Pomoc:Ponadczasowość

Ponadczasowość – element stylu encyklopedycznego, który polega na takim formułowaniu opisu, aby pozostał prawdziwy niezależnie od tego, co się wydarzy w przyszłości, przy czym „brak części opisu to nie błąd”.

W encyklopedii każdą informację należy starać się ująć tak, żeby niezależnie od tego, co się wydarzy później, nie trzeba było zmieniać raz napisanego tekstu, lecz jedynie go rozszerzyć. Wiąże się to z encyklopedycznością, która z definicji nie może być tymczasowa lub zanikająca z czasem. Informacja może być na tyle istotna, że warto ją dopisać i powinna w Wikipedii pozostać na stałe, albo z czasem może się ona stać nieistotna i wtedy jej ujęcie w haśle – w dowolnym momencie – nie jest uzasadnione.

Przyczyny

Ponadczasowy styl warto zachować, by nie przysparzać sobie i innym dodatkowej pracy (której i tak jest w nadmiarze). Jeżeli jakaś informacja może się stać nieaktualna – trzeba pilnować, by taka się nie stała, a gdy się jednak stanie – przeredagowywać tekst.

„Ale ja aktualizuję swoje artykuły” – można by stwierdzić. Jest to stwierdzenie krótkowzroczne, bo nikt nie edytuje wiecznie, chociażby ze względu na długość ludzkiego życia. Zwykle wikipedyści przestają edytować jednak o wiele wcześniej, tracą na przykład zainteresowanie projektem czy zagadnieniem, lub z braku wolnego czasu.

Przykłady

• Zamiast „Trwa budowa...” lepiej napisać „Budowa rozpoczęła się”;
• Zamiast „były kierowca rajdowy” lepiej napisać „kierowca rajdowy w latach R1-R2”.

• W tej edycji tekst:

• 26 kwietnia 1986 miała miejsce największa katastrofa energetyki jądrowej tzw. Katastrofa w Czarnobylu

został zastąpiony tekstem:

• 26 kwietnia 1986 miała miejsce katastrofa energetyki jądrowej tzw. Katastrofa w Czarnobylu
• 12 marca 2011 miała miejsce największa katastrofa energetyki jądrowej w dziejach ludzkości która trwa do chwili obecnej - katastrofa w elektrowni jądrowej w Fukushimie

Jak widać „miała miejsce największa katastrofa energetyki” już raz musiało zostać zmienione i w nowej wersji znów się pojawia, mimo że jest możliwe, że ponownie będzie trzeba ten zapis zmienić przy kolejnej awarii na dużą skalę. Poza tym określenie „największa” jest mocno nieprecyzyjne i należałoby je albo pominąć albo zastąpić uźródłowionymi danymi w stylu „w której zginęło x osób”.

Wydarzenia mające nastąpić

Innym przykładem błędu związanego z ponadczasowością jest pisanie o wydarzeniach przyszłych. Widać to np. w artykule Lotnisko Kielce-Masłów czy 2005 YU55. Problem stanowi fakt, że wydarzenia przyszłe kiedyś staną się przeszłymi, co źle skonstruowaną notę uczyni nieprawdziwą. Jako rozwiązanie po pierwsze proponuje się umieszczanie większości takich doniesień na Wikinews. Po drugie, jeśli już coś powinno być odnotowane w Wikipedii, warto używać form: zapowiedziano, przewidywano, planowano, podano (a jeszcze lepiej z podaniem daty i autora zapowiedzi np.: „W 2010 rzecznik prasowy ministerstwa poinformował, że budowa ma się ukończyć w 2012.”) Tak skonstruowana informacja nie będzie wymagała usunięcia, lecz tylko uzupełnienia. Jeżeli tak podana informacja wyda się nieistotna, może to oznaczać, że w ogóle nie powinno się jej w Wikipedii zamieszczać.

Znaczniki

Nad ponadczasowością warto się zastanowić, trafiając na słowa takie, jak:

• były/ubiegły/zeszły/poprzedni/miniony
• obecny/obecnie/teraz/aktualnie
• od X lat
• jest
• do dnia dzisiejszego
• jedyny
• do tej pory
• niedawno.

Sytuacje wyjątkowe

W artykułach mogą być stosowane określenia „współczesny”, „obecny”, jeśli z kontekstu jednoznacznie wynika, że oznaczają długi czas (np. w opisie procesów geologicznych, klimatycznych i ewolucyjnych). Gdy tylko jest to możliwe, lepiej jest jednak używać odwołań do konkretnych epok geologicznych oraz punktów odniesienia (np. Before present i b2k). Co do artykułów prawniczych, spójrz na zalecenia dotyczące artykułów o prawie.

Zobacz też

• Pomoc:Aktualizacja
• Szablon:Kiedy

Sposób przyjęcia tej propozycji

• Nad propozycją odbyła się dyskusja rozpoczęta 6 maja 2012 (CEST) (Wikipedia:Kawiarenka/Propozycje dyskusja/Archiwum/2012-2 kwartał#Propozycja strony pomocy o ponadczasowości) będąca efektem dyskusji rozpoczętej 29 kwi 2012 (CEST) (Wikipedia:Kawiarenka/Propozycje dyskusja/Archiwum/2012-2 kwartał#Obecnie występuje).