Bitcoin üçün mənbəyə bax

{{Kriptovalyuta}}
'''Bitcoin''' — 2008-ci ildə [[Satoşi Nakamoto]] adlı naməlum şəxs və ya qrup tərəfindən ixtira olunmuş və 2009-cu ildə açıq-mənbəli proqram təminatı kimi istifadəyə verilmiş [[kriptovalyuta]]dır.<ref>{{Cite web |url=https://www.economist.com/the-economist-explains/2015/11/02/who-is-satoshi-nakamoto |title=Who is Satoshi Nakamoto? |via=The Economist |access-date=2022-07-07 |archive-date=2020-11-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201122172929/https://www.economist.com/the-economist-explains/2015/11/02/who-is-satoshi-nakamoto |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.newyorker.com/magazine/2011/10/10/the-crypto-currency |title=The Crypto-Currency |first=Condé |last=Nast |date=3 okt 2011 |website=The New Yorker |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-07-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140724215442/https://www.newyorker.com/magazine/2011/10/10/the-crypto-currency |url-status=live }}</ref> Bu valyuta kriptoqrafik protokola əsaslanır və hər-hansı mərkəzdən aslı deyil. Bitcoin heç bir maliyyə qurumuna ehtiyac olmadan kompüter və ya smartfonlar vasitəsilə birbaşa köçürülə bilir.

Bitcoin əməliyyatların təhlükəsizliyi bitcoin miner adlanan datapacklər tərəfindən təmin edilir.

Bitcoinləri almaq və ya başqa bir hesaba köçürmək üçün istifadəçinin bir və ya birdən çox bitcoin hesabı ola bilər. Bitcoin hesabı onlayn ola bilər: kompüterə, smartfona "rəqəmsal pulqabı" adlanan proqram yükləməklə əldə etmək olar.

== Tarixi ==
Bitcoin-in Satoshi Nakamota adlı şəxs tərəfindən yaradıldığı düşünülür. Həmin şəxsin gizliliyi hələ də qorunur.

Bitcoin 3 yanvar 2009-cu ildə qurulmuşdur. Məqalənin tərtibatçısı Satoshi Nakamotadır. Əsl adı tam olaraq məlum deyil. Bitcoin-in ən çox istehsal oluna biləcək sayı əvvəlcədən tərtib olunmuş və 21 milyon ədədlə məhdudlaşdırılmışdır. İlk Bitcoin transferi Satoshi Nakamota tərəfindən köməkçisi [[Hal Finney]]ə köçürmə etməsi baş vermişdir. İlk alış-veriş 22 may 2010-cu ildə 10.000 Bitcoin müqabilində pizza almaqla gerçəkləşmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.binansal.com/bitcoin-nedir-nasil-ve-nereden-alinir/ |title=Bitcoin Nedir, Nasıl ve Nereden Alınır? - Binansal |date=3 avq 2021 |website=web.archive.org |access-date=2022-06-21 |archive-date=2021-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210803184511/https://www.binansal.com/bitcoin-nedir-nasil-ve-nereden-alinir/ |url-status=unfit }}</ref>

22 iyul 2013-cü ildə dövriyyədəki Bitcoin-lərin ümumi dəyəri 1.2 milyard dollar olmuşdur.<ref name="auto3">{{Cite web |url=https://blockchain.info/charts/market-cap |title=Bitcoin Market Capitalization |date=18 sen 2015 |website=web.archive.org |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150918220548/https://blockchain.info/charts/market-cap |url-status=unfit }}</ref> Bu rəqəm 26 iyul 2020-ci ildə 182.967.290-a çatmışdır.<ref name="auto3"/> Hal-hazırda istehsal olunmuş Bitcoin sayı 18.443.043-ə çatmışdır.<ref>{{Cite web |url=http://www.coinmarketcap.com/currencies/bitcoin/ |title=Crypto-Currency Market Capitalizations |date=12 iyl 2014 |website=web.archive.org |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-07-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140712005118/http://www.coinmarketcap.com/currencies/bitcoin/ |url-status=unfit }}</ref> Bu rəqəmin son saya — 21 milyona çatmağının mütəxəssislər tərəfindən qarşıdakı 80 il ərzində olması təxmin edilir.{{Mənbəsiz}}

== İş prinsipi ==
Bitcoin yalnız təkrarlanan paylanmış blockchain verilənlər bazasında qeydlər şəklində mövcuddur ki, bütün əməliyyatlar ictimai, açıq (şifrələnməmiş) formada saxlanılır, göndəricilərin — alıcıların bitcoin ünvanlarını göstərir lakin bu ünvanların həqiqi sahibi haqqında məlumat yoxdur. Bazada hər hansı bir sahibdən bitcoinin cari miqdarı barədə ayrıca qeyd yoxdur. Yalnız əməliyyat zəncirləri əsasında müəyyən bir bitcoin ünvanı ilə əlaqəli bitcoinlərin cari sayı aydın olur. Yəni, 1 bitcoin ünvana gəldiyini, başqa bir əməliyyatla 2 bitcoinin eyni ünvana gəldiyini, üçüncü əməliyyatın bu ünvandan 1 bitcoin göndərdiyini görə bilərsiniz. Lakin verilənlər bazası hazırda bu ünvana neçə bitcoin verildiyi barədə ayrıca qeyd etmir — sadəcə istənilən vaxt asanlıqla hesablamaq imkanı verilir. Bu cür hesablamalar avtomatik olaraq müştəri proqramları tərəfindən aparılır, istifadəçi məlumatların parçalanmasını hiss edə bilməz.

== Dizayn ==
Bitcoin və başqa kriptovalyutalar "mədənçilik" kimi tanınan proseslə yaradılır. Bu zaman çox güclü kompüterlər qəliz riyazi düsturları və tapmacaları çözmək üçün yarışırlar. Proses həm də nəhəng elektrik enerjisi sərfini tələb edir.<ref>{{Cite web |url=https://haqqin.az/ |title=Haqqin |website=haqqin.az |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-09-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220908181940/https://haqqin.az/ |url-status=live }}</ref>

