Ver la fonte de Cocu

{{otrosusos}}
{{Ficha de valor nutricional
|semeya = Owoce Orzech kokosowy.jpg
|tratamientu = de magaya |kJ
 = 1481
|carbohidratos = 15.23 g
|almidón = 
|azúcar = 6.23 g 
|lactosa = 
|fibra = 9 g
|grases = 33.49 g
|grases_sat =29.70 g
|grases_monu = 1.43 g
|grases_poli = 0.37 g
|proteínes = 3.3 g
|agua = 
|vitA_ug = 
|betacaroteno_ug =
|vitB1_mg = 0.066
|vitB2_mg = 0.02
|vitB3_mg = 0.54
|vitB5_mg = 0.3
|vitB6_mg = 0.054
|vitB9_ug = 26
|vitB12_ug = 
|vitC_mg = 3.3
|vitD_ug = 
|vitE_mg = 
|vitK_mg = 
|calciu_mg = 14
|fierro_mg = 2.43
|magnesiu_mg = 32
|manganesu_mg = 
|fósforu_mg = 11
|potasiu_mg = 356
|sodiu_mg = 
|cinc_mg = 1.1
|fonte_usda = 1
}}
[[Ficheru:Cocos_-_Hotel_Bahía_Príncipe._Estrada_federal_307_Cancún-Chetumal.jpg|thumb|250px|Cocos en [[Quintana Roo]], [[Méxicu]]]]
[[Ficheru:Coconuts - single and cracked open.jpg|250px|miniaturadeimagen|]]
El '''cocu''' ye una [[fruta]] [[fruta tropical|tropical]] llograda del [[Cocos nucifera|cocoteru ''(Cocos nucifera)'']], la [[Arecaceae|palmera]] más cultivada a nivel mundial. Tien un pulgu esterior gruesa ([[exocarpio]]) y un [[mesocarpiu]] fibrosu y otra interior dura, vellosa y marrón ([[endocarpiu]]) que tien xuntada la magaya ([[endospermo]]), que ye blanca y arumosa. Mide de 20 a 30 cm y llega a pesar 2,6 kg.

El principal productu esportáu dende les distintes zones de cultivu ye la [[copra]] ensin procesar, siguida del cocu desecado. En ciertos países europeos, atopa'l so meyor salida'l cocu frescu; el protagonista indiscutible de feries y verbenes y de común usu en múltiples preparaciones de [[repostería]] [[artesanía|artesanal]] y [[industria]]l. El mercáu más interesante tantu n'[[Asia]] como n'[[Europa]] y [[América del Norte]] ye'l de l'[[agua de cocu]] envasada; de gran aceptación y mayor demanda cada añu. 

El nome cocu provién de la [[era de los descubrimientos]], pos a los esploradores [[Imperiu portugués|portugueses]] que lo traxeron a [[Europa]] la so superficie marrón y peluda colos sos trés furacos recordába-yos una cara como la de la pantasma de les hestories sobre'l [[Cocu (folclor)|Cocu]] que se-yos cunta n'España y Portugal a los neños pequeños p'asustalos.<ref>[https://books.google.com/books?id=RxGv6tMX2QcC&pg=PT481&dq=coca+pantasma+portugueses&lr=&as_brr=3 pg481]</ref>

== Historia ==
=== Orixe ===
El llugar d'orixe del cocu ye una tema aldericada, mientres munchos consideren que provién d'[[Asia del Sur]], concretamente del [[delta del Ganges]], dalgunos dicen que provién del noroeste d'[[América del Sur]]. Rexistros fósiles de [[Nueva Zelanda]] indiquen que plantes similares más pequeñes crecieron ellí siquier fai 15&nbsp;millones d'años.{{ensin referencies}}
Tamién esisten fósiles más antiguos descubiertos en [[Kerala]], [[Rayastán]], Thennai en [[Tamil Nadu]] a veres del [[Ríu Palar|Palar]], [[Then-pennai]], [[Thamirabharani]], el [[ríu Kaveri]] y fasteres na frontera de Kerala, [[Konaseema-Andharapradesh]], [[Maharastra]] (tou ello na [[India]]) anque los más antiguos conocíos provienen de [[Khulna]], en [[Bangladex]].{{ensin referencies}}

Los cocos son mentaos nel poema ''[[Mahawamsa]]'' de [[Sri Lanka]] del [[sieglu II e.C.|sieglu II]] al [[sieglu II e.C.|I e.C.]] El posterior ''[[Culawamasa]]'' diz que'l rei [[Aggabodhi I]] ([[575]]-[[608]]) llantó un xardín de cocoteros de 3&nbsp;[[yojana|ioyanas]] (unos 25&nbsp;km) de llargor, probablemente'l primer plantíu de cocos rexistrada.

