Wösjele

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Würsele is 'n sjtad en gemèngde in d'r Duutsje deelsjtaot Noordrien-Wesfale in 't district Aoke. De sjtad tèlt oongeveer 37.000 inwuëners.

Geografie

Würsele liekt an 't knooppeunt Aoke, vlak bie 't driejlandepeunt va Vols oeë Belsj, Duutsjlaand en Nederland aneen grenze. Naoberplaatsje zeunt Herzogenrath, Alsdorf, Eschweiler en Aoke.

Etymologie naam

D'r örsjte naam Wormsalt besjteet oet 't Aod-Germaanse adjectief worm vör waerm en 't substantief salt vör zaal, kèrk of haof biejee. 'ne Sal of Saele waor 'ne salhof, dus 'ne Karolingische naevehaof van dr Äökener Keizerpals. 't Adjectief worm haat betrèkking óp de grensbaeëk de Worm, die gevoed wert oet de Äökener waermwaterbrónne.

Historie

De örsjte gesjraeve vermelding va Würsele sjtamt oet 870, de plaatsj hoosj doe "Wormsalt".
Roond 't jaor 1100 behoeërt Würsele töt 't zoegenaamde Aachener Reich.
Tusje 1265 en 1269 boewt graaf Willem IV van Gulik óp de reste van 'n owwer vesting de nao häöm verneumde börch Wilhelmstein. Dès wert evvel pas vanaaf 1344 sjriftelek vermeld.
Vanaaf 1616 duukt d'r plaatsjnaam Würsele óp es Wurseln, al flót gevolgd dör Würsele.
In d'r Fraanse tied veel 't groeëtste deel van de gemèngde van allewiel oonder 't Departemaent van de Roer
In 1924 haat Würsele oongeveer 14.600 inwuëners en kriet sjtadsrechte.
An 't èng van d'r Twiede Waeltkreeg (in 1944) wert de plaatsj zjoeër gebómbardeerd dör de Amerikaanse lóchmach. In dat jaor is Würsele ooch zès waeëke froontsjtad, ömdat de plaatsj mer gedeeltelek koes waeëre bevrijd. De Amerikane koesse óp 18 november de rest van Würsele innaeme.
De gemèngde wert ten gevolge van de gemèngdeleke herindeling in 1972 oetgebreid mèt de väörmalige gemèngdes Bardenberg en Broichweiden. De bevolking weest nao 37.000 inwuëners.
Martin Schulz waor burgemeister van Wösjele van 1987 tot 1998. Hae zou daonao eine van de invloojriekste sociaaldemocrate binne 't Europees Parlemint weure en veur 'n tiedsje bekind komme te sjtoon es d'r houftegestjenjer van boondskanseleer Angela Merkel

Kerne

Würsele
Bissen
Dobach
Elchenrath
Grevenberg
Markt-Preck
Morsbach
Oppen-Haal
Scherberg
Schweilbach
Teut-Siedlung

Bardenberg

Pley

Broichweiden

Broich
Euchen
Linden-Neusen
St. Jobs
Vorweiden
Weiden
Wersch