== İqtisadiyyat ==

=== Ponzi sistemi narahatlığı ===
Jurnalistlər,<ref>{{Cite web |url=https://www.zdnet.com/article/bitcoin-confidence-game-is-a-ponzi-scheme-for-the-21st-century/ |title=Bitcoin confidence game is a Ponzi scheme for the 21st century |website=ZDNet |access-date=2022-06-21 |archive-date=2022-06-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616163932/https://www.zdnet.com/article/bitcoin-confidence-game-is-a-ponzi-scheme-for-the-21st-century/ |url-status=live }}</ref> iqtisadiyyatçılar<ref>{{Cite web |url=https://www.cnbc.com/2014/03/10/nches-stinging-attack-on-bitcoin.html |title=Roubini launches stinging attack on bitcoin |first=Matt |last=Clinch |date=10 mar 2014 |website=CNBC |access-date=7 July 2022 |archive-date=9 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220709232801/https://www.cnbc.com/2014/03/10/nches-stinging-attack-on-bitcoin.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.dailydot.com/opinion/why-bitcoin-ponzi-scheme/ |title=Bitcoins: The second biggest Ponzi scheme in history &#124; The Daily Dot |date=17 iyn 2016 |website=web.archive.org |access-date=2022-06-21 |archive-date=2016-06-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160617002042/http://www.dailydot.com/opinion/why-bitcoin-ponzi-scheme/ |url-status=unfit }}</ref> və [[Estoniya Mərkəzi Bankı]]<ref>{{Cite web |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-01-30/bitcoin-ponzi-scheme-worry-sparks-estonia-central-bank-caution |title=Bitcoin ‘Ponzi’ Concern Sparks Warning From Estonia Bank |date=31 yan 2014 |via=www.bloomberg.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-06-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220601201700/https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-01-30/bitcoin-ponzi-scheme-worry-sparks-estonia-central-bank-caution |url-status=live }}</ref> Bitcoin-in ponzi sistemi olduğuna inandıqlarını demişdirlər. [[Çikaqo Universiteti]]nin hüquq professoru Erik Posner 2013-cü ildə ''"Əsl ponzi sistemi saxtakarlıqdır. Bitcoin isə tam əksinə kollektiv aldatmaya oxşayır."'' demişdir.<ref>{{Cite web |url=https://slate.com/news-and-politics/2013/04/bitcoin-is-a-ponzi-scheme-the-internet-currency-will-collapse.html |title=Bitcoin Is a Ponzi Scheme: The Internet Currency Will Collapse |first=Eric |last=Posner |date=11 apr 2013 |website=Slate Magazine |access-date=7 July 2022 |archive-date=8 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220708202651/https://slate.com/news-and-politics/2013/04/bitcoin-is-a-ponzi-scheme-the-internet-currency-will-collapse.html |url-status=live }}</ref> 2014-cü ildə [[Dünya Bankı]] və İsveçrə Federal şurası qeydlər hazırlayaraq Bitcoin-in ponzi sisteminə əsaslanmadığı nəticəsinə gəldilər.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2014/07/16/000112742_20140716115536/Rendered/PDF/WPS6967.pdf |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-10-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141031043236/http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2014/07/16/000112742_20140716115536/Rendered/PDF/WPS6967.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.news.admin.ch/NSBSubscriber/message/attachments/35355.pdf |title=Wayback Machine |website=web.archive.org |access-date=2022-06-21 |archive-date=2016-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160325181819/http://www.news.admin.ch/NSBSubscriber/message/attachments/35355.pdf |url-status=unfit }}</ref>

=== Qiymət təxminləri ===
Maliyyə jurnalistləri, iqtisadiyyatçılar, analizçilər və investorlar Bitcoin-in qarşıdakı illərdəki qiymətini təxmin edirlər. İqtisadiyyatçı Con Quiqqin 2013-cü ilin aprelində ''"Bitcoin ən sonda pik nöqtəyə çatacaq. Amma bunun vaxtını demək mümkün deyil."'' demişdir.{{Mənbəsiz}} Buna oxşar digər bir təxmin 2014-cü ildə iqtisadiyyatçı Kevin Daud tərəfindən edilmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.cityam.com/bitcoin-bust-why-investors-should-abandon-doomed-cryptocurrency/ |title=Bitcoin is bust: Why investors should abandon the doomed cryptocurrency |date=5 noy 2014 |website=CityAM |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132020/https://www.cityam.com/bitcoin-bust-why-investors-should-abandon-doomed-cryptocurrency/ |url-status=live }}</ref>

Maliyyə professoru Mark Uilyam 2013-cü ilin dekabrında Bitcoin-in 2014-cü ildə 10$-dan aşağı düşəcəyini təxmin etdi.<ref>{{Cite web |url=https://www.businessinsider.com/williams-bitcoin-meltdown-10-2013-12 |title=FINANCE PROFESSOR: Bitcoin Will Crash To $10 By Mid-2014 |first=Mark T. |last=Williams |website=Business Insider |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-08-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220815184927/https://www.businessinsider.com/williams-bitcoin-meltdown-10-2013-12 |url-status=live }}</ref> Amma 2014-cü ildə ən aşağı qiymət aprel ayında 344$, iyul ayında isə 609$ oldu.<ref>{{Cite web |url=https://www.huffpost.com/entry/bitcoin-charts_b_5838132 |title=11 Charts That Illuminate the Past, Present and Future of Bitcoin |date=18 sen 2014 |website=HuffPost |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132020/https://www.huffpost.com/entry/bitcoin-charts_b_5838132 |url-status=live }}</ref> Uilyam 2014-cü ilin dekabrında Bitcoin haqda ''"Uğurlu olmağı çox aşağı ehtimaldır. Əgər uğurlu olsa, çox böyük olacaq."'' dedi.<ref>{{Cite web |url=http://online.wsj.com/articles/how-mt-gox-debacle-won-over-a-bitcoin-convert-1417471759 |title=How Mt. Gox Debacle Won Over a Bitcoin Convert |first=Robin |last=Sidel |date=1 dek 2014 |via=www.wsj.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2023-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230703113017/https://www.wsj.com/articles/how-mt-gox-debacle-won-over-a-bitcoin-convert-1417471759 |url-status=live }}</ref>

Nyu-York Universitetində maliyyə professoru olan David Yermak 2014-cü ilin noyabrında Bitcoin—in 2015-ci ilin noyabr ayında qiymətsiz olacağını dedi.<ref>{{Cite web |url=https://www.cnn.com/2014/11/13/tech/bitcoin-peak-price-future/index.html |title=Bitcoin: One year on from peak price, what does the future hold? &#124; CNN Business |first=Eoghan |last=Macguire |date=13 noy 2014 |website=CNN |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131832/https://www.cnn.com/2014/11/13/tech/bitcoin-peak-price-future/index.html |url-status=live }}</ref> Amma həmin ildə (2014-cü ildə) Bitcoin-in ən aşağı qiyməti yanvar ayında 176.7$, noyabr ayında isə 309.9$ oldu.{{Mənbəsiz}}

2013-cü ilin mayında [[Bank of America Center (Hyuston)|Bank of America]] FX və qiymət strateqi David Vu Bitcoin-in bir ədədinin maksimum 1.300$ olacağını təxmin etdilər.<ref>{{Cite web |url=https://www.forbes.com/sites/samanthasharf/2013/12/05/bitcoin-gets-valued-bank-of-america-puts-a-price-on-the-virtual-tender/ |title=Bitcoin Gets Valued: Bank Of America Puts A Price Target On The Virtual Tender |first=Samantha |last=Sharf |website=Forbes |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132022/https://www.forbes.com/sites/samanthasharf/2013/12/05/bitcoin-gets-valued-bank-of-america-puts-a-price-on-the-virtual-tender/ |url-status=live }}</ref> Bitcoin investoru Kameron Uinklevoss isə 2013-cü ilin dekbarında Bitcoin-in qiymətinin 40.000$ ola biləcəyini demişdir.<ref>{{Cite web |url=https://mashable.com/archive/cameron-winklevoss-bitcoin |title=Cameron Winklevoss: Bitcoin Might Hit $40,000 Per Coin |first=Stan |last=Schroeder |date=16 dek 2013 |website=Mashable |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-04-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220413140433/https://mashable.com/archive/cameron-winklevoss-bitcoin |url-status=live }}</ref>

=== Qurtardı şayələri ===
Bitcoin-in qurtarması haqda bir çox xəbər mövcuddur.<ref name="auto">{{Cite web |url=https://www.cnbc.com/2015/01/14/bitcoin-falls-below-200-making-some-investors-worry-about-downward-spiral.html |title=Bitcoin keeps falling, and worries keep rising |first=Everett |last=Rosenfeld |date=14 yan 2015 |website=CNBC |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132020/https://www.cnbc.com/2015/01/14/bitcoin-falls-below-200-making-some-investors-worry-about-downward-spiral.html |url-status=live }}</ref> 2015-ci ilin əvvəlində bir jurnalist Bitcoin-in qurtarmasına aid 29 xəbər hazırlamışdır.<ref name="auto"/>