== Variedaes ==
Propiu de les [[isla|isles]] de [[clima tropical]] y subtropical del [[océanu Pacíficu]], el so cultivu estendióse por [[Centroamérica]], el [[Caribe (zona)|Caribe]] y [[África tropical]]. Los tipos de cocoteros clasificar en xigantes, nanos ya híbridos y, dientro de cada grupu, esiste un gran númberu de variedaes. 

* '''Xigantes''': emplegar pa la producción d'[[aceite]] y los frutos pa consumu frescu. El so conteníu d'agua ye eleváu y el so [[sabor]] pocu dulce. Ente les sos venta'''j'''as destaquen el tamañu del frutu y el conteníu elevao de [[copra]]. Les variedaes xigantes más cultivaes son: Xigante de Malasia (GML), Xigante de Renell (GRL) de Tahití, Xigante del Oeste Africanu (GOA) de Costa de Marfil, Alto de Xamaica, Alto de Panamá, Indiu de Ceilán, Java Alta, Llaguna, Alto de Sudán, etc. 

* '''Nanos''': les variedaes más cultivaes son Mariellu de Malasia (AAM), Verde de Brasil (AVEB) de Rio Grande do Norte, Naranxa Nana de la India. Debíu al bon sabor de l'agua y el pequeñu tamañu d'estos cocos, empléguense fundamentalmente pa la producción de bébores envasadas. La copra ye de mala calidá. 

* '''Híbridos''': productu del encruz ente les anteriores variedaes. Son frutos de tamañu medianu o grande, bon sabor y bon rendimientu de copra. L'híbridu más cultiváu ye MAPAN VIC 14; un encruz ente Nanu de Malasia y Alto de Panamá y Colombia, específicamente Sabaneta.

== Reproducción ==
=== Collecha ===
La [[collecha]] del cocu varia según el tipu de producción, sobremanera de [[febreru]] a xunetu. Si comercialízase como [[fruta]] fresca o se destina a la industria con fines de envasar agua, la collecha efectúase cuando'l cocu tien ente 5 y 6 meses. Nesta dómina'l conteníu d'azucre y agua ye bien eleváu y el sabor ye más intensu. De toes formes, seya cocu secu o cocu maduru tien una capacidá de gran duración mayor ensin necesidá de nengún tipu de refrigeración, a diferencia de los cocos frescos, que duren dellos díes (o un mes), antes de maurecese o faese secos. 

Si destinar a la producción de cocu arralláu, deshidratado o compra pa la estraición d'aceite, la collecha realízase cuando los cocos cayen al suelu o cuando unu de los cocos d'un recímanu ta secu. El cocu arralláu ye utilizáu como cobertor o ingrediente pa pasteles o tartes. Estos cocos secos permanecen na planta mientres 13 meses.

=== Producción mundial ===
[[Indonesia]] lidera la producción mundial de cocos nel añu [[2012]], siguida de [[Filipines]], la [[India]] y [[Brasil]].

{| {{tablaguapa}} style="clear:both; width:98%; margin:0 auto"
! colspan=5| Llista de los 12 principales productores de cocu l'añu 2012
|-
! bgcolor="#DDDDFF" width="25%" | País
! bgcolor="#DDDDFF" width="15%" | Tonelaes 
! bgcolor="#DDDDFF" width="10%" | Nota al pie
|-
| {{IDN}} || align=right |18 000 000|| align=right | F
|- 
| {{PHI}} || align=right |15 862 386|| align=right | P
|- 
| {{IND}} || align=right |10 560 000|| align=right | P
|- 
| {{BRA}} || align=right |2 888 532|| align=right | P
|- 
| {{LKA}} || align=right |2 000 000|| align=right | F
|- 
| {{VNM}} || align=right |1 250 000|| align=right | F
|- 
| {{THA}} || align=right |1 100 000|| align=right | F
|- 
| {{MEX}} || align=right |1 050 000|| align=right | F
|- 
| {{PNG}} || align=right |900 000 || align=right | F
|- 
| {{MYS}} || align=right |585 000 || align=right | F
|- 
| {{BIR}} || align=right |430 000 || align=right | F
|- 
| bgcolor=#cccccc| '''{{bandera2|Mundu}}'''
| bgcolor=#cccccc align=right | '''59 983 908''' 
| bgcolor=#cccccc align=right | '''A'''
|-
|colspan=5 style="font-size:.7em"|Ensin lletra = dato oficial, P = datu ofical, F = estimación FAO, * = Inoficial, semioficial, C = datu calculáu, A = Agregatdo (puede incluyir oficiales, semi-oficiales o aproximamientos), <br />
Source: [http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Devision] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120619130038/http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor |date=2012-06-19 }} Cocoteros S.A
|}


