Los Angeles-en iturria ikusi

{{Wikipedia1000}}
{{hiri infotaula}}
'''Los Angeles'''<ref>{{Erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0170.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data = 2012-05-25|izenburua= 170. araua: Amerikako toponimia}}</ref> [[Ameriketako Estatu Batu]]etako mendebaldeko [[hiri]] bat da, [[Kalifornia]]ko estatuan kokatua, [[Ozeano Barea]]ren ertzean, eta [[Mexiko]]tik 150&nbsp;kilometro iparraldera.

Biztanle kopuruagatik, Los Angeles Estatu Batuetako bigarren handiena da, [[New York]]en atzetik, eta Kaliforniako handiena. Haren metropoli inguruan 16 milioi pertsona inguru bizi dira. Azalera kontuan hartuta, Estatu Batuetako handiena da eta munduko handienetako bat halaber, hiriaren iparraldetik hegoaldeara 100 km inguru ditu. [[1781]]. urtean, [[Felipe de Neve]] deituriko espainiar gobernadore batek fundatu zuen, “El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Ángeles del Río de Porciúncula”-ren izenpean. [[1821]]. urtean Kalifornia gudaren ondorioz, [[Mexiko]] estatuaren parte izatera pasatu zen. Hala ere, [[1848]]. urtean Estatu Batuetako administrazioaren parte berriz izatera pasatu arte.

Hirian hainbat toki ezagun aurki daitezke: esate baterako [[Hollywood]], Estatu Batuetako [[zinema]] industriaren zentroa. [[1903]]. urtean hasitako zinema industria honek, gaur egun, munduko enpresa handiez inguratuta dago, hala nola, [[Warner Bros]] edo [[Universal Pictures]]. Oso ospetsuak dira ere bertan ospatzen diren [[Oscar]] sariak. Zinemaz aparte, kirolekin oso lotuta dagoen herria da Los Angeles, bertan estatu batuetako talde garrantzitsuak aurkitu ahal dira. Adibidez, [[Los Angeles Lakers|L.A. Lakers]] eta [[Los Angeles Clippers|L.A. Clippers]] basket taldeak, [[Los Angeles Galaxy|L.A. Galaxy]] futbol taldea edo [[Los Angeles Dodgers|L.A. Dodgers]] beisbol taldea. Musikaren kontuan, [[Metallica]], [[Guns N' Roses]], [[Red Hot Chili Peppers]], [[Maroon 5]] edo [[Imagine Dragons]] musika taldea ospetsuak Los Angelesen izan zuten beraien jatorriak. Hiriaren plater tipikoenak hauek dira: California-style pizza, Cheeseburgerra, California Rolla, Crispy taco, hot dog-a, barbakoetako saihetsak. Kostaldeko hiri bat da eta hondartz oso handiak eta ospetsuak aurki daitezke, nolabait, [[Santa Monica]]ko hondartza, [[Venice beach]] eta [[Manhattan Beach]]. Hala ere, surf egitera joatekotan [[Malibu]]ko hondartza aproposena da.

== Historia ==
Los Angelesko kostaldean, mendeetan zehar, [[tongva]] (gabrieleñoak ere deituak), [[chumash]] eta Amerikako beste herri zaharrago batzuk bizi izan ziren, milurtekotan. Lehenengoak [[1542]]an iritsi ziren eremura, [[Juan Rodríguez Cabrillo]] buru zutela. Espainiako esploratzaile bat zen Juan Rodríguez, eta [[Gaztelako Koroa]]ren izenean Jainkoaren hiri gisa erreklamatu zuen eremua, baina han finkatu gabe jarraitu zuten bidaia.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Williard|izena=C. D.|izenburua=The Herald's History of Los Angeles|argitaletxea=Kingsley-Barnes|año=1901|ubicación=Los Ángeles|página=22}}</ref> Los Angelesko eremua, Kaliforniako estatu osoa bezala, [[Espainia Berriko Erregeordetza]]n sartuta zegoen XVI. mendearen erdialdean. 1769ko abuztuaren 2an, Gaspar de Portolá eta Juan Crespí misiolari frantziskotarra gaur egun hiria dagoen lekura iritsi ziren. Crespik adierazi zuen lekuak ahalmen handia zuela kokapen-leku gisa.<ref>{{Erreferentzia| izenburua = Father Crespi in Los Angeles | url = http://www.usc.edu/libraries/archives/la/historic/crespi.html | hizkuntza = en | sartze-data = 19 de iraila de 2007 | urlarchivo = https://web.archive.org/web/20070829131112/http://www.usc.edu/libraries/archives/la/historic/crespi.html | dataarchivo = 29 de agosto de 2007 }}</ref><ref>http://www.laalmanac.com/history/hi01a.htm</ref>
[[Fitxategi:Olvera st los angeles.jpg|thumb|ezkerrera|[[Olvera Street]].]]
1771n, beste fraile frantziskotar batek, [[Junípero Serra]]k, [[San Gabriel Arcángelen Misioa]] eraikitzeko agindu zuen, gaur egun [[San Gabriel harana]] deitzen dena. 1777an, Kaliforniako gobernadore berriak, [[Felipe de Neve]]k, Nueva Españako erregeordeari gomendatu zion [[Juan Crespi]]k lehen gomendatutako lekua herri izendatzea. Hiria 1781eko irailaren 4an sortu zuten 44 pertsona talde batek, "El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Ángeles de Porciuncula" izenarekin.<ref>{{Erreferentzia| izenburua = The History of Los Angeles County California | argitaletxea = [http://www.laavenue.com LAAvenue.com] | url = http://www.laavenue.com/LAHistory.htm | sartze-data = 19 de iraila de 2007 | urlarchivo = https://web.archive.org/web/20070925054736/http://www.laavenue.com/LAHistory.htm | dataarchivo = 25 de iraila de 2007 }}</ref> Sortzaileak indigenak eta espainiarrak ziren, bi herenak mestizo edo mulato jatorrikoak; izan ere, gehienek afrikar jatorria zuten.<ref>"Los registros coloniales demuestran que 26 de los 46 fundadores tenían ascendencia africana". Mulroy, Kevin, et. al, eds, ''Seeking El Dorado:African Americans in California'' (Los Angeles: Autry Museum of Western Heritage, 2001): 79.</ref> Hamarkadetan zehar arrantxo bat izaten jarraitu zuen baina 1820 populazioa 650 biztanlera iritsi zen.<ref>{{Erreferentzia| izenburua = Los Angeles Historical Chronology | argitaletxea = [http://www.socalhistory.org/index.html Historical Society of California] | url = http://www.socalhistory.org/Socalhistory.org%20_mainfolder/Chronology/Chronology.htm | sartze-data = 19 de iraila de 2007 | urlarchivo = https://web.archive.org/web/20070927193117/http://www.socalhistory.org/Socalhistory.org%20_mainfolder/Chronology/Chronology.htm | dataarchivo = 27 de iraila de 2007 }}</ref> Hiriko aztarnarik zaharrenak [[Olvera Kalea]]n daude monumentu historikotzat babestua.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Acuña|izena=Rodolfo|izenburua=Anything But Mexican: Chicanos in Contemporary Los Angeles|url=https://archive.org/details/anythingbutmexic00acun|argitaletxea=Verson|data=1996|ubicación=Nueva York|página=22|id={{ISBN|1-85984-031-0}}}}</ref>

Espainia Berriko erregeordetzak Espainiako Koroarekiko independentzia lortu zuen [[1821]]ean, eta Kalifornia [[Mexiko]]ko estatu sortu berriaren kontrolpean geratu zen. Mexikoko subiranotasuna Estatu Batuetako lurraldearen inbasioarekin amaitu zen. 1847ko urtarrilaren 13an [[Cahuengako Ituna]] sinatu eta 1848an [[Guadalupe Hidalgo Ituna]] sinatu ondoren, Mexikoko gobernuari [[Goi Kalifornia]]ko lurraldea [[Estatu Batuak|Estatu Batuei]] uztea beste erremediorik ez zitzaion geratu.