''[[Forbes (jurnal)|Forbes]]'' jurnalı 2011-ci ilin iyununda,<ref>{{Cite web |url=https://www.forbes.com/sites/timworstall/2011/06/20/so-thats-the-end-of-bitcoin-then/ |title=So, That's the End of Bitcoin Then |first=Tim |last=Worstall |website=Forbes |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-09-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220903043126/http://www.forbes.com/sites/timworstall/2011/06/20/so-thats-the-end-of-bitcoin-then/ |url-status=live }}</ref> ''[[Gizmodo (jurnal)|Gizmodo]]'' jurnalı isə həmin ilin avqustunda Bitcoin-in qurtardığını demişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.gizmodo.com.au/2011/08/the-bitcoin-is-dying-whatever/ |title=The Bitcoin Is Dying. Whatever. |date=8 avq 2011 |website=Gizmodo Australia |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-09-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220903043241/https://www.gizmodo.com.au/2011/08/the-bitcoin-is-dying-whatever/ |url-status=live }}</ref> ''[[Wired]]'' jurnalı isə bu haqda xəbəri 2012-ci ilin dekabrında nəşr etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.wired.com/2012/12/wired-tired-expired/ |title=Wired, Tired, Expired for 2012: From Stellar to Suck |first=Michael |last=Calore |via=www.wired.com |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150121104508/http://www.wired.com/2012/12/wired-tired-expired/ |url-status=live }}</ref> ''Ouishare'' jurnalı 2013 mayda,<ref>{{Cite web |url=http://magazine.ouishare.net/2013/05/bitcoin-human-based-digital-currency |title=Game over, Bitcoin ! À quand des monnaies virtuelles valorisant l'humain ? |date=19 yan 2015 |website=web.archive.org |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-01-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119204137/http://magazine.ouishare.net/2013/05/bitcoin-human-based-digital-currency |url-status=unfit }}</ref> ''New York Magazine'' 2013 iyunda,<ref>{{Cite web |url=https://nymag.com/intelligencer/2013/06/bitcoin-sees-the-grim-reaper.html |title=Bitcoin Sees the Grim Reaper |first=Kevin |last=Roose |date=20 iyn 2013 |website=Intelligencer |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-09-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220903043418/https://nymag.com/intelligencer/2013/06/bitcoin-sees-the-grim-reaper.html |url-status=live }}</ref> ''Reuters'' 2014 yanvarda,<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://blogs.reuters.com/edward-hadas/2014/01/08/an-early-obituary-for-bitcoin/ |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-01-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119071135/http://blogs.reuters.com/edward-hadas/2014/01/08/an-early-obituary-for-bitcoin/ |url-status=dead }}</ref> ''Street Insider'' 2014 fevralda,<ref>{{Cite web |url=https://www.streetinsider.com/Analyst+Comments/Bitcoin+is+Dead/9219338.html |title=Bitcoin is Dead |website=StreetInsider.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131831/https://www.streetinsider.com/Analyst+Comments/Bitcoin+is+Dead/9219338.html |url-status=live }}</ref> ''The Weekly Standart''<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.weeklystandard.com/blogs/bitcoin-dead_784187.html |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150121105541/http://www.weeklystandard.com/blogs/bitcoin-dead_784187.html |url-status=live }}</ref>, ''Salon''<ref>{{Cite web |url=https://www.salon.com/2014/03/07/sorry_libertarians_your_dream_of_a_bitcoin_paradise_is_officially_dead_and_gone/ |title=Sorry, libertarians: Your dream of a Bitcoin paradise is officially dead and gone |first=Andrew |last=Leonard |date=7 mar 2014 |website=Salon |access-date=7 July 2022 |archive-date=7 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132020/https://www.salon.com/2014/03/07/sorry_libertarians_your_dream_of_a_bitcoin_paradise_is_officially_dead_and_gone/ |url-status=live }}</ref> və ''Vice News'' 2014 martda,<ref>{{Cite web |url=https://www.vice.com/en/article/a38njp/bitcoin-is-dead-long-live-bitcoin |title=Bitcoin Is Dead — Long Live Bitcoin |website=www.vice.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-09-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220904093908/https://www.vice.com/en/article/a38njp/bitcoin-is-dead-long-live-bitcoin |url-status=live }}</ref> ''[[Financial Times]]'' 2014 sentyabrda<ref>{{Cite web |url=https://www.ft.com/content/aa105474-fa93-36e0-9aff-41d4ae8bcf44 |title=Subscribe to read &#124; Financial Times |website=www.ft.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131832/https://www.ft.com/content/aa105474-fa93-36e0-9aff-41d4ae8bcf44 |url-status=live }}</ref> və ''[[USA Today]]'' isə 2015-ci ilin yanvar ayında Bitcoin-in qurtadığı haqda şayə xəbərlər nəşr etmişlərdir. Həmçinin keçmiş Bitcoin tərtibatçısı Mayk Hörn 2016-cı ilin yanvar ayında Bitcoin haqda ''"uğursuz layihə"'' ifadəsini istifadə etmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/technology-35343561 |title=Bitcoin: Is the crypto-currency doomed? |date=19 yan 2016 |via=www.bbc.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132020/https://www.bbc.com/news/technology-35343561 |url-status=live }}</ref>

Piter Qrinhill bu xəbərlərə qarşı "Bitcoin-in qurtarması şayələri çox şişirdildi." demişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.huffingtonpost.co.uk/peter-greenhill/decline-of-bitcoin_b_6976474.html |title="Reports of Bitcoin's Death Have Been Greatly Exaggerated" (With Apologies to Mark Twain) |date=31 mar 2015 |website=HuffPost UK |access-date=7 July 2022 |archive-date=7 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131831/https://www.huffingtonpost.co.uk/peter-greenhill/decline-of-bitcoin_b_6976474.html |url-status=live }}</ref>

=== Rəylər ===
Bəzi iqtisadiyyatçılar Bitcoin-ə müsbət baxsalar da, bəziləri şübhə ilə baxırlar. Chicago Fed-in iqtisadiyyatçısı François Velde Bitcoin-i ''"rəqəmsal pul yaratmağın incə üsulu"'' olaraq adlandırmışdır.<ref>{{Cite web |url=http://www.chicagofed.org/digital_assets/publications/chicago_fed_letter/2013/cfldecember2013_317.pdf |title=Wayback Machine |website=web.archive.org |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-10-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141026065254/http://www.chicagofed.org/digital_assets/publications/chicago_fed_letter/2013/cfldecember2013_317.pdf |url-status=unfit }}</ref> Digər bir iqtisadiyyatçı Con Quiqqin isə Bitcoin-ə ''"effektiv bazar hipnozunun son qarşılığı"'' olaraq rəy bildirdi.{{Mənbəsiz}}

