.

Okcidentaj Potencoj - angle Western Powers, germane Westmächte - kontraste al la Orienta Bloko estis unue la ŝtatoj Usono kaj Britio, kiuj armee ekadministris la okcidentan parton de la disbatita eks-nazia Germanio (kaj Aŭstrio), poste akompanate de tria ŝtato, Francio, kiu "ricevis" okupan teritorion de Germanio (kaj Aŭstrio) fare de Usono kaj Britio.

Post la kreiĝo de la okcidenta ŝtato FRG kaj orienta ŝtato GDR el la ne de Sovetunio kaj Pollando aneksitaj partoj de Germanio, kaj de politike neŭtrala unueca Respubliko Aŭstrio, la parlamente respublikaj ŝtatoj de okcidenta Eŭropo kaj norda Ameriko, pluj iuj pliaj parlamente respublikaj kaj pli-malpli kapitalismaj ŝtatoj de aliaj mondopartoj pli kaj pli formis ŝtatan aliancon kontraŭpezan al la Orienta Bloko, kiu kontraste ricevis la nomon Okcidenta Bloko - angle Western Bloc.

La tri mondoj dum la Malvarma Milito:
  •  Unua mondo
  •  Dua mondo
  •  Tria mondo
  • La Orienta Bloko, do Sovetunio kaj siaj satelitaj ŝtatoj de ekstere ŝajnis kiel unueca bloko, kiu en ĉiuj decidaj temaroj havis unuecan politikon, baziĝanta sur la ideoj de la nacie reganta komunisma partio, respektive sur la malsame forta dependeco de la unuopaj naciaj komunismaj registaroj de la gvidado de la komunisma partio de la Sovetunio.

    Kontraste al tio, la Okcidenta Bloko neniam estis tiom homogena, unueca. Usono havis rektan influon nur al la ekkreo de la germana parlamenta demokratio FRG, estante unu el la tri armee okupantaj nacioj de la teritorio; ĉiuj aliaj landoj, kaj ekde la 1950-aj jaroj ankaŭ FRG estis suverenaj ŝtatoj, nur nerekte influeblaj je certa grado per diplomatia kaj ekonomia interrilatado. Multaj de la "okcidentaj" ŝtatoj kune membriĝis en la armea ligo NATO, sed ne ĉiuj. Iuj el la eŭropaj ŝtatoj interligiĝis en la Eŭropa Komunumo, la nordeŭropaj landoj ĉiukaze interplektiĝis en la regiono "Nordio", kaj Britio plus iuj ekonomie fortaj britaj eks-kolonioj (Kanado, Aŭstralio, Nov-Zelando, Sud-Afriko...) interkunlaboris en la Komunumo de Nacioj. La vorto "Okcidenta Bloko" do ŝajnigas iun unuecon, kiu verdire ne ekzistis. Tamen la reciproka timo pri atakiĝo de la du ĉefaj ŝtatogrupoj dum la Malvarma Milito iusence kunfandis la "okcidentajn" parlamentajn demokratiojn. La ŝtataj registaroj de la "Okcidenta Bloko", aparte de Usono, ne ofte uzis tiun vorton, sed preferis nomi la okcidentan ŝtataron "la libera mondo", substrekante ke la orienta, malamika bloko laŭ ili estis la "mallibera".

    Vidu ankaŭ

    [redakti | redakti fonton]