Graafschap Meurs

Graafschap / Vorstendom Meurs
	Land binnen de Nederrijns-Westfaalse Kreits
	(Details)
Kaart
	■ Graafschap Meurs (Moers) in 1648 ■ Opper-Gelre
Algemene gegevens
Hoofdstad	Moers
Talen	Diets (Middelnederlands), Nederlands/Kleverlands, Duits
Religie(s)	Protestantisme, Rooms-katholicisme

Het graafschap Meurs (nu Duits Moers of Mörs) was van 1160 tot 1702 een tot de Nederrijns-Westfaalse Kreits behorend klein land binnen het Heilige Roomse Rijk. Van 1702 tot 1794 was het een vorstendom, geheel afhankelijk van Pruisen. Het was gelegen op de linkeroever van de Nederrijn en omvatte de stad Moers en omgeving, met daarbij ook Krefeld en het Kasteel Krakau. Noch als graafschap noch als vorstendom bezat het een zetel in de rijksvorstenraad van de Rijksdag.

Geschiedenis

Meurs in 1635; linksonder Huls (Hüls), gedeeltelijk bij Meurs, gedeeltelijk Kuurkeuls

Moers wordt in de negende eeuw voor het eerst vermeld in een register van de Abdij van Werden. Sinds 1186 zijn er heren van Moers bekend. Sinds 1250 is het een leen van het graafschap Kleef.

Ten gevolge van het huwelijk van Frederik III met Walburga van Saarwerden wordt in 1376 het graafschap Saarwerden verworven. Van zijn moeder Elizabeth van Zuilen erft Frederik in 1380 ook de heerlijkheid Baer in Gelderland. Sinds 1397 noemt hij zich graaf van Moers.

Het geslacht deelt zich in 1417 in drie takken:

Moers (uitgestorven in 1578)
Saarwerden (uitgestorven in 1527)
Baer (uitgestorven in 1456)

Over Vincent van Moers wordt in 1493 de rijksban (Duits: Reichsacht, een soort vogelvrijverklaring) uitgesproken. Hij schenkt het graafschap dan aan Willem van Wied, de man van zijn kleindochter Margaretha van Moers. In 1498 herroept Vincent de schenking, waarop in 1500 de graven uit de tak Saarwerden zich meester maken van Moers. In 1510 komt het weer in bezit van Willem van Wied. Op 13-5-1516 sluit hij een overeenkomst met de keizer.

Anna van Wied, de dochter van Willem en Margaretha van Moers huwt graaf Willem van Nieuwenaar, waardoor het graafschap in die familie komt. Ten gevolge van het testament van Walburga van Nieuwenaar komt het graafschap na het uitsterven van de graven in 1578/1600 aan Filips Willem van Oranje. Walburga was de weduwe van de graaf van Horne, die in 1568 werd onthoofd te Brussel. De hertog van Kleef maakt als leenheer ook aanspraken op het graafschap.

Nadat het huis Oranje-Nassau met Willem III van Oranje op 19 maart 1702 is uitgestorven komt het als erfenis aan de koning van Pruisen. In zijn functie van hertog van Kleef heeft hij ook als leenheer rechten op het graafschap. Op 6 mei 1705 wordt het graafschap verheven tot vorstendom. In 1723 vestigt Pruisen er een regeringszetel. Nadat het graafschap in 1795 is ingelijfd door Frankrijk, voegt het congres van Wenen in 1815 Moers weer bij Pruisen.

Heersers

regering	naam	geboren	overleden	familie
1295/1303-346	Dirk IV	voor 1307	15-2-1346
1346-1356	Frederik II	voor 1346	6-6-1356	zoon
1346-1365/72	Dirk V	voor 1346	1365/71	broer
1372-1417	Frederik III	circa 1355	na 1417	zoon
1392-1448	Frederik IV	voor 1392	11-7-1448	zoon
1417-1431	Jan I	voor 1418	2-7-1431	broer
1432-1499	Vincent	voor 1438	30-4-1499	zoon van Frederik IV
1431-1483	Jacob I	voor 1447	1483	zoon van Jan I
1499-1507	Jan II		14-3-1507	zoon
1507-1510	Jacob II		1518	broer
1510-1519	Willem van Wied	circa 1475	1519/26	echtgenoot van Margaretha van Moers
1519-1553	Willem van Nieuwenaar		na 1553	schoonzoon
1553-1578	Herman	1514	4-12-1578	zoon
1578-1600	Walburga	1522	25-5-1600	zuster
1600-1618	Filips Willem		1618	van Oranje
1618-1625	Maurits		1625	halfbroer
1625-1647	Frederik Hendrik		1647	halfbroer
1647-1650	Willem II		1650	zoon
1650-1702	Willem III		1702	zoon
1707-1713	Frederik I	11-7-1657	25-2-1713	Pruisen, Kleinzoon van Frederik Hendrik
1713-1740	Frederik Willem I	14-8-1688	31-5-1740	zoon
1740-1786	Frederik II	24-1-1712	17-8-1786	zoon
1786-1797	Frederik Willem II	25-9-1744	16-11-1797	zoon van broer
1797-1801	Frederik Willem III	3-8-1770	7-6-1840	zoon