Louis federal bankının müavini David Andolfatto Bitcoin-nin təşkilat üçün təhlükə oduğunu demişdir.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.stlouisfed.org/dialogue-with-the-fed/assets/Bitcoin-3-31-14.pdf |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-04-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140409044505/http://www.stlouisfed.org/dialogue-with-the-fed/assets/Bitcoin-3-31-14.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.businessinsider.com/interview-with-david-andolfatto-2014-4 |title=St. Louis Fed Economist: Bitcoin Could Be A Good Threat To Central Banks |first=Rob |last=Wile |website=Business Insider |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131831/https://www.businessinsider.com/interview-with-david-andolfatto-2014-4 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://andolfatto.blogspot.com/2013/12/in-gold-we-trust.html |title=MacroMania: In gold we trust? |first=David |last=Andolfatto |date=24 dek 2013 |access-date=2022-06-21 |archive-date=2017-04-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170412053554/http://andolfatto.blogspot.com/2013/12/in-gold-we-trust.html |url-status=unfit }}</ref>

[[PayPal]]-ın müdürü [[David Markus]] Bitcoin-i ''"əmanətləri saxlamaq üçün mükəmməl yer"'' olaraq adlandırır. Amma qiymətinin davamlı olaraq artıb-azalması bitənə qədər pul vahidi olmayacağını da deyir.<ref>{{Cite web |url=https://www.cnet.com/tech/services-and-software/paypal-president-david-marcus-bitcoin-is-good-nfc-is-bad/ |title=PayPal president David Marcus: Bitcoin is good, NFC is bad |first=Stephen |last=Shankland |website=CNET |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220818001147/https://www.cnet.com/tech/services-and-software/paypal-president-david-marcus-bitcoin-is-good-nfc-is-bad/ |url-status=live }}</ref> [[Bill Geyts]] Bloomberg LP-ə verdiyi müsahibədə ''"Bitcoin həyəcan vericidir. Çünkü nə qədər ucuz ola biləcəyini göstərir."'' demişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.bloomberg.com/video/bill-gates-bitcoin-is-exciting-because-it-s-cheap-dQ4qHV4~TLSnUIuIRfZBVA.html |title=Bloomberg - Are you a robot? |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-11-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141112181914/http://www.bloomberg.com/video/bill-gates-bitcoin-is-exciting-because-it-s-cheap-dQ4qHV4~TLSnUIuIRfZBVA.html |url-status=live }}</ref>

[[Braziliya]],<ref>{{Cite web |url=https://thebrazilbusiness.com/article/taxation-on-bitcoin |title=Taxation on Bitcoin |website=The Brazil Business |access-date=2022-07-07 |archive-date=2021-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210615054339/https://thebrazilbusiness.com/article/taxation-on-bitcoin |url-status=live }}</ref> [[Men adası]],<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.bloomberg.com/news/features/2015-09-07/isle-of-man-tax-haven-with-tailless-cats-becomes-bitcoin-hub |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150920094226/http://www.bloomberg.com/news/features/2015-09-07/isle-of-man-tax-haven-with-tailless-cats-becomes-bitcoin-hub |url-status=live }}</ref> [[Cersi]],<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-jersey-28247796 |title=Jersey approves first regulated Bitcoin fund |date=10 iyl 2014 |via=www.bbc.co.uk |access-date=2022-07-07 |archive-date=2014-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140710211917/http://www.bbc.com/news/world-europe-jersey-28247796 |url-status=live }}</ref> [[Birləşmiş Krallıq]]<ref>{{Cite web |url=https://www.cityam.com/pm-take-uk-fintech-leaders-asian-tour/ |title=David Cameron to take UK fintech leaders on Asian tour |date=26 iyl 2015 |website=CityAM |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131831/https://www.cityam.com/pm-take-uk-fintech-leaders-asian-tour/ |url-status=live }}</ref> və [[ABŞ]] kimi ölkələrin vəzifəli şəxsləri Bitcoin-in maliyyə xidmətləri verdiyini anladılar. Bitcoin doğru formada istifadə olunduqda fırıldaqçılığın qarşısını almaq və alış-verişi asanlaşdırmaq üçün siyasətçilərin və vəzifəlilərin də maraq dairəsi olur.<ref>{{Cite web |url=https://www.ibtimes.co.uk/barclays-transfer-value-age-distributed-ledger-technology-1508849 |title=Barclays talks blockchain, bitcoin and distributed ledgers |first=Ian |last=Allison |date=1 iyl 2015 |website=International Business Times UK |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131831/https://www.ibtimes.co.uk/barclays-transfer-value-age-distributed-ledger-technology-1508849 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.forbes.com/sites/gregoryferenstein/2015/07/29/former-obama-tech-advisor-explains-how-bitcoin-could-transform-government-in-5-quotes/ |title=Former Obama Tech Advisor Explains How Bitcoin Could Transform Government (In 5 Quotes) |first=Gregory |last=Ferenstein |website=Forbes |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132023/https://www.forbes.com/sites/gregoryferenstein/2015/07/29/former-obama-tech-advisor-explains-how-bitcoin-could-transform-government-in-5-quotes/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.forbes.com/sites/kashmirhill/2014/03/05/congressman-calls-for-ban-on-u-s-dollar-in-response-to-senators-bitcoin-ban-request/ |title=Pro-Bitcoin Congressman Calls For Ban On U.S. Dollar Bills |first=Kashmir |last=Hill |website=Forbes |access-date=2022-07-07 |archive-date=2023-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230703113015/https://www.forbes.com/sites/kashmirhill/2014/03/05/congressman-calls-for-ban-on-u-s-dollar-in-response-to-senators-bitcoin-ban-request/ |url-status=live }}</ref>