Euskaldunak ere Los Angelesen ezarri ziren, eta horren lekuko, [[1885|1885ean,]] ''[[Escualdun gazeta]]'' astekariaren hiru ale kaleratu zituzten.

Trenak hirira iritsi ziren [[Southern Pacific|Southern Pacific Railroad]] enpresak bere linea Los Angeleseraino osatu zuenean 1876an.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Mulholland|izena=Catherine|izenburua=William Mulholland and the Rise of Los Angeles|url=https://archive.org/details/williammulhollan00mulh|argitaletxea=[[University of California Press]]|data=2000|ubicación=Berkeley|página=15|id={{ISBN|0-520-21724-1}}}}</ref> [[Petrolioa]] [[1892]]an aurkitu zuten eta [[1923]]rako hiriak munduko petrolioaren laurden bat ekoizten zuen.<ref>{{Erreferentzia| izenburua = The Story of Oil in California | hizkuntza = en | argitaletxea = [http://www.priweb.org/ Paleontological Research Institution] | url = http://www.priweb.org/ed/pgws/history/signal_hill/signal_hill2.html | sartze-data = 19 de iraila de 2007 | urlarchivo = https://www.webcitation.org/61BhFVBOC?url=http://www.priweb.org/ed/pgws/history/signal_hill/signal_hill2.html | dataarchivo = 24 de agosto de 2011 }}</ref> [[1900]]erako, populazioa 100.000 bizilagunetara iritsi zen,<ref>{{Erreferentzia| izenburua = Population of the 100 Largest Urban Places: 1900 | argitaletxea = Oficina del Censo de Estados Unidos | data = 1998 | url = http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab13.txt | sartze-data = 19 de iraila de 2007 | urlarchivo = https://web.archive.org/web/20070808025151/http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab13.txt | dataarchivo = 8 de agosto de 2007 }}</ref> eta herrek uraren erreserbetan arazoak sortzen hasi zen.<ref>{{Erreferentzia| izenburua= The Los Angeles Aqueduct and the Owens and Mono Lakes (MONO Case) | argitaletxea= [http://web.archive.org/web/http://www.american.edu/TED/class/all.htm TED Case Studies] | url= http://www.american.edu/TED/mono.htm | sartze-data= 19 de iraila de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20070911162735/http://www.american.edu/TED/MONO.HTM | dataarchivo= 11 de iraila de 2007 }}</ref> [[Los Angelesko akueduktua]] eraikitzea [[1913]]an, [[William Mulholland]]ek gainbegiratuta, hiriaren hazkundea bermatu zuen. 1915ean, inguruko komunitateen anexioa hasi zen, eta ezin baitziren beren kabuz urez hornitu.

[[1920ko hamarkada]]n, [[zinema]]ren eta [[abiazioa]]ren industriak iritsi ziren hirira. [[1932]]an, milioi bat biztanle baino gehiago zituela, hiria [[Joko Olinpikoak]] jaso zituen.<ref>{{Erreferentzia| izenburua = Population of the 100 Largest Urban Places: 1930 | argitaletxea = Oficina del Censo de Estados Unidos | data = 1998 | url = http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab16.txt | sartze-data = 19 de iraila de 2007 | urlarchivo = https://web.archive.org/web/20070809103607/http://www.census.gov/population/documentation/twps0027/tab16.txt | dataarchivo = 9 de agosto de 2007 }}</ref> Aldi horretan, Europatik etorritako zenbait erbesteratu ere iritsi ziren, batez ere gerra aurreko urte horietan izandako tentsio politiko eta sozialaren ondorioz; garai hartan iritsitako batzuk, [[Thomas Mann]], [[Fritz Lang]], [[Bertolt Brecht]], [[Arnold Schoenberg]] eta [[Lion Feuchtwanger]] izan ziren.

[[Bigarren Mundu Gerra]]k hiriaren hazkunde eta oparotasun ekonomikoa eragin zuen, nahiz eta [[japoniar]] asko kontzentrazio-esparruetan sartu zituzten gerrak iraun zuen bitartean. Hura amaitu ondoren, hiriak hazkunde eta hedapen handia izan zuen [[San Fernando harana|San Fernando haranerantz]].<ref>{{Erreferentzia|abizena=Bruegmann|izena=Robert|izenburua=Sprawl: A Compact History|url=https://archive.org/details/sprawlcompacthis0000brue|editorial=[[University of Chicago Press]]|data=2005|ubicación=Chicago|página=133}}</ref>

Estatu Batuetako beste leku batzuetan bezala, [[1960ko hamarkada|1960ko]] eta [[1970eko hamarkada|1970eko hamarkadetan]], hiriak arrazen arteko liskarrak izan zituen; Wattseko istiluak 1965ean, ikasle [[txikano]]en greba 1968an, eta txikanoen moratoria 1970ean, besteak beste, hirian izan ziren arraza-liskarren adibide dira. 1969an, [[Internet]] sortu zen, [[ARPANET]]en lehen transmisioa [[UCLA]]tik [[Menlo Park (Kalifornia)|Menlo Parkeko]] SRI Internationalera bidali zutenean.<ref>{{Erreferentzia | abizena= Fisher | izena= Sara | izenburua= Was L.A. really Internet's ground zero? | aldizkaria= Los Angeles Business Journal | data= 1998ko abuztuaren 17a | url = http://findarticles.com/p/articles/mi_m5072/is_n33_v20/ai_21173953 | sartze-data= 2007ko irailaren 19a|hizkuntza=en }}</ref>

1984an, Joko Olinpikoetako anfitrioi izan zen hiria. 1980ko hamarkadan, oso eragin handia izan zuen hiriak taldeen arteko gerrak ugaritu zirelako, batez ere crackaren eta poliziaren ustelkeriaren ondorioz.

