Minischterpräsident

Dialäkt: Züritütsch (See)

Als Minischterpräsident bzw. Minischterpresidäntin heisst mer allgemein s politische Amt vom Regierigschef in parlamentarische oder semi-präsidentielle Schtaate.

Begriff

Minischterpräsident und Premierminischter (bzw. Premierminischteri) werded als Übersetzig für di entschprächende Ämter i nöd tüütschschprachige Länder i dr Regel synonym bruucht. Premierminischter seit mer aber hauptsächli dänn, wänn scho d Originalschprach e entschprächendi Wortbildig bruucht. So wird dr britisch «Prime Minister» i dr Regle uf Tüütsch Premierminischter gnännt, aber wäme vo de Regierigschef vo Schpanie («Presidente del Gobierno») und vo Italie («Presidente del Consiglio [dei Ministri]») redt, seit mer i dr Regle Minischterpräsidente. Im französische Fall («Premier ministre») halted sich im Tüütsche beidi Forme i dr Verwändig d Waag.

Z Tüütschland hät de Regierigschef uf Bundesebeni d Bezeichnig «Bundeskanzler», was na uf de Nordtüütsch Bund vo 1867 zrugggaat. Z Skandinavie heisst de Minischterpresidänt «Statsminister», aso Staatsminischter.

I parlamentarische Demokratie wird dr Minischterpräsident vom Parlament gwählt (z. B. i de tüütsche Länder, z Grossbritannie, z Schpanie, z Italie), i semi-präsidentielle Demokratie wie Frankriich oder Russland wird er vom Präsident beschtimmt.

I de Schwiiz gits weder uf Bundes- na uf kantonaler Ebeni en Minischterpresidänt. D Regierige sind deet Kollegialbhöörde, das gheisst, das ali Regierigsmitglider gliichbirächtiget sind, und der Presidänt isch nu en «primus inter pares», also «der eerscht under Gliiche».

D Aareedformle für Fraue isch «Frau Minischterpräsidentin» beziehigswiis für Manne «Herr Minischterpräsident».

I de tüütsche Bundesländer

I dr föderale Bundesrepublik Düütschland isch Minischterpresidänt d Bezeichnig für de Regierigschef uf Landesebeni. D Länder sind als eigeschtändigi, teilsouveräni Schtaate mit parlamentarischem Regierigssyschtem verfasst. I de Flächeschtaate heissed iri Regierigschef Minischterpräsident. I de Schtadtschtaate gits anderi Uusdrück: Dr Bremer und dr Hamburger Regierigschef heissed offiziell «Senatspräsident», z Breme träit er, zäme mit eme wiitere Mitgliid vom Bremische Senat, de Titel «Bürgermeischter», in Hamburg de Titel «Erschte Bürgermeischter»; dr Regierigschef vom Land Berlin isch dr «Regierend Bürgermeischter».

Dr Regierigschef wird folgerichtig vom Landesparlament (Landtag) für d Duur vonere Legislaturperiode gwählt. Er bschtimmt d Minischter vo siim Kabinett, wo i e paar Länder nachane na vom Landtag müend bschtätiget werde, und bschtimmt i de meischte Länder d Leitlinie vo dr Regierigsarbet. Näbed dere eigentliche Regierigstätigkeit nimmt er regelmässig d Verträttig vo siim Land im Bundesrat wahr und üebt dur das en schtarche Iifluss uf d Bundespolitik z Düütschland uus.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Ministerpräsident“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.