=== Alış-verişdə istifadə ===
[[Fayl:De Waag Bitcoin.jpg|thumb|220x220px|[[Niderland]]dakı kafedə Bitcoin ilə ödəniş qəbul edilir (2013)]]
[[Fayl:Bitcoin ATM in Vienna.jpg|thumb|267x267px|[[Vyana]]da Bitcoin ATM-si]]
2015-ci ildə Bitcoin ilə ödəniş qəbul edən KOM-ların (''kiçik və orta müəssisələr)'' sayı 100 mini keçmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.ibtimes.co.uk/bitcoin-now-accepted-by-100000-merchants-worldwide-1486613 |title=Bitcoin now accepted by 100,000 merchants worldwide |first=Anthony |last=Cuthbertson |date=4 fev 2015 |website=International Business Times UK |access-date=2022-07-07 |archive-date=2023-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230703113017/https://www.ibtimes.co.uk/bitcoin-now-accepted-by-100000-merchants-worldwide-1486613 |url-status=live }}</ref> 2014-cü ildən bəri isə bəzi şirkətlər belə Bitcoin ilə ödəniş qəbul edir:
{| class="wikitable sortable"
![[Alexa Internet|Alexa]] sırası
!Sayt
|-
|33
|[[PayPal]]<ref>{{Cite web |url=https://www.paypal-community.com/t5/PayPal-Community/ct-p/en |title=PayPal Community |website=www.paypal-community.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220905215501/https://www.paypal-community.com/t5/PayPal-Community/ct-p/en |url-status=live }}</ref>
|-
|41
|[[Microsoft]]<ref>{{Cite web |url=https://www.theverge.com/2014/12/11/7375771/microsoft-supports-bitcoin-payments |title=Microsoft now accepts Bitcoin to buy Xbox games and Windows apps |first=Tom |last=Warren |date=11 dek 2014 |website=The Verge |access-date=2022-07-07 |archive-date=2014-12-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141211150329/http://www.theverge.com/2014/12/11/7375771/microsoft-supports-bitcoin-payments |url-status=live }}</ref>
|-
|328
|[[Dell]]<ref>{{Cite web |url=https://dealbook.nytimes.com/2014/07/18/dell-begins-accepting-bitcoin/ |title=Dell Begins Accepting Bitcoin |first=Sydney |last=Ember |date=18 iyl 2014 |website=DealBook |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-07-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140718193834/http://dealbook.nytimes.com/2014/07/18/dell-begins-accepting-bitcoin/ |url-status=live }}</ref>
|-
|329
|[[Newegg]]<ref>{{Cite web |url=http://www.newegg.com/bitcoin |title=Newegg.com - Bitcoin |website=www.newegg.com |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-07-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140706154330/http://www.newegg.com/bitcoin |url-status=live }}</ref>
|-
|505
|[[Overstock.com]]<ref>{{Cite web |url=http://blogs.marketwatch.com/thetell/2014/01/09/bitcoin-now-accepted-on-overstock-com-through-vc-backed-coinbase/ |title=Bitcoin now accepted on Overstock.com through VC-backed Coinbase - The Tell - MarketWatch |date=22 mar 2016 |website=web.archive.org |access-date=21 June 2022 |archive-date=22 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160322120750/http://blogs.marketwatch.com/thetell/2014/01/09/bitcoin-now-accepted-on-overstock-com-through-vc-backed-coinbase/ |url-status=unfit }}</ref>
|-
|512
|[[Expedia]]<ref>{{Cite web |url=https://www.wsj.com/articles/BL-MBB-22432 |title=Expedia Starts Accepting Bitcoin for Hotel Bookings |first=Paul |last=Vigna |date=11 iyn 2014 |via=www.wsj.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132020/https://www.wsj.com/articles/BL-MBB-22432 |url-status=live }}</ref>
|-
|1,981
|[[TigerDirect]]<ref>{{Cite web |url=https://www.tomshardware.com/news/tigerdirect-bitcoin-bitpay-payments,25859.html |title=TigerDirect is Now Accepting Bitcoin As Payment |first=Jane McEntegart |last=published |date=27 yan 2014 |website=Tom's Hardware |access-date=2022-07-07 |archive-date=2023-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230703113016/https://www.tomshardware.com/news/tigerdirect-bitcoin-bitpay-payments,25859.html |url-status=live }}</ref>
|-
|5,674
|[[Dish Network]]<ref>{{Cite web |url=http://online.wsj.com/articles/dish-network-to-accept-bitcoin-payments-1401363621 |title=Dish Network to Accept Bitcoin Payments |first=Michael J. |last=Casey |date=29 may 2014 |via=www.wsj.com |access-date=7 July 2022 |archive-date=10 October 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141010115645/http://online.wsj.com/articles/dish-network-to-accept-bitcoin-payments-1401363621 |url-status=live }}</ref>
|-
|7,038
|[[Zynga]]<ref>{{Cite web |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-01-05/bitcoin-tops-1-000-again-on-adoption-by-zynga-amid-wider-usage |title=Bitcoin Tops $1,000 Again as Zynga Accepts Virtual Currency |date=6 yan 2014 |via=www.bloomberg.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-03-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220328080707/https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-01-05/bitcoin-tops-1-000-again-on-adoption-by-zynga-amid-wider-usage |url-status=live }}</ref>
|-
|30,565
|[[Time (şirkət)|Time]]<ref>{{Cite web |url=https://dealbook.nytimes.com/2014/12/16/time-inc-begins-accepting-bitcoin-payments/ |title=Time Inc. Begins Accepting Bitcoin Payments |first=Sydney |last=Ember |date=16 dek 2014 |website=DealBook |access-date=2022-06-21 |archive-date=2022-02-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223170828/https://dealbook.nytimes.com/2014/12/16/time-inc-begins-accepting-bitcoin-payments/ |url-status=live }}</ref>
|-
|176,903
|[[PrivateFly]]<ref>{{Cite web |url=https://www.telegraph.co.uk/technology/news/10558191/Ten-places-where-you-can-spend-your-bitcoins-in-the-UK.html |title=Ten places where you can spend your bitcoins in the UK |website=www.telegraph.co.uk |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132022/https://www.telegraph.co.uk/technology/news/10558191/Ten-places-where-you-can-spend-your-bitcoins-in-the-UK.html |url-status=live }}</ref>
|-
|253,983
|[[Virgin Galactic]]<ref>{{Cite web |url=http://www.theguardian.com/technology/2013/nov/22/virgin-galactic-bitcoin-space-flights-payment |title=Virgin Galactic to accept Bitcoin for space flights |date=22 noy 2013 |website=the Guardian |access-date=2022-07-07 |archive-date=2023-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230703113043/https://www.theguardian.com/technology/2013/nov/22/virgin-galactic-bitcoin-space-flights-payment |url-status=live }}</ref>
|-
|348,010
|[[Dynamite Entertainment]]<ref>{{Cite web |url=https://comicvine.gamespot.com/articles/dynamite-digital-adds-bitcoin-payment-option-and-o/1100-149863/ |title=Dynamite Digital Adds Bitcoin Payment Option and Offers Discount Bundle |website=Comic Vine |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131831/https://comicvine.gamespot.com/articles/dynamite-digital-adds-bitcoin-payment-option-and-o/1100-149863/ |url-status=live }}</ref>
|-
|1,145,668
|[[Clearly Canadian]]<ref>{{Cite web |url=http://finance.yahoo.com/news/clearly-canadian-joins-bitcoin-community-110000013.html |title=Clearly Canadian Joins Bitcoin Community |website=finance.yahoo.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-03-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220328080657/https://finance.yahoo.com/news/clearly-canadian-joins-bitcoin-community-110000013.html |url-status=live }}</ref>
|-
|
|[[Sacramento Kings]]<ref>{{Cite web |url=https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2014-01-16/how-many-bitcoins-for-a-courtside-seat- |title=How Many Bitcoins for a Courtside Seat? |date=16 yan 2014 |via=www.bloomberg.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-03-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220328080713/https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2014-01-16/how-many-bitcoins-for-a-courtside-seat- |url-status=live }}</ref>
|}
Bunlardan başqa həmçinin [[Starbucks]], [[Tesla Motors|Tesla]], [[Amazon (şirkət)|Amazon]], [[Visa]], [[PayPal]], [[AirBaltic]], [[Koka-Kola]], [[LOT Polish Airlines]], [[Lush]] və digər bir çox şirkət və saytlar da, Bitcoin ilə ödəniş qəbul edirlər.<ref>{{Cite web |url=https://www.kisakisa.com/haber/kripto-para-ile-odeme-kabul-eden-buyuk-sirketler/3898 |title=Kripto Para ile Ödeme Kabul Eden Büyük Şirketler |website=www.kisakisa.com |access-date=2022-06-21 |archive-date=2022-02-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223165818/https://www.kisakisa.com/haber/kripto-para-ile-odeme-kabul-eden-buyuk-sirketler/3898 |url-status=live }}</ref>