== Alimentación ==
[[Ficheru:Serie de fotografías en Playa del Carmen 31.jpg|thumb|Venta de cocu en [[Quintana Roo]].]]
[[Ficheru:Coconut drink.jpg|thumb|Un cocu usáu como recipiente pa bébores.|210px]]

Tien De ser carauterísticamente [[arumosu]] como'l [[melón]], anque menos fuerte qu'este. Si nun s'oi'l típicu chapoteo de l'agua nel so interior al ximelgalo, ye porque'l cocu ta más que secu, pasáu de maduru o secu, poco preséu, namái quiciabes como grana de cocoteru. En diches condiciones la magaya suel tar rancia. El cocu caltener por dos meses. Dempués d'abiertu, haber de consumir nel mesmu día o guardase nun recipiente tapáu con agua, non más de cinco díes. El cocu arralláu caltiénse dos díes nuna bolsa de plásticu cerrada.

=== Preparación ===
*El cocu viéndese peláu nos mercaos.
*Puede verificar que contién agua ximelgándolo.
*Pa estrayer l'agua alcuentre los trés "güeyos" que se faen pa facilitar el consumu; el más grande ye nidiu y bono de furar cola punta d'un cuchiellu o cualquier oxetu apuntiáu, nun se riquir enforma filu.
*Encaxe la punta y xire, tenga curiáu de suxetar bien el cocu y nun faer movimientos sópitos, nun se riquir fuercia. 
*Balerar l'agua nun recipiente, ye potable y de bon sabor. 
*Pa sacar la magaya, un métodu senciellu ye envolubrar el cocu nun trapu de cocina o nuna servilleta de tela más o menos grueso, de tala forma que pueda llanzase contra'l pisu ensin que los fragmentos esvalixar por tola habitación. 
*Si'l cocu ye bien tienru, delles persones encamienten metelo al fornu por unos 15 minutos a 200&nbsp;[[graos Celsius|°C]], hasta que s'escuche un ruiu, como un métodu por que se esprenda con facilidá la magaya.

Si nun ta bien ensugo'l cocu, la piel marrón qu'anubre la magaya ye nidia y puede comese. 
El cocu contién grasa que resulta daqué indixesta si abusar, tantu de la magaya como de la lleche y l'agua del cocu.

;Magaya madura :Puede consumise
cruda, entera o arrallada; o bien asada, formando parte de diverses preparaciones culinaries. 
Magaya xelatinosa: llograr de los cocos entá verdes. 
Comer con una cuyar, una vegada abiertu'l cocu. Contién los mesmos nutrientes que'l cocu maduru pero en menor concentración. 
;[[Agua de cocu]]
:L'agua de cocu nun puede atopase nun cocu maduru de color marrón, pero si que s'atopa nel cuévanu central d'un {{Enllaz rotu|1={title}|2={url}|date={timestamp:%B %Y}|bot=InternetArchiveBot|1=cocu-y-de l'agua-de cocu verde |2=http://www.cocos.in/propiedaes-del |date=August 2024 |bot=InternetArchiveBot }} frescu, y tien un sabor más peculiar y únicu que la lleche de cocu. D'un cocu verde pueden estrayese ente 250 y 500 milillitros d'agua de cocu.
;[[Lleche de cocu]]
:La lleche llógrase estrumiendo la magaya del cocu una vegada esmagayada. Puede amestáse-y agua o lleche y tómase como refrescu o s'añedir a batíos de frutes o otros platos. El cocu constitúi un ingrediente básicu na cocina exótica y nel curry asiáticu, anidia'l sabor de les guindilles. 
;[[Mantega de cocu]]
:Bien apreciáu nes cocines orientales, conozse tamién como santen o santan.
;[[Aceite de cocu]]
:Estrayer de la [[copra]] o magaya seca de cocu, utilizar na ellaboración de dellos productos de repostería industrial envasada y snacks pol so baxu costu y bon resultancia.
;[[Arroz con cocu]]
:Tómase la magaya de cocu y arrállase o se licúa con un pocu d'agua. Depués se prensa pa llograr la lleche de cocu y cólase. Refúgase'l [[poxa]] y la lleche poner a cocinar a fueu alto hasta que sala l'aceite. A esti aceite amiéstase-y 1 1/2 midíes d'agua per midida d'arroz y sal al gustu. Poner a cocinar a fueu alto hasta que l'agua ensugue. Darréu tápase y báxase el fueu al mínimu mientres media hora.
;[[Tuba (bébora)]]
:Bébora alcohólico ;[[Cocu arralláu]]