Arraza-tentsioak berriro agertu ziren 1990eko hamarkadan, [[Rodney King]]en eztabaidarekin eta haren ondorengo [[1992ko Los Angelesko istiluak|istilu handiekin]]. 1994an, Northridgeko lurrikarak eragin zion hiriari, eta 72 heriotza eragin zituen.<ref>Reich, Kenneth, "Estudios aumentan el número de muertes producidas por el terremoto de Northridge a 72", ''[[Los Angeles Times]]'' 20 de diciembre de 1995: B1.</ref>

Nahiz eta [[San Fernando Harana]]k eta [[Hollywood]]ek 2002. urtean hiritik aldentzeko proposamenak egin, bizilagunek ez zuten sezesioa onartu.<ref>{{Erreferentzia| izenburua= City of Los Angeles Secession Votes - 2002 | editorial= [http://www.laalmanac.com/election/el22.htm Los Angeles Almanac] | url= http://www.laalmanac.com/election/el22.htm | sartze-data= 7 de octubre de 2007 | urlarchivo= http://archive.wikiwix.com/cache/20110223233048/http://www.laalmanac.com/election/el22.htm | dataarchivo= 23 de febrero de 2011 }}</ref> 2000ko hamarkadan, hiri-garapenaren hazkundea gertatu da, baita hiriaren zati batzuen bereizketa ere, [[Echo Park]] eta [[Los Angeleseko Zentroa]] nabarmenduz.<ref>{{Erreferentzia| abizena= Zahniser | izena= David | izenburua= Welcome to Gentrification City | revista= LA Weekly | data= 23 de agosto de 2006 | url= http://www.laweekly.com/news/features/welcome-to-gentrification-city/14285/ | sartze-data= 19 de septiembre de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20070922034343/http://www.laweekly.com/news/features/welcome-to-gentrification-city/14285/ | dataarchivo= 22 de septiembre de 2007 }}</ref>

== Geografia ==
=== Topografia ===
[[Fitxategi:Los Angeles Basin JPLLandsat.jpg|thumb|ezkerrera|Los Angeles datzan [[arro sedimentario]]aren irudia.]]
Los Angelesek 1290,6 km²-ko azalera du guztira; horietatik 1214,9 km² lurra dira, eta gainerakoa (75,7 km²) ura. Horrek Estatu Batuetako hamalaugarren hiri zabalena bihurtzen du.<ref>{{Erreferentzia| izenburua= Top 100 Cities with Largest Land Areas | argitaletxea= City-Data | url = http://www.city-data.com/top8.html | sartze-data= 2007ko urriaren 7a|hizkuntza= en }}</ref> 71 km neurtzen ditu luzetara eta 47 km ekialdetik mendebaldera. Hiriaren perimetroa 550 km-koa da.

Punturik altuena [[Lukens mendia]] da, Pico Sister Elsie ere deitua. San Fernando bailararen ipar-ekialdean dago eta 1.548 m-ko altuera du. Ibai nagusia [[Los Angeles ibaia]] da, [[Canoga Park]] auzoan hasi eta, hein handi batean, urtaroaren araberakoa. Ia erabat hormigoiz estalia dago eta [[Ozeano Barea]]n itsasoratzen da.

=== Geologia ===
Los Angeles [[Lurrikara|lurrikaren]] eraginpean dago, [[Ozeano Bareko Suzko Eraztuna|Ozeano Bareko Suzko Eraztunean]] baitago. Ezegonkortasun geologikoak faila batzuk sortzen ditu lurrazalaren azpian eta gainean, eta horiek 10.000 dardara sismiko inguru sortzen dituzte urtero.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= Earthquake Facts | editorial= U.S. Geological Survey | url= http://earthquake.usgs.gov/learning/kids/facts.php | fechaacceso= 7 de octubre de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071012185219/http://earthquake.usgs.gov/learning/kids/facts.php | fechaarchivo= 12 de octubre de 2007 }}</ref> Faila nagusietako bat [[San Andres faila]] da. [[Pazifikoko plaka|Plaka Baketsuaren]] eta [[Ipar Amerikako plaka|Ipar Amerikarraren]] arteko mugan kokatuta, Kaliforniako hegoaldeko hurrengo lurrikara eragingo duela uste da.<ref>[http://www.physorg.com/news70114196.html San Andreas Fault Set for the Big One]</ref> Eremu horretan gertatutako lurrikara nagusiak dira Northridge (1994), Whittier Narrows (1987), San Fernandokoa (1971), Sylmar-etik gertu, eta Long Beachekoa (1933).

Hala ere, mugimendu sismiko gehienak intentsitate txikikoak dira eta normalean ez dituzte kalte pertsonalak eragiten. Hiriko zati batzuk, gainera, Ozeano Baretik datozen [[tsunami]]etara kalteberak dira; kontuan hartu behar da [[1960ko Valdiviako Lurrikara]]k Txilen eragin zuena, portu batzuei kalteak eragin ziela.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= May 22, 1960 South Central Chile Tsunami Damage along the Alaska, British Columbia, Washington, Oregón, and California coasts | editorial= West Coast and Alaska Tsunami Warning Center | url= http://wcatwc.arh.noaa.gov/web_tsus/19600522/damage.htm | fechaacceso= 7 de octubre de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20070803123944/http://wcatwc.arh.noaa.gov/web_tsus/19600522/damage.htm | fechaarchivo= 3 de agosto de 2007 }}</ref>

=== Klima ===

[[Klima mediterraneo]]aren ([[Köppen klima sailkapena]]: CSa) eta [[klima erdilehor beroa]]ren (BSh) arteko trantsizio-eremuan dago hiria. Oro har, klima epela eta lehorra da, eta prezipitazio maximoak neguan izaten ditu. Urtean, batez beste, 3.250 eguzki-ordu baino gehiago izaten ditu hiriak. Ozeano Bareko brisen eraginez Los Angelesko kostaldeko komunitateak barrukoak baino freskoagoak eta neguan epelagoak izateko joera dute; udan, 10&nbsp;°C-ko diferentzia termikoak egon daitezke kostaren eta barrualdearen artean, hiri berean.

Urtarrileko batez besteko tenperatura 14&nbsp;°C (57,2&nbsp;°F) eta 23&nbsp;°C (73,4&nbsp;°F) da uztailean. Udan, tenperatura maximoak 32&nbsp;°C (90&nbsp;°F) baino handiagoak izaten dira maiz, eta maximoen batezbestekoa 28&nbsp;°C (82,4&nbsp;°F) izaten da, eta gauetan 17&nbsp;°C (63&nbsp;°F) arteko minimoak izaten dira. Neguko eguneko tenperaturak, oro har, 18&nbsp;°C (65&nbsp;°F) izaten dira batez beste, eta 8&nbsp;°C-ko (48,2&nbsp;°F) gauekoak izaten dira gutxienekoak. Urtaro horretan euri ugari egiten du. Hilabete beroena abuztua da, eta, ondoren, uztaila eta iraila.<ref>{{Erreferentzia| abizena= Pool | izena= Bob | izenburua= In Woodland Hills, It's Just Too Darn Hot | aldizkaria= Los Ángeles Times | páginas= B1 | fecha= 26 de julio de 2006 }}</ref> Hiriaren muturretan erregistratutako tenperaturarik altuena 48,3&nbsp;°C-koa (119&nbsp;°F) izan zen [[Woodland Hills]]en 2006ko uztailaren 22an; tenperaturarik baxuena, berriz, -5&nbsp;°C-koa izan zen 1989an, [[Canoga Park]]en. Hiriaren erdialdean erregistratutako tenperaturarik altuena 45&nbsp;°C-koa (113&nbsp;°F) izan zen 2010eko irailaren 27an, eta baxuena –5&nbsp;°C-koa (24&nbsp;°F) izan zen 1937ko urtarrilaren 9an.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=L.A.'s hottest day ever |url=http://articles.latimes.com/2010/sep/27/local/la-me-hottest-ever-20100928 |obra=Los Ángeles Times |fecha=27 de septiembre de 2010 |idioma=inglés |fechaacceso=17 de agosto de 2012}}</ref>

Prezipitazio gehienak neguan eta udaberrian izaten dira (otsaila izaten da hilabete euritsuena), eta aldaketa handiak izaten dira ekaitzen gogortasunean urtetik urtera. Los Angelesen urteko batez besteko prezipitazioa 381 mm da (15 hazbete). Normalean ez du elurrik egiten hiriaren arroan, baina haren mugan dauden mendiek elurra jasotzen dute urtero.