=== Qeyri-kommersiya təşkilatların rəyləri ===
Bitcoin ''The Electronic Frontier Foundation,''{{Mənbəsiz}} ''[[Qrinpis]],''<ref>{{Cite web |url=http://greenpeaceblogs.org/2014/09/22/greenpeace-now-accepting-bitcoin-donations/ |title=Greenpeace now accepting Bitcoin donations Greenpeace Blogs |date=29 iyn 2015 |website=web.archive.org |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-06-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150629002308/http://greenpeaceblogs.org/2014/09/22/greenpeace-now-accepting-bitcoin-donations/ |url-status=unfit }}</ref> ''[[Mozilla fondu|Mozilla Fondu]],''<ref>{{Cite web |url=https://venturebeat.com/2014/11/21/mozilla-releases-annual-report-for-2013-revenue-up-just-1-to-314m-and-again-90-came-from-google/ |title=Mozilla’s 2013 annual report: Revenue up just 1% to $314M, and again 90% came from Google |date=21 noy 2014 |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131831/https://venturebeat.com/2014/11/21/mozilla-releases-annual-report-for-2013-revenue-up-just-1-to-314m-and-again-90-came-from-google/ |url-status=live }}</ref> ''[[Vikimedia Fondu]]''<ref>{{Cite web |url=https://diff.wikimedia.org/2014/07/30/wikimedia-foundation-now-accepts-bitcoin/ |title=Wikimedia Foundation Now Accepts Bitcoin |first=Lisa |last=Seitz-Gruwell |date=30 iyl 2014 |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-09-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220906000458/https://diff.wikimedia.org/2014/07/30/wikimedia-foundation-now-accepts-bitcoin/ |url-status=live }}</ref> və ''Free Software Foundation'' tərəfindən qəbul edilmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.fsf.org/blogs/community/bitcoins-a-new-way-to-donate-to-the-fsf |title=Bitcoins: A new way to donate to the FSF — Free Software Foundation — working together for free software |date=28 mar 2017 |website=web.archive.org |access-date=21 June 2022 |archive-date=28 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170328105518/https://www.fsf.org/blogs/community/bitcoins-a-new-way-to-donate-to-the-fsf |url-status=unfit }}</ref> 2013-cü ilin sonunda [[Nikosiya Universiteti]] Bitcoin ilə ödəniş qəbul edən ilk universitet oldu.<ref>{{Cite web |url=https://www.wsj.com/articles/BL-MBB-12194 |title=The University of Bitcoin Rises in Cyprus |first=Paul |last=Vigna |date=22 noy 2013 |via=www.wsj.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220803020122/https://www.wsj.com/articles/BL-MBB-12194 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.geekwire.com/2013/cyprusbased-school-university-accept-bitcoin-tuition/ |title=This university is the first in the world to accept Bitcoin for tuition |first=Taylor |last=Soper |date=21 noy 2013 |website=GeekWire |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132022/https://www.geekwire.com/2013/cyprusbased-school-university-accept-bitcoin-tuition/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.unic.ac.cy/about-us/university-nicosia-digital-currency-initiative |title=University of Nicosia Digital Currency Initiative &#124; University of Nicosia - Official Website |date=27 mar 2017 |website=web.archive.org |access-date=21 June 2022 |archive-date=27 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170327075827/https://www.unic.ac.cy/about-us/university-nicosia-digital-currency-initiative |url-status=unfit }}</ref>

=== Ödəniş təminatçıları ===
Bitcoin-i qəbul edən Dish Network kimi müəssisələr BitPay və [[Coinbase]] kimi ödəniş təminatçılarından istifadə edirlər. Müştəri Bitcoin ilə ödəniş etdikdə ödəniş təminatçısı ödənişi müəssisənin adından qəbul edir və məbləği satıcının bank hesabına göndərir. Bu xidmət üçün isə məbləğin 1%-dən az komissiya tutur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.reuters.com/article/2014/08/28/us-usa-bitcoin-retailers-analysis-idUSKBN0GS0AG20140828 |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140828104451/http://www.reuters.com/article/2014/08/28/us-usa-bitcoin-retailers-analysis-idUSKBN0GS0AG20140828 |url-status=dead }}</ref>

=== Pərakəndə istifadə ===
Hon-Konqda yerləşən bir texnologiya şirkətinin müdürü Tim Suansona görə 2014-cü ildə Bitcoin ilə edilən gündəlik pərakəndə alış təxminən 2.3 milyon dollardır.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.reuters.com/article/2014/12/11/us-markets-bitcoin-adoption-analysis-idUSKBN0JP2CZ20141211?utm_source=Triggermail&utm_medium=email&utm_term=BII%20List%20Payments%20ALL&utm_campaign=Post%20Blast%20%28bii-payments%29%3A%20Alibaba%20launches%20internet%20bank%20%E2%80%93%20JD.com%20offering%20installment%20loans%20%E2%80%93%20Millennials%20have%20mixed%20reactions%20about%20Bitcoin |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924211424/http://www.reuters.com/article/2014/12/11/us-markets-bitcoin-adoption-analysis-idUSKBN0JP2CZ20141211?utm_source=Triggermail&utm_medium=email&utm_term=BII%20List%20Payments%20ALL&utm_campaign=Post%20Blast%20%28bii-payments%29%3A%20Alibaba%20launches%20internet%20bank%20%E2%80%93%20JD.com%20offering%20installment%20loans%20%E2%80%93%20Millennials%20have%20mixed%20reactions%20about%20Bitcoin |url-status=dead }}</ref> Tim Suansonun digər təxmininə görə isə, 2015-ci il ferval ayında gündəlik pərakəndə alış-verişdə istifadə olunan Bitcoin-in 5.000-dən az olduğunu demişdir. 2014-cü ildə isə Bitcoin-in pərakəndə alışının çoxalması ehtimalının çox az olduğunu demişdir.{{Mənbəsiz}}

=== Ümumi istifadə ===
[[Kembric Universiteti]]nin 2017-ci ildə etdiyi araşdırmada məlum olmuşdur ki, 2,9 milyon — 8 milyon aralığında istifadəçinin kriptovalyuta pul qabısı vardır.{{Mənbəsiz}} Ən çox istifadə olunan kriptovalyuta isə Bitcoin-dir.{{Mənbəsiz}}

=== Banklar ===

=== İnvestisiya ===
Bitcoin bu gün çox güclüdür və güclü potensiala malikdir, ona görə də onun dəyərinin bəzi proqnozları sadəcə olaraq astronomikdir - 100 000 dollardan 1 milyon dollara qədər. Bəzi ekspertlərin fikirləri belə görünür:

İnvestor və Keizer Report analitika proqramının aparıcısı Maks Keizer, Bitcoin-dən qısa müddətdə 100.000 dollar, uzunmüddətli perspektivdə isə 400.000 dollar gəlir gözləyir. Maraqlıdır ki, Keizer aktivin cəmi 1 dollar dəyərində olduğu vaxt 100 min dollardan danışmışdı. Beləliklə, bu, ən qızğın bitcoin evangelistlərindən biridir.

Zəngin ata Kasıb ata kitabının bestseller müəllifi Robert Kiyosaki izləyicilərinə qızıl və bitkoin almağı tövsiyə edir. Onun fikrincə, yaxın üç il ərzində BTC 75 min dollara çatacaq.