:Ensúgase y arrállase y espolvoriscar percima en pastelería.

=== Propiedaes nutritives ===
{| class=wikitable style=float:right
! colspan=2 |Composición por 100 [[gramu|g]]<br />de porción comestible
|- 
|Caloríes||351 
|-
|Grases (g)||36 
|-
|Hidratos de carbonu (g)||3,7 
|-
|Fibra (g)||10,5
|-
|Potasiu (mg)||405 
|-
|Magnesiu (mg)||52 
|-
|Vitamina E (mg)||0,7 
|-
|Vitamina C (mg)||2 
|-
|Ácidu fólico (mcg)||26 
|-
| colspan=2 |mcg = [[microgramu|microgramos]]
|} 
La composición del cocu varia a midida que esti madura. La [[grasa]] constitúi'l principal componente tres l'agua y ye rica en [[ácidos grasos]] enchíos (88,6% del total), polo que'l so valor calóricu ye'l más altu de toles frutes. Apurre una baxa cantidá d'hidratos de carbonu y menor entá de [[proteína|proteínes]]. Asina mesmu, el cocu ye ricu en sales minerales que participen na mineralización de los güesos ([[magnesiu]], [[fósforu]], [[calciu]]) y en [[potasiu]]. Tocantes a otros nutrientes, destaca'l so apurra de [[fibra alimentaria|fibra]], qu'ameyora'l tránsitu intestinal y contribúi a amenorgar el riesgu de ciertes alteraciones y enfermedaes. El [[magnesiu]] rellacionar col funcionamientu d'[[intestín]], [[nerviu|nervios]] y [[músculu|músculos]], forma parte de [[güesos]] y [[diente]]s, ameyora la [[sistema inmunitariu|inmunidá]] y tien un nidiu efeutu [[llaxante]]. El fósforu participa nel [[metabolismu]] enerxéticu. El [[potasiu]] ye necesariu pa la tresmisión y xeneración del impulsu [[nerviu]]so, pa l'actividá muscular normal ya intervién nel equilibriu d'agua dientro y fora de la [[célula]]. Destaca amás el so conteníu de [[vitamina E]], d'aición antioxidante y de ciertes vitamines hidrosolubles del [[Vitamines del grupu B|grupu B]], necesaries pal bon funcionamientu del nuesu [[ser vivu|organismu]]. 

El cocu ye un frutu bien arumosu y de sabor intenso y prestosu. Teniendo en cuenta les sos propiedaes nutritives, el so consumu ocasional y en cantidaes moderaes, considérase fayadizu pa tolos segmentos de la población sana: neños, nuevos, adultos, deportistes, muyeres embarazaes, madres lactantes y persones mayores. 

El cocu ye una fruta qu'arriquez la nuesa alimentación en sustancies nutritives, sabores, arumes y en gran cantidá de platos de nuesa [[gastronomía]].

La fibra del mesmu al ser soluble,previén o ameyora l'estriñimientu, contribúi a amenorgar les tases de [[colesterol]] en sangre y al bon control de la [[glucemia]] (niveles d'azucre nel sangre) na persona que tien [[diabetes mellitus|diabetes]]. Pol so altu valor enerxéticu, tienen de moderar el so consumu les persones que tienen escesu de pesu y pol so eleváu apurra de potasiu, nun s'aconseya a quien tienen insuficiencia renal y riquen d'una dieta controlada en dichu mineral. Sicasí, quien tomen [[diuréticu|diuréticos]] y les persones con [[bulimia]] van beneficiar del so consumu, yá que nel cocu abonda dichu mineral. 