Elurra oso fenomeno arraroa da hiriaren arroan. Elurte handiena 1932ko urtarrilaren 15ean gertatu zen, eta 5 cm-ko garaiera hartu zuen.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Burt|izena=Cristopher|izenburua=Extreme Weather: A Guide and Record Book|urtea=2007|url=https://archive.org/details/extremeweathergu00burt|argitaletxea=Norton|fecha=2004|ubicación=Nueva York|página=100}}</ref>

{{Graph:Weather monthly history
| width=540
| table=ncei.noaa.gov/weather/New York City.tab
| title=Los Angelesko eguraldia
}}

<div style="width:75%">
{{Klima
|location = Los Angeles —erdigunea—, 1981–2010
|single line = Y
|Jan high F = 68.6
|Feb high F = 69.2
|Mar high F = 70.5
|Apr high F = 73.1
|May high F = 75.0
|Jun high F = 78.6
|Jul high F = 83.5
|Aug high F = 84.8
|Sep high F = 83.5 
|Oct high F = 78.8
|Nov high F = 73.1
|Dec high F = 68.0
|Jan mean F = 59.2
|Feb mean F = 60.2
|Mar mean F = 61.7
|Apr mean F = 64.3
|May mean F = 67.0
|Jun mean F = 70.3
|Jul mean F = 74.4
|Aug mean F = 75.3
|Sep mean F = 74.1
|Oct mean F = 69.6
|Nov mean F = 63.4
|Dec mean F = 58.6
|Jan low F = 49.7
|Feb low F = 51.1
|Mar low F = 53.0
|Apr low F = 55.4
|May low F = 59.0
|Jun low F = 62.0
|Jul low F = 65.3
|Aug low F = 65.8
|Sep low F = 64.8
|Oct low F = 60.4
|Nov low F = 53.6
|Dec low F = 49.1
|Jan precipitation inch = 3.12
|Feb precipitation inch = 3.80
|Mar precipitation inch = 2.43
|Apr precipitation inch = 0.91
|May precipitation inch = 0.26
|Jun precipitation inch = 0.09
|Jul precipitation inch = 0.01
|Aug precipitation inch = 0.04 
|Sep precipitation inch = 0.24
|Oct precipitation inch = 0.66
|Nov precipitation inch = 1.04
|Dec precipitation inch = 2.33
|Jan precipitation days = 6.1
|Feb precipitation days = 6.4
|Mar precipitation days = 5.5
|Apr precipitation days = 3.2
|May precipitation days = 1.3
|Jun precipitation days = 0.6
|Jul precipitation days = 0.3
|Aug precipitation days = 0.3
|Sep precipitation days = 1.0
|Oct precipitation days = 2.5
|Nov precipitation days = 3.3
|Dec precipitation days = 5.2
|unit precipitation days = 0.01 in
|Jan sun = 225.3
|Feb sun = 222.5
|Mar sun = 267.0
|Apr sun = 303.5
|May sun = 276.2
|Jun sun = 275.8
|Jul sun = 364.1
|Aug sun = 349.5
|Sep sun = 278.5
|Oct sun = 255.1
|Nov sun = 217.3
|Dec sun = 219.4
|source 1 = <ref>http://www.nws.noaa.gov/climate/xmacis.php?wfo=lox NOAA</ref>
}}
</div>

=== Landaredia ===

Los Angelesko eremua bertako landare-espeziez aberatsa da, habitat-aniztasuna dela eta (hondartzak, zingirak eta mendiak barne). Giro botaniko arruntena kostako sastrakadiak dira, mendi-hegalak estaltzen dituztenak. Hona hemen jatorrizko landare batzuk: [[Kaliforniako amapola]] (''Eschscholzia californica''), [[amapola matilija]] (''Romneya Harvey''), [[Heteromeles arbutifolia|toyona]] (''Heteromeles arbutifolia''), [[Quercus agrifolia|kostako haritza]] (''Quercus agrifolia'') eta [[zekale]] erraldoi basatia (''Secale cereale''). Espezie horietako asko, hala nola Los Angelesko ekilorea (''Helianthus nuttallii''), hain urriak dira desagertzeko arriskuan daudela. Inguruko jatorria ez duen arren, hiriko lore ofiziala [[paradisuko hegaztia (landarea)|paradisuko hegaztia]] deritzona da.<ref>{{Erreferentzia| izenburua= Bird-of-paradise Strelitzia reginae | argitaletxea= San Diego Zoo | url= http://www.sandiegozoo.org/CF/plants/species_detail.cfm?ID=130 | sartze-data=2007ko urriaren 7a | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071012035651/http://sandiegozoo.org/CF/plants/species_detail.cfm?ID=130 | fechaarchivo= 12 de octubre de 2007|hizkuntza=en }}</ref>

=== Kutsadura ===
[[Fitxategi:Los Angeles Pollution.jpg|thumb|erdian|650px|Los Ángeles hiriko erdigunea [[smog]]ez estalitako arratsalde batean. Lehen planoan [[Griffith behatokia]] ikus daiteke.]]
Geografiaren ezaugarriak eta automobilak garraiobide nagusi gisa duten mendekotasuna dela eta, hiriak [[smog]] moduko poluzio atmosferiko larria jasaten du. Los Angelesko eta San Fernandoko Haraneko aireak automobiletako gasak eta kamioi, ontzi eta lokomotoretako diesel motorren gasak atxikitzen dituen [[inbertsio termiko]]a egin dezake, baita industria eta bestelako iturriena ere.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= How Smog Forms in Los Angeles | argitaletxea= LA Weekly | fecha= 2005 | url = http://www.laweekly.com/index.php?option=com_lawcontent&task=view&id=8115&Itemid=122 | formato = Imagen | fechaacceso= 19 de septiembre de 2007}}</ref>

Smoga ezabatzen duten euriteak dituzten beste hiri batzuetan ez bezala, Los Angelesek 381 mm euri baino ez du jasotzen urtero, eta beraz, zenbait egunetan metatu ohi da kutsadura. Horrek asko kezkatu zuen Kalifornia estatua, gas gutxi isurtzen zuten ibilgailuak erosteko eskatu baitzien hango biztanleei, eta, horren ondorioz, azken hamarkadetan pixkanaka gutxitu egin da kutsadura-maila.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= California Emissions Certification | argitaletxea= Driveclean | url= http://www.driveclean.ca.gov/en/gv/driveclean/bguides.asp | fechaacceso= 19 de septiembre de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20070917135629/http://www.driveclean.ca.gov/en/gv/driveclean/bguides.asp | fechaarchivo= 17 de septiembre de 2007 }}</ref> Ingurumen-alerten kopurua murriztu egin da [[1970eko hamarkada]]tik eta milurteko berrian, berriz, ia ez da alertarik gertatu izan da.