Bitcoin-in arxasında duran adam və Blockstream-in CEO-su Adam Back yaxın bir neçə il ərzində sikkənin 300.000 dollara yüksələcəyini gözləyir. Eyni zamanda, onun fikrincə, bu, hətta institusional qəbulun artırılmasını tələb etmir. Özəl investorlar və sadə insanlar da kapitalı saxlamaq və onu inflyasiyadan xilas etmək variantları haqqında getdikcə daha çox düşünürlər.<ref>{{Cite web |url=https://profinvestment.com/the-essence-of-bitcoin/ |title=Суть биткоина: что это такое, как работает и устроена первая криптовалюта Bitcoin (BTC) |website=https://profinvestment.com/the-essence-of-bitcoin/ |access-date=2023-03-10 |archive-date=2023-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230201175614/https://profinvestment.com/the-essence-of-bitcoin/ |url-status=live }}</ref>

=== Sahibkarlıq ===
Piter Tiel kimi sahibkarlar Bitcoin-i almaq əvəzinə, onun infrastrukturunu müəssisələrə, birjalara, elektron pul qabı xidmətlərinə və başqa ödəniş təminatçılarına satırlar.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.technologyreview.com/news/515391/bitcoin-millionaires-become-investing-angels/ |access-date=2022-06-21 |archive-date=2013-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130614032358/http://www.technologyreview.com/news/515391/bitcoin-millionaires-become-investing-angels/ |url-status=dead }}</ref> Bitcoin investorları həmçinin mədənçiliyə də investisiya edirlər.<ref>{{Cite web |url=https://www.redherring.com/finance/coinseed-raises-7-5m-invests-5m-in-bitcoin-mining-hardware-investment-round-up/ |title=CoinSeed raises $7.5m, invests $5m in Bitcoin mining hardware - Investment Round Up |date=24 yan 2014 |website=Red Herring |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-02-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223144219/https://www.redherring.com/finance/coinseed-raises-7-5m-invests-5m-in-bitcoin-mining-hardware-investment-round-up/ |url-status=live }}</ref> 2015-ci ildə Paolo Taskanın apardığı araşdırmadan məlum olmuşdur ki, Bitcoin şirkətləri üç il ərzində təxmini 1 milyard dollar qazanmışdırlar.<ref>{{Cite web |url=https://papers.ssrn.com/abstract=2657598 |title=Digital Currencies: Principles, Trends, Opportunities, and Risks |first=Paolo |last=Tasca |date=7 sen 2015 |via=papers.ssrn.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2023-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230703113043/https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2657598 |url-status=live }}</ref>

=== Siyasi təsir ===

== Hüquqi status ==

== Cinayətlər ==
Cinayətkarlar tərəfindən Bitcoin-dən istifadə maliyyə tənzimləyicilərinin, qanunverici orqanların, hüquq-mühafizə orqanlarının və medianın diqqətini cəlb etmişdir.<ref name="auto1">{{Cite web |url=https://www.bloomberg.com/tosv2.html?vid=&uuid=2253df9e-fdf7-11ec-b6d1-664b73656758&url=L3ZpZXcvYXJ0aWNsZXMvMjAxMy0wOC0wOC9kaWQtdGhlLXNlYy1qdXN0LXZhbGlkYXRlLWJpdGNvaW4tbm8t |title=Bloomberg - Are you a robot? |website=www.bloomberg.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131831/https://www.bloomberg.com/tosv2.html?vid=&uuid=2253df9e-fdf7-11ec-b6d1-664b73656758&url=L3ZpZXcvYXJ0aWNsZXMvMjAxMy0wOC0wOC9kaWQtdGhlLXNlYy1qdXN0LXZhbGlkYXRlLWJpdGNvaW4tbm8t |url-status=live }}</ref> [[Federal Təhqiqat Bürosu|FTB]] bu məsələ ilə bağlı təhqiqat hesabatı hazırlayıb.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.wired.com/images_blogs/threatlevel/2012/05/Bitcoin-FBI.pdf |access-date=2022-06-21 |archive-date=2014-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141014180733/http://www.wired.com/images_blogs/threatlevel/2012/05/Bitcoin-FBI.pdf |url-status=live }}</ref> SEC isə rəqəmsal pullara edilən investisiyalar haqqında xəbərdarlıq hazırlayıb.<ref name="auto1"/>

Bir çox xəbərlərdə Bitcoin-in məşhur olmasının səbəbi olaraq cinayət işlərində istifadə edilə bilməsi bildirilmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.economist.com/finance-and-economics/2012/09/29/monetarists-anonymous |title=Monetarists Anonymous |via=The Economist |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-09-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220901043303/https://www.economist.com/finance-and-economics/2012/09/29/monetarists-anonymous |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.theguardian.com/world/2013/mar/22/silk-road-online-drug-marketplace |title=Silk Road: the online drug marketplace that officials seem powerless to stop |date=22 mar 2013 |website=the Guardian |access-date=7 July 2022 |archive-date=3 October 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131003032249/http://www.theguardian.com/world/2013/mar/22/silk-road-online-drug-marketplace |url-status=live }}</ref> 2014-cü ildə Kentukki Universitetinin tədqiqatçıları kompüter mühəndislərinin və qanunsuz işlərlə məşğul olanların Bitcoin-ə maraqlarının olmasını və siyasi və investisiya baxımından məhdud dəstək olduğunu dedilər.<ref>{{Cite web |url=https://papers.ssrn.com/abstract=2518603 |title=Characteristics of Bitcoin Users: An Analysis of Google Search Data |first1=Matthew |last1=Wilson |first2=Aaron |last2=Yelowitz |date=3 noy 2014 |via=papers.ssrn.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2023-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230703113517/https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2518603 |url-status=live }}</ref>

=== Qara birja ===

=== Zərərli proqramlar ===

==== Zərərli proqramlar vasitəsilə oğurluq ====

==== Şantaj virusu ====

==== İcazəsis mədənçilik ====

=== Kirli pul təmizləmə ===

=== Ponzi sistemi ===
Bitcoin istifadə edən bir şirkət investorlarına həftəlik 7% qazanc təklif etmişdir.<ref name="auto2">{{Cite web |url=https://www.sec.gov/news/press-release/2013-132 |title=SEC.gov &#124; SEC Charges Texas Man With Running Bitcoin-Denominated Ponzi Scheme |website=www.sec.gov |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132020/https://www.sec.gov/news/press-release/2013-132 |url-status=live }}</ref> 2013-cü ilin iyul ayında [[ABŞ Qiymətli Kağızlar və Mübadilə Komissiyası]] həmin şirkəti və təsisçisini eyni ildə ''"investorları aldadan ponzi sistemi"'' adı altında günahlandırdı.<ref name="auto2"/> 2014-cü ilin sentyabr ayında məhkəmə tərəfindən şirkətə 40 milyon dollar pul cəzası verildi.<ref>{{Cite web |url=https://www.forbes.com/sites/jayadkisson/2014/09/25/bitcoin-savings-trust-comes-up-40-million-short-on-the-trust-part/ |title=Bitcoin Savings &amp; Trust Comes Up $40 Million Short On The Trust Part |first=Jay |last=Adkisson |website=Forbes |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707132021/https://www.forbes.com/sites/jayadkisson/2014/09/25/bitcoin-savings-trust-comes-up-40-million-short-on-the-trust-part/ |url-status=live }}</ref>

