Zjweikese

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Sjènnes, es te dit dialek sjpriks.

Zjweikese of Sjweikese (Nederlands: Sweikhuizen) is e bergdörpke in de gemeinte Baekdale. 't Lik tösse Gelaen en Pöt in. (Zuud Limburg). De naam zou kómme van de samevoging: zwei (2) en huize. De beboewing in 't begin haet gelege tösje twiè hoezer, waarsjienlik de Sjtammenhaof en de Biessenhaof. De lètste liek op Gelaens gebeed. 't Gebeed waor toen eigendóm van de Hière van Sjènne en waor groater dan tegenwoordig; allewiel weurt dees verklaoring neet mièr aangenómme. 'n Ander en baeter verklaoring van 't ièrste gedeilte van de naam kèn zin sweyck, dat zwaag of weiland beteikent. In 2020 wone d'r 585 luuj.

Gesjiedenis

Bie opgravinge zint reste gevónge van 'n kamp van jagersj oet de Midde-Sjteintied (8000-5000 v. Chr.) en 'n nederzètting oet 't Magdalénien (12000-10000 v.Chr).

Bezeenwaerdig

De Katholieke kèrk gewiejd aan de heilige Dionysius en Odilia sjteit miedde in 't dörp. Ze ies in 1739 (in de veurgevel sjteit 't jaortal oetgebeeld in mergelblökskes) opgetrokke oet baksjtein. Op de heuk ies 't geboew verseerd mèt mergelblök. Ouch de nao veure sjpringende inganksrisaliet ies zoa verseerd. De deur en vènstere höbbe rón bäög. Op 't daak sjteit 'ne daakruter es tore. In 1953 ies de kèrk oetgebreid. Binne bevingk ziech 'n barok altaor oet 1740, aafkómstig oet de kèrk van Munstergelaen. De praeksjtool dateert oet de 15e ièw en haet tièn gesjneje houte panele. Odila, haet 'n eige kapel. Zie ies de petroanheilige van de blinne. Rónd häör óntsjteit in 1929 'n speciaal devotie, die ziech uut in jaorlikse baevaarte op de veurlètste zaoterdig en zóndig in juni.
Bekind oet Sjweikese zunt de Sjweikeser rèngeloate(Reine Claude).
De Sjtammenhaof liek in 't veld aan de rand van de Sjtammenderbösj. Zie sjtamp oet de Mieddelièwe en ies van 't gesjlote type, dat in Limburg en Belsj väöl geboewd ies gewaes. In 1696 ies ze aafgebrand en daonao wir opgeboewd. D'n haof ies eigendóm van de familie Riga aan de Stammen. Ze ies nog ummer in functie (landboew).
Ein aantal vakwerkhoezer en boerehäóf.
Hellingbösj, velder en hol waeg in de umgeving.