Aurrerapen hori gorabehera, 2006ko American Lung Associationen urteko txostenak herrialdea poluituenen artean kokatzen du.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= People at Risk In 25 U.S. Cities Most Polluted by Short-Term Particle Pollution | argitaletxea= [[American Lung Association]] | url= http://lungaction.org/reports/sota06_table2.html | fechaacceso= 19 de septiembre de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20070928011317/http://lungaction.org/reports/sota06_table2.html | fechaarchivo= 28 de septiembre de 2007 }}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=People at Risk In 25 U.S. Cities Most Polluted by Year-Round Particle Pollution|argitaletxea=American Lung Association|url=http://lungaction.org/reports/sota06_table2a.html|fechaacceso=19 de septiembre de 2007|urlarchivo=https://web.archive.org/web/20070928011311/http://lungaction.org/reports/sota06_table2a.html|fechaarchivo=28 de septiembre de 2007}}</ref> Gainera, hiriko lurpeko ura gero eta gehiago kutsatzen ari da [[MTBE]] bidez [[gasolindegi]]ak eta kohete-motorren [[perklorato]]ak kutsatuta. Kutsadura bere arazo nagusietako bat izanik, hiriak airearen eta uraren kalitatea hobetzeko ahaleginak egiten jarraitzen du.<ref>{{Erreferentzia | apellido= Lopez | nombre= Theresa Adams | izenburua= Air Quality Programs at the Port of Los Angeles saw Refinement in 2005 with Focus on Ramping up in 2006 | argitaletxea= [[Puerto de Los Ángeles]] | fecha= 17 de febrero de 2006 | url = http://www.portoflosangeles.org/Press/REL_Air_Quality_Update_2-16-06.pdf | fechaacceso= 19 de septiembre de 2007}}</ref><ref>{{Erreferentzia | izenburua= Air Quality Protections Take Off | argitaletxea= [http://www.environmentaldefense.org/ Environmental Defense] | fecha= 6 de diciembre de 2004 | url= http://www.environmentaldefense.org/article.cfm?ContentID=4180 | fechaacceso= 19 de septiembre de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20070915054538/http://www.environmentaldefense.org/article.cfm?ContentID=4180 | fechaarchivo= 15 de septiembre de 2007 }}</ref>


=== Hiri paisaia ===
Hiria auzo askotan banatuta dago, eta auzo horietako asko hiriaren hazkundeak atxikitako herriak izan ziren. Badira hiri independente batzuk Los Angelesen inguruan, eta Los Angeles parte bezala hartzen dira, hurbil daudelako. Oro har, hiria eremu hauetan banatzen da: hiriaren erdialdea, Los Angeleseko ekialdea, ez nahastu L.A.ko ekialdearekin, komunitate hori ez baitago Los Angelesko konderrian, Los Angeleseko hegoaldea, Portua, Hollywood, Wilshire, Los Angeleseko mendebaldea, Gabriel bailara, San Fernando bailara, Santa Clarita bailara eta Antelope baikara.

Los Angeles eskualdeko komunitate ezagun batzuk dira merkataritza-barruti zentrala, Century City, Los Feliz, Silver Lake, Hollywood, Hancock Park, Koreatown, eta Los Angelesko mendebaldeko auzo eta herri oparoak, hala nola [[Bel Air (Los Angeles)|Bel Air]], Westwood eta Brentwood.


{{irudi zabala|Los angeles mountains to ocean pano.jpg|2000px|Los Angeleseko ikuspegi panoramikoa.}}

== Demografia ==
{| class="wikitable" style="float:right; margin:0 0 0 1em; text-size:80%; text-align:right"
!align=center colspan=2| Los Angelesko populazioa<br />urtez urte<ref>[https://web.archive.org/web/20110430024355/http://www.census.gov/population/www/documentation/twps0027/twps0027.html Population of the 100 largest cities and other urban places in the United states: 1790 to 1990]. Campbell Gibson. U. S. Census Bureu.</ref><ref>[http://www.laalmanac.com/population/po01.htm Historical Resident Population, Spanish & Mexican Period, 1781 to 1840, City & County of Los Angeles]. Los Angeles Almanac.</ref>
|-
|[[1781]] || 44
|-
|[[1790]] || 131
|-
|[[1800]] || 315
|-
|[[1810]] || 365
|-
|[[1820]] || 650
|-
|[[1830]] || 1300
|-
|[[1840]] || 2240
|-
|[[1850]] || 1610
|-
|[[1860]] || 4385
|-
|[[1870]] || 5730
|-
|[[1880]] || 11&nbsp;200
|-
|[[1890]] || 50&nbsp;395
|-
|[[1900]] || 102&nbsp;479
|-
|[[1910]] || 319&nbsp;198
|-
|[[1920]] || 576&nbsp;673
|-
|[[1930]] || 1&nbsp;238&nbsp;048
|-
|[[1940]] || 1&nbsp;504&nbsp;277
|-
|[[1950]] || 1&nbsp;970&nbsp;358
|-
|[[1960]] || 2&nbsp;479&nbsp;015
|-
|[[1970]] || 2&nbsp;816&nbsp;061
|-
|[[1980]] || 2&nbsp;966&nbsp;850
|-
|[[1990]] || 3&nbsp;485&nbsp;398
|-
|[[2000]] || 3&nbsp;694&nbsp;820
|-
|[[2010]] || 3&nbsp;792&nbsp;621
|}
2010eko erroldaren arabera, 3.792.621 pertsona bizi ziren, eta 1.318.168 etxe eta 807.326 familia zeuden hirian.<ref name="c2010">{{Erreferentzia |izenburua=2010 Demographic Profile Data |argitaletxea=Oficina del Censo de los Estados Unidos - American FactFinder |url=http://factfinder2.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=DEC_10_DP_DPDP1 |fechaacceso=31 de mayo de 2013 |idioma=inglés|hizkuntza=en}}</ref> biztanleria-dentsitatea 2.938,6 bizt./km² zen.

Hiriaren arraza osaketarik dagokionez, %49,8 zuriak ziren (eta %28,7koa, jatorri ez latindarreko zuriak), %9,6koa afroamerikarra, %0,7koa amerindiarra, %11,3koa Asiakoa, %0,1ekoa Ozeano Bareko uhartetakoak, %23,8koa beste arraza batzuetakoak, eta %4,6koa bi arraza edo gehiagokoak. Biztanleriaren %48,5 edozein arrazatako hispanoek edo latindarrek osatzen zuten. Biztanleriaren ama hizkuntzari dagokionez, %42,2k ingelesez hitz egiten zuen, %41,2k gaztelaniaz, %2,4 koreeraz, %2,3k tagaloz, %1,7k armenieraz, %1,5ek txineraz (kantonera eta mandarina barne) eta %1,3k pertsieraz.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= Modern Language Association Data Center Results of Los Angeles, California | argitaletxea= [[Modern Language Association]] | url = http://www.mla.org/map_data_results&state_id=6&county_id=&mode=&zip=&place_id=44000&cty_id=&ll=&a=&ea=&order=r | fechaacceso= 5 de octubre de 2007 |hizkuntza=en}}</ref>

Erroldaren arabera, 1.275.412 etxetan, %33,5ek 18 urte azpiko haurrak zituen, %41,9k bikote ezkonduak, %14,5ek emakume bat sostengatzaile zuen, senarrik ez, eta %37,4 ez ziren familiak. Etxeen % 28,5 gizabanako bakarrak osatzen zuen, eta % 7,4 bakarrik bizi zen 65 urtetik gorako norbaitena zen. Etxeen batez besteko tamaina 2,83 pertsonakoa zen eta familiena 3,56koa.