=== Oğurluq ===

== Təhlükəsizlik ==
Bitcoin-dən ödəniş sistemi kimi istifadə edildiyinə görə, bitcoin şəbəkəsinə real və ya nəzəri hücumlar düşünülmüşdür. Bitcoin protokolu icazəsiz xərcləmələrdən, ikiqat xərcləmədən, təkrar hücumlardan və blokçeyn saxtakarlığı kimi bəzi hücumlardan qoruyan bir neçə funksiyanı özündə ehtiva edir. Ödəniş sistemi [[3D Secure]] tərəfindən qorunur.<ref>{{Cite web |url=https://blogs.cornell.edu/info4220/2013/03/29/bitcoin-and-the-double-spending-problem/ |title=Bitcoin and the Double-Spending Problem : Networks II Course blog for INFO 4220 |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220507031129/https://blogs.cornell.edu/info4220/2013/03/29/bitcoin-and-the-double-spending-problem/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://eprint.iacr.org/2012/248.pdf |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150513222206/http://eprint.iacr.org/2012/248.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.wsj.com/articles/BL-MBB-22640 |title=BitBeat: Mining Pool Rejects Short-Term Fixes To Avert ''51% Attack'' |first=Michael J. Casey and Paul |last=Vigna |date=16 iyn 2014 |via=www.wsj.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220728031258/https://www.wsj.com/articles/BL-MBB-22640 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://orbilu.uni.lu/handle/10993/18679 |title=Deanonymisation of clients in Bitcoin P2P network |first1=Alex |last1=Biryukov |first2=Dmitry |last2=Khovratovich |first3=Ivan |last3=Pustogarov |date=7 noy 2014 |publisher=ACM |via=orbilu.uni.lu |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220730131412/https://orbilu.uni.lu/handle/10993/18679 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.researchgate.net/publication/51918209_An_Analysis_of_Anonymity_in_the_Bitcoin_System |access-date=2022-06-21 |archive-date=2022-02-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220223144158/https://www.researchgate.net/publication/51918209_An_Analysis_of_Anonymity_in_the_Bitcoin_System |url-status=live }}</ref>

=== İcazəsiz xərcləmə ===
Bitcoin-in açıq-qapalı şifrələmə istifadə etməsi icazəsiz xərcləmələri azaldır.

Məsələn, Nuray Eminə bir Bitcoin göndərəndə Emin Bitcoin-in yeni sahibi olur. Bu əməliyyatı müşahidə edən Sevinc Eminin yeni sahib olduğu Bitcoin-i xərcləmək istəyə bilər. Amma Eminin özünəməxsus açarının məlumatı olmadan bunu etmək mümkün deyil.

=== İkiqat xərcləmə ===
İnternet ödəniş sisteminin həll etməli olduğu əsas problemlərdən biri ikiqat xərcləmədir. Bu halda hanısa bir istifadəçi eyni pulu iki və ya daha çox müxtəlif alıcıya ödəyə bilər.

Məsələn, Nuray bir Bitcoin-i Eminə sonra isə, həmin Bitcoin-i Sevincə göndərə bilər.

Bundan fərqli olaraq, Bitcoin şəbəkəsi bütün köçürmələri bütün istifadəçilərin görə biləcəyi blokçeyndə qeyd edir və beləcə bütün köçürmələri qeyd edərək daha əvvəl xərclənmiş Bitcoin-lərin ikinci dəfə xərclənməsinin qarşısını alır.{{Mənbəsiz}}

=== Yarış hücumu ===

=== Tarix dəyişikliyi ===

=== Müştəri gizliliyini ləğv etmə ===

== Blokçeyndəki datalar ==
Blokçeyndə hər hanısısa rəqəmsal faylları saxlamaq olur. Amma əməliyyatların həcmi artdıqca qiymət də ona uyğun olaraq artır.

Bitcoin kodlarına uşaq porno keçidləri, [[Ben Bernanke]]nin şəkilləri və digər fayllar da əlavə olunmuşdur.<ref>{{Cite web |url=https://money.cnn.com/2013/05/02/technology/security/bitcoin-porn/index.html |title=How porn links and Ben Bernanke snuck into Bitcoin's code |first=Steve Hargreaves and Stacy |last=Cowley |date=2 may 2013 |website=CNNMoney |access-date=7 July 2022 |archive-date=1 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220901061515/https://money.cnn.com/2013/05/02/technology/security/bitcoin-porn/index.html |url-status=live }}</ref>

== Əyləncə sənayesi ==

=== Filmlər ===
''"The Rise and Rise of Bitcoin"'' (2014) Bitcoin istifadə edən kompüter mühəndisləri və narkotik satıcıları kimi insanlara edilən müsahiblərdən ibarət sənədli filmdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.nytimes.com/2014/10/03/movies/the-rise-and-rise-of-bitcoin-from-nicholas-mross.html |title=Financial Wild West |first=Ben |last=Kenigsberg |date=2 okt 2014 |via=NYTimes.com |access-date=2022-06-21 |archive-date=2015-05-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150518232516/http://www.nytimes.com/2014/10/03/movies/the-rise-and-rise-of-bitcoin-from-nicholas-mross.html |url-status=live }}</ref> 2016-cı ildə isə Bitcoin haqda digər sənədli film "''Banking on Bitcoin"'' yayımlanmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.gq.com/story/what-the-hell-is-bitcoin-let-this-documentary-on-netflix-explain |title=What the Hell Is Bitcoin? Let This Documentary on Netflix Explain |first=Condé |last=Nast |date=16 dek 2017 |website=GQ |access-date=2022-06-21 |archive-date=2018-11-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181118220511/https://www.gq.com/story/what-the-hell-is-bitcoin-let-this-documentary-on-netflix-explain |url-status=live }}</ref>

=== Mahnılar ===
Bitcoin haqda bir çox mahnı yayımlanmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.wsj.com/articles/BL-MBB-16577 |title=BitBeat: Mt. Gox's Pyrrhic Victory |first=Paul |last=Vigna |date=18 fev 2014 |via=www.wsj.com |access-date=2022-07-07 |archive-date=2022-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707131832/https://www.wsj.com/articles/BL-MBB-16577 |url-status=live }}</ref>

2018-ci ildə ''Kasotsuka Shojo – Virtual Currency Girls'' adlı Yapon qrupu fəaliyyətə başladı. Səkkiz üzvün hər biri Bitcoin, [[Ethereum]] və [[Cardano]] da daxil olmaqla kriptovalyutaları təmsil edirdilər.<ref>{{Cite web |url=https://www.ft.com/content/01ad80d6-f77d-11e7-88f7-5465a6ce1a00 |title=Japan girl band gives voice to cryptocurrencies |date=12 yan 2018 |access-date=2022-06-21 |archive-date=2022-03-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220331082122/https://www.ft.com/content/01ad80d6-f77d-11e7-88f7-5465a6ce1a00 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.theverge.com/2018/1/12/16882378/japan-jpop-band-virtual-currency-girls-kasotsuka-shojo-cryptocurrency |title=Japan has a new cryptocurrency-themed J-pop band |first=Thuy |last=Ong |date=12 yan 2018 |website=The Verge |access-date=2022-06-21 |archive-date=2022-05-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220524135108/https://www.theverge.com/2018/1/12/16882378/japan-jpop-band-virtual-currency-girls-kasotsuka-shojo-cryptocurrency |url-status=live }}</ref>

== Həmçinin bax ==
* [[Kriptovalyuta]]
* [[Kriptovalyutaların siyahısı]]
* [[Ethereum]]
* [[Satoşi Nakamoto]]
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı|2}}
== Xarici keçidlər ==
* {{Rəsmi saytı|bitcoin.org}}
{{Bitcoin}}
{{Kriptovalyutalar}}
{{Xarici keçidlər}}
[[Kateqoriya:Kriptovalyutalar]]
[[Kateqoriya:2009-cu ildə yarananlar]]