Satirikon

Satirikon (Satyricon, rjeđe Satyrica) je latinsko književno djelo pjesničko-proznog karaktera koje datira iz 1. vijeka, a koje današnji književni teoretičari nazivaju "rimskim romanom". Iako se kao autor naveden izvjesni Tit Petronije, tradicionalno pripisuje Gaju Petroniju Arbiteru, jednom od vodećih dvorjana rimskog cara Nerona. Protagonist i narator Enkolpije (Encolpius) opisuje svoje i pustolovine svog 16-godišnjeg ljubavnika Gitona.

Satirikon se smatra važnim djelom zbog toga što, uz Apulejeve Metamorfoze, predstavlja jedini koliko-toliko očuvan primjer rimskog romana. Također predstavlja dragocjen izvor podataka o svakodnevnom životu "običnih ljudi", odnosno pripadnika niže klase u rimskom društvu, na koje ostala književna i historijska djela tog vremena obično nisu obraćala pažnju. Za lik Trimalhiona, vulgarnog oslobođenika - skorojevića koji se na znamenitoj gozbi razmeće svojim novostečenim bogatstvom se vjeruje da je predstavljao fiktivni alter ego cara Nerona, čiji nemoral i bahatost, karakterističnu za mnoge od pripadnika tadašnjeg rimskog društva, roman satirički prikazuje.

Roman nije u potpunosti očuvan, a oblik pod kojim je danas poznat je dobio tek kada su se u 17. vijeku spojili tekstovi iz dotada nepoznata dva rukopisa koji potiču iz srednjeg vijeka.

Modernim generacijama je taj roman poznat i po Fellini Satyriconu, igranom filmu koga je po njegovim motivima 1969. režirao znameniti italijanski sineast Federico Fellini.