Adinaren banaketa honako hau zen: % 26,6 18 urte behera, % 11,1 18 eta 24 artean, % 34,1 25 eta 44 artean, % 18,6 45 eta 64 artean, eta % 9,7 65 edo gehiago. Batez besteko adina 32 urte zen. 100 emakumeko 99,4 gizon zeuden. 18 urteko 100 emakumeko 97,5 gizon zeuden.

Etxe baten batez besteko diru-sarrera 36.687 dolarrekoa zen, eta 39.942 familien batez bestekoa. Gizonezkoek, batez beste, 31.880, eta emakumezkoek, $30.197 diru sarrerak zituzte. Per capita errenta 20.671 dolarrekoa zen. Biztanleriaren % 22,1 eta familien % 18,3 pobreziaren menpe zegoen. 18 urtetik beherakoen %30,3 eta 65 urtetik gorakoen %12,6 pobreziaren parean zeuden.

1920 eta 1960 bitartean, Estatu Batuetako hego-ekialdeko afroamerikarrak Los Angelesera joan ziren, eta bost aldiz handitu zen populazioa. 1990az geroztik, hiriko afroamerikarrak hiriaren kanpoaldean kokatu ziren, batez ere [[Antelope Valle]]y eta [[Inland Empire]]n. Latindar egoiliarrak Los Angelesko Hegoaldeko auzora joan ziren, lehen afroamerikarrak bizi izan ziren auzora. Afroamerikarrak oraindik ere nagusi dira hiriko toki batzuetan, [[Hyde Park (Los Angeles)|Hyde Park]], [[Crenshaw]], [[Leimert Park]] eta [[Baldwin Hills]] barne.

2.182.114 estatubatuarretatik, 1.485.576 Kalifornian jaio zen, 663.746 beste estatu batean eta 61.792 Estatu Batuetako beste lurralde batean ([[Puerto Rico]], [[Guam]], [[Birjina Uharte Estatubatuarrak]] edo [[Iparraldeko Mariana Uharteak]]).

1.512.720 atzerritarretatik, 100.252 Europan jaio ziren, 376.767 Asian, 64.730 Afrikan, 94.104 Karibean/Ozeanian, 996.996 Latinoamerikan eta 13.859 Kanadan. Atzerritar horietatik 569.771 1990-2000ko martxoa bitartean iritsi ziren. 509.841 nazionalizatutako herritarrak dira, eta 1.002.879 ez. [[Los Angelesko nazioarteko aireportua|Los Angelesko Nazioarteko Aireportua]] (LAX) da etorkinen helmuga nagusia.

Los Angelesen berezitasun demografikoetako bat da munduan mexikar biztanle gehien dituen bigarren hiria dela, herrialde hartako hiriburuaren ([[Mexiko Hiri]]a) azpitik, noski. 2011n hirian bizi ziren 1,7 milioi mexikarrek ondoko herrialdeko [[Guadalajara (Mexiko)|Guadalajara]] eta [[Monterrey]]ko guztizkoak gainditzen dute.<ref>{{Erreferentzia |url=https://www.facebook.com/SREMX/photos/a.153779047969076.31090.122629161084065/677406905606285/|izenburua=Perfil de la SRE|fechaacceso=14 de julio de 2007|hizkuntza=en}}</ref><ref>{{Erreferentzia |url=http://www.jornada.unam.mx/2007/10/13/index.php?section=mundo&article=027n1mun|izenburua=Los Ángeles, epicentro de las luchas que inciden en las transformaciones en EU|fechaacceso=14 de julio de 2007|hizkuntza=en}}</ref><ref>{{Erreferentzia |url=http://consulmex.sre.gob.mx/mcallen/images/stories/2013/contribuciones.pdf|izenburua=Los mexicanos en Estados Unidos|fechaacceso=14 de julio de 2007|hizkuntza=en}}</ref><ref>{{Erreferentzia |url=http://www.planetacurioso.com/2007/04/11/sabias-que-los-angeles-es-la-ciudad-con-mas-mexicanos-en-el-mundo-despues-de-la-ciudad-de-mexico/|izenburua=¿Sabías que los Ángeles es la ciudad con más mexicanos en el mundo después de la ciudad de México?|fechaacceso=14 de julio de 2007|hizkuntza=en}}</ref>


{{Barra bertikalen grafikoa|tipo=demográfica|color_12=blue|izena=Los
Angeles|altuera=400|zabalera=1100|1781|44|1790|131|1800|315|1810|365|1820|650|1830|1300|1840|2240|1850|1610|1860|4385|1870|5730|1880|11200|1890|50395|1900|102479|1910|319198|1920|576673|1930|1238048|1940|1504277|1950|1970358|1960|2479015|1970|2816061|1980|2966850|1990|3485398|2000|3694820|2010|3792621}}
Herrialdean Asiako biztanle gehien ditu hiria da. Kanbodiar, irandar, armeniar, beliziar, bulgariar, etiopiar, filipinar, guatemaltiar, hungariar, israeldar, mexikar, mexikar, thailandiar eta uhartekoen (samoarrak, esaterako) bizileku dira Los Angeles. Gainera, Los Angelesen bizi da Estatu Batuetako japoniar populaziorik handiena, eta Estatu Batuetako amerindiar handienetako bat da. Metropoli-barrutian juduen populazio handienetako bat dago (621.000 zenbakikoa) Estatu Batuetan, New Yorken ondoren. Los Angelesen, gainera, Nikaraguako bigarren populazio handiena dago, Miamiren atzetik. Hiriak europarren immigrazio txiki bat izan zuen XX. mendearen hasieran, eta britainiarren, alemaniarren, grekoen, irlandarren, italiarren, frantsesen, errumaniarren, erromanien, herbeheretarren, poloniarren, belgikarren, eskandinaviarren, portugaldarren, serbiarren, espainiarren, libaniarren, kroaziarren, errusiarren eta ukrainarren ondorengoak bizi dira.

Los Angelesen 140 bat herrialdetako eta 224 hizkuntza desberdinetako jendea dago.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= City Basics | argitaletxea= LA City | url= http://www.lacity.org/mayor/deliveringresults/results_cibasic.htm | fechaacceso= 7 de octubre de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071011193456/http://lacity.org/mayor/deliveringresults/results_cibasic.htm | fechaarchivo= 11 de octubre de 2007 |hizkuntza=en}}</ref> Hiriaren izaera poliglota toponimian islatzen da: Chinatown, Historic Filipinotown, Koreatown, [[Little Armenia (Los Angeles)|Little Armenia]], Little Ethiopia, Little Persia, [[Artesia (Kalifornia)|Little India]], Little Tokyo eta Thai Town.