L'agua de cocu ye'l líquidu que se topa nel interior de la [[magaya]]; cuantimenos maduru tea'l frutu más abondosu va ser y tamién más ricu en nutrientes. Considérase una bébora isotónica natural, siendo bien apreciada nos países tropicales onde se toma estrayéndolo direutamente del frutu.

La [[copra]] ye l'[[aceite]] que se llogra del frutu, secu y amenorgáu a cachos. La grasa de copra contién un 65% d'aceite. Por [[saponificación]] y [[hidrogenación]] llógrase mantega y aceite de cocu (grases hidrogenadas y enchíes).

== Otros usos ==
[[Ficheru:Coconut_layers_es.svg|thumb|300px|Seición d'un cocu maduru.]]
Aplicaciones del cocu:
* '''[[Industria]]''': la copra úsase como materia primo pa la estraición d'[[aceite]] d'usu alimenticiu y en productos de [http://hixene%20corporal https://www.cuidarsalud.net/beneficios-del aceite-de-cocu/] y [[cosmética]]. El güesu que cubre la copra emplegar pa producir carbón y [[carbón activáu]] o como [[combustible]] pa calderes.
* '''[[Ganadería]]''': la [[farina]] de cocu ye un subproductu de la estraición del aceite y úsase como alimentu pal ganáu. Les [[fueya|fueyes]] empléguense como forraxe pal ganáu vacuno en dómines d'escasez. 
* '''[[Agricultura]]''': el polvu de la estopa usar en suelos arenosos yá que ameyora la retención d'agua y la testura del suelu. Amás, los productos residuales de la estraición del aceite utilizar pa preparar [[abonu|abonos]] orgánicos. La [[fibra de cocu]] puede usase como sustratu hortícola alternativu nel [[Hidroponía#Cultivu ensin suelu|cultivo ensin suelu]].
* '''[[Construcción]]''': la [[madera]] emplegar pa la fabricación de cases, pontes y granxes y les palmes, en techos. Cola corteza tamién s'ellaboren muebles.
* '''[[Artesanía]]''': les palmes usar pa faer canastes, [[sombreru|sombreros]], [[alfombra|alfombres]], etc. La concha emplegar pa fabricar [[Botón (vistimienta)|botones]], [[cuyar]]s, adornos, etc. La [[Fibra testil|fibra]], resistente a l'agua de mar, utilízase para [[cable]]s y [[Apareyu (náutica)|apareyos]] de naves, faer [[Frazada|cobertores]] y [[bolsu|bolsos]] o inclusive [[escoba|escobes]] y [[cepiyu|cepiyos]].
* '''[[Medicina]]''': pol so potencial aición antiséptica y diurética, en munchos países tropicales emplégase como remediu popular contra l'asma, la bronquitis, contusiones, quemadures, estriñimientu, disentería, tos, fiebre, gripe, etc.{{ensin referencies}}
* '''[[Ecoloxía]]''': la presencia d'estos árboles contribúi a la regulación de la microclima y a la proteición de los suelos.
* '''[[Turismu]]''': los cocoteros constitúin los paisaxes costeros y enguapecen les sableres.
* '''[[Xardinería]]''': nes cais o como plantes d'interior; tamién cola madera del t{{Enllaz rotu|1={title}|2={url}|date={timestamp:%B %Y}|bot=InternetArchiveBot|1=aceite-de cocu roncu fáense tiestos |2=https://www.cuidarsalud.net/beneficios-del |date=August 2024 |bot=InternetArchiveBot }}.

== Ver tamién ==
* [[Lleche de cocu]]
* [[Agua de cocu]]
* [[Palmáceas]]
* [[Cocos nucifera]]
* [[Arroz con cocu]]

== Referencies ==
{{llistaref}}

== Enllaces esternos ==
{{commons|Cocos nucifera}}
{{commonscat|Coconuts|Coconuts}}
{{wikispecies|Cocos nucifera}}

* [http://www.cocos.in/ Cocu verde] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170217225838/http://www.cocos.in/ |date=2017-02-17 }}
* [https://www.youtube.com/watch?v=y5dblcycPfI/ Usos de l'agua Coco]
{{Youtube|-7kgQEChm7g|Como abrir un Cocu}}
{{Youtube|Y63Y4jpAjVI|Beneficios del Cocu}}



{{Tradubot|Coco}}

{{control d'autoridaes}}
[[Categoría:Cocos| ]]
[[Categoría:Wikipedia:Artículos con plantía Otros usos a páxines que nun esisten]]