== Politika ==
Hiria udal/alkate sistema baten bidez gobernatzen da. Egungo alkatea [[Eric Garcetti]] demokrata da. 15 udal-kontseilu barruti daude.

Los Angelesko Polizia Sailak (LAPD) hiria patruilatzen du, baina, horrez gain, hiriak hiru polizia-agentzia espezializatu ditu: Segurtasun Publikoko Ministerioa (udala, parkeak, liburutegiak, zoologikoa, besteak beste), Portuko Polizia (Los Angelesko kostaldearen kontura) eta Aireportuko Polizia (VIGX)

Los Angelesko Konderriko Sheriffaren Sailak (''Los Angeles County Sheriff's Department'') Los Angelesko konderrian sartu gabeko eremu guztiak eta polizia-departamenturik ez duten hiri batzuk patruilatzen ditu, besteak beste, [[Calabasas (Kalifornia)|Calabasas]], [[Temple City (Kalifornia)|Temple City]], [[West Hollywood (Kalifornia)|West Hollywood]] eta [[Compton (Kalifornia)|Compton]].

LAPD, Los Angelesko Liburutegi Publikoa eta Los Angelesko Hezkuntza Bateratuko Ministerioa (''Los Angeles Unified School District''' edo '''LAUSD'') dira eskualdeko erakunde handienak. LAUSD Estatu Batuetako hezkuntza-ministerio handienetako bat da; New York hiriko Hezkuntza Sailak bakarrik gainditzen du. Los Angelesko Ur eta Energia Departamentuak zerbitzua ematen die hiriko bizilagunei eta enpresei.

Eremu batzuetako bizilagunek hiriko gobernua ez-eraginkor gisa kritikatu dute, eta horrek San Fernando haranean eta Hollywooden arteko sezesio-mugimendua eragin zuen 2002an. James Hahn alkate ohia izan zen sezesioaren aurkako kanpainaren buru. Kexa nagusietako bat dentsitate handiko auzoei ematen zaien lehentasunarekin du zerikusia, hala nola hiriaren erdigunearekin, biztanle gutxiko eremuak alde batera utzita.

Gobernu hurbilena egiteko eta herritarren eskaerei erantzuteko, hiriko udalak auzoko udalen prestakuntza sustatu zuen. Aholkulari funtzioak beteko zituen udal horiek Joel Wachs-ek proposatu zituen 1996an eta 1999ko erreforman sartu ziren. Auzoko 90 udal baino gehiago sortu dira, eta barruti bateko funtzionario guztiek bozkatu behar dute kideak aukeratzeko.

=== Lege sistema ===
Los Angelesko konderriko Goiko Gorteak jurisdikzioa du estatuaren legean sartzen diren kasu guztietan; Kaliforniako Barruti Federaleko Gorteak, berriz, kasu federal guztiei erantzuten die. Biak gobernuaren eraikin multzo batean daude, hiriko gizarte etxean.

Estatu Batuetako hiri handienean ez bezala, New Yorken, Los Angeles hiri osoa eta auzo garrantzitsu gehienak konderri bakarrean daude. Horrela, Konderriko Auzitegi Nagusia eta Barruti Federaleko Auzitegia dira, hurrenez hurren, nazio osoko bere klaseko auzitegi lanpetuenak.


=== Kriminalitatea eta segurtasuna ===
Los Angelesen inspiratutako film eta abesti askok gangsterren eta kriminalen gune gisa erakusten dute. National Drug Intelligence Centerek 2001ean egindako txosten baten arabera, Los Angelesko Konderrian 152.000 pertsona daude 1.350 pandillatan antolatuta.<ref>{{Erreferentzia| izenburua= California Central District Drug Threat Assessment : Overview | argitaletxea= National Drug Intelligence Center | fecha= mayo de 2001 | url = http://www.usdoj.gov/ndic/pubs0/668/overview.htm | fechaacceso= 7 de octubre de 2007 }}</ref> Ezagunenetako batzuk hauek dira: Crips, Bloods, 18th Street, Florencia 13, Mara Salvatrucha, eta talde historiko bat, 38th Street. Horren ondorioz, hiria "Ameriketako Estatu Batuetako pandillen hiriburu" gisa ezagutzen da.<ref>{{Erreferentzia | abizena= Serjeant | izena= Jill | izenburua= Police target 11 worst Los Angeles street gangs | argitaletxea= [[Reuters]] | fecha= 9 de febrero de 2007 | url = http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/N08492271.htm | fechaacceso= 7 de octubre de 2007 }}</ref>

== Hezkuntza ==
[[Fitxategi:RHall.JPG|miniatura|[[Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen]].|thumb]]
=== Institutuak eta unibertsitateak ===

Hiru unibertsitate publiko daude hiriaren mugen barruan: [[Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen|Kaliforniako Unibertsitatea, Los Angeles]] (UCLA), [[California State University, Northridge]] (CSUN) eta [[California State University, Los Angeles]] (CSULA).

Hiriko unibertsitateek [[Kaliforniako Hegoaldeko Unibertsitatea]] (USC), [[Antioch Unibertsitatea|Antioch Unibertsitateko]] campus bat, [[Loyola Marymount University]] (LMU), [[Mount St. Mary's College]] ("Oxy"), [[Art Center of College of Design]], Otis College of Art and Design (Otis), [[American InterContinental University]]ko campusa, [[Alliant International University]], [[Southwestern University School of Law]], [[AFI Conservatory]], [[Charles R. Drew University]], [[Southern California Institute of Architecture]] (SCI-Arc), [[Fashion Institute of Design & Merchandising]] campusa (FIDM), [[Los Angeles Film School y Woodbury University]].

=== Eskolak eta liburutegiak ===
[[Fitxategi:los-angeles-central-library.jpg|thumb|ezkerrera|Los Angelesko Liburutegi Nagusia]]
Los Angelesko Hezkuntza Bateratuko Ministerioak (LAUSD) hiriari eta inguruko komunitateei ematen dio zerbitzu eta 800.000 ikasle ditu.<ref name="#1">{{Erreferentzia | izenburua= School District Estimates | editorial= Oficina del Censo de los Estados Unidos | url= http://www.census.gov/hhes/www/saipe/district.html | fechaacceso= 11 de octubre de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071101225512/http://www.census.gov/hhes/www/saipe/district.html | fechaarchivo= 1 de noviembre de 2007 |hizkuntza=en}}</ref> 13. proposamena 1978an onartu ondoren, eskola-barrutiek zailtasunak izan zituzten establezimenduak sortzeko unean. LAUSD ezaguna da finantzaketa arazoengatik, gainpopulatutako campusak dituelako eta mantentze-maila txikia duelako; hala ere, 162 ''magnet school''ek establezimendu pribatuekin lehiatzen laguntzen dute.<ref name="#1"/> Los Angeles County Office of Educationek Los Angeles County High School for the Arts koordinatzen du. [[Los Angelesko Liburutegi Publikoa|Los Angelesko Liburutegi Publikoko]] sistemak 72 liburutegi kudeatzen ditu hirian.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= Hours and Locations | editorial= Biblioteca Pública de Los Ángeles | url = http://www.lapl.org/branches/ | fechaacceso= 11 de octubre de 2007 |hizkuntza=en}}</ref>

== Kultura ==
[[Fitxategi:Hollywood bowl and sign.jpg|eskuinera|thumb|220x220px|[[Hollywood Bowl]]]]
Los Angelesen hainbat ikuskizun-industria daude: musika, zinema, telebista eta artea. Zinemagintza da hiriko garrantzitsuenetakoa, bereziki [[Hollywood]]en. Zinemarekin lotura dauden zenbait erakundek Los Angelesen dute egoitza, [[Zinemako Arte eta Zientzien Akademia|Hollywoodeko Arte eta Zinema Zientzien Akademia]] eta [[American Film Institute]] barne.

Hiriko musika industria garrantzitsuenetariko bat da, nazioartean ezaguna. 1920ko hamarkadan hasi zen garatzen, soinu-zinemarekin, eta, ondoren, hainbat musika-generotara bideratutako diskoetxeak sortu zituen, hala nola [[jazz]]a, [[rhythm & blues]], [[rock and roll]], [[rap]]a eta haren eratorri guztiak. [[Capitol Records]] hiriko arkitektura-ikonoetako bat da.

Hirian [[Charles Mingus]], [[Chico Hamilton]], [[Eric Dolphy]] eta [[Dexter Gordon]] jazzlariak jaio ziren. Besteak beste, [[Metallica]], [[Guns N' Roses]], [[Mötley Crüe]], [[Megadeth]], [[The Doors]], [[The Byrds]], [[Red Hot Chili Peppers]], [[Maroon 5]], [[Black Eyed Peas]], [[System of a Down]], [[Suiziale Hirst Provainst]], P[[arage Dr. Dre]] eta [[Ice Cube]] rapzaleak Los Angelesen sortuak dira, eta [[Snoop Dogg]], berriz, aldirietatik dator, [[The Beach Boys]], [[Slayer]], [[Van Halen]] edo Santa Barbarako [[Katy Perry]] pop interpretea bezala.

Telebistaren garapenarekin musika-ekoizpenaren eremua zabaldu zen, eta denboran zehar hirian sortutako telesail askotako musika-gaien oihartzuna utzi zen.

Era berean, Estatu Batuetako zinemaren historian zabaldu diren film askoren agertokia eta “protagonista” izan da hiria. Hona hemen adibide batzuk: ''[[Sunset Boulevard]]'' (1950), ''[[Rebel Without a Cause]]'' (1955), ''[[What Ever Happened to Baby Jane? (1962ko filma)|What Ever Happened to Baby Jane?]]'' (1962), ''[[The Graduate]]'' (1967), ''[[Earthquake]]'' (1974), ''[[Chinatown]]'' (1974), ''[[American Gigolo]]'' (1980), ''[[The Terminator]]'' (1984), ''[[Blade Runner]]'' (1982), ''[[Beverly Hills Cop]]'' (1984), ''[[Lethal Weapon]]'' (1987), ''[[Colors]]'' (1988), ''[[Die hard]]'' (1988), ''[[Pretty Woman]]'' (1990), ''[[Boyz n the Hood]]'' (1991), ''[[Reservoir Dogs]]'' (1992), ''[[Falling Down]]'' (1993), ''[[Pulp Fiction]]'' (1994), ''[[Training Day]]'' (2001), ''[[S.W.A.T. (filma)|S.W.A.T.]]'' (2003), ''[[500 Days of Summer]]'' (2009) ''[[Collateral]]'' (2004), ''[[Get Smart]]'' (2008), ''[[2012 (filma)|2012]]'' (2009), ''[[San Andreas]]'' (2015) eta ''[[Once Upon a Time in Hollywood]]'' (2019).

''[[24 (telesaila)|24]]'', ''[[NCIS: Los Angeles|NCIS:Los Angeles]]'', ''[[Criminal Minds]]'', ''[[Californication]]'' eta beste hainbat telesailetan ere agertu da.

Hirian dauden arte-erakunde garrantzitsuenetako batzuk [[Los Angeles konderriko Arte Museoa]] (LACMA), [[Getty Center]], [[Norton Simon Museoa]] eta [[Simon Wiesenthal zentroa]] dira.

Gainera, arte-galeria ugari daude sektorean, bereziki Hollywooden eta [[Santa Monica|Santa Monikan]]. Adierazpen artistikoei dagokienez, zenbait lokal daude, hala nola Los Angelesko Musika Zentroa (barenean hartzen duena, Dorothy Chandler Pavilion, Los Angelesko Operaren egoitza; Ahmanson Antzokia, Broadwayko hainbat ekoizpen antzezten dituena; Mark Taper Forum, eta Walt Disney Halla)<ref>{{Erreferentzia| izenburua= Visit the Center | argitaletxea= The Los Angeles Music Center | url= http://www.musiccenter.org/vtc/index.html | fechaacceso= 6 de noviembre de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071110205650/http://www.musiccenter.org/vtc/index.html | fechaarchivo= 10 de noviembre de 2007 }}</ref>,eta Los Angelesko Konbentzio Zentroa dago. Besteak beste, Los Angelesko Automobil Aretoa eta Electronic Entertainment Expo. Gainera, konderriko arte-museoa Hancock parke ospetsuan dago.

=== Hedabideak ===
[[Fitxategi:LATimesBuilding.jpg|thumb|200px|[[Los Angeles Times|LA Timesen]] egoitza]]
Inguruko egunkari nagusia ''[[Los Angeles Times]]'' da. ''[[La Opinión]]'', hiriko gaztelaniazko egunkari garrantzitsuena eta Estatu Batuetan gehien erabiltzen dena da. Gainera, eskualdeko egunkari eta aldizkari ugari daude, hala nola ''Daily News'' (San Fernando haraneko gertaerak estaltzen ditu), ''L.A. Weekly'', ''Los Angeles City Beat'', ''Los Angeles'', ''Los Angeles'', ''Business Journal'', ''Los Angeles Daily Journal'', ''The Hollywood Reporter'' eta ''Variety'' aldizkaria. Ingelesezko eta gaztelaniazko aldizkari eta egunkariez gain, badira tokiko egunkari asko komunitate etorkinentzat, bakoitza bere hizkuntzan (adibidez, korearra, persiarra, errusiarra eta japoniarra).
Los Angelesen inguruko hiri askok ere badituzte beren egunkariak, L.A.ko auzo batzuetan gertatutakoen berri ematen dutenak. Adibide batzuk South Bayko ''Daily Breeze'' eta ''The Long Beach Press-Telegram'' dira.

Los Angelesen mota askotako telebistak daude. Los Angelesek tokiko telebista-kate ugari ditu. KABC-TV 7 ([[American Broadcasting Company|ABC]]), KCBS 2 (CBS), KNBC-TV 4 ([[NBC]]), KTTV-TV 11 ([[FOX]]), KTLA-TV 5 (WB), KCOP-KPN 13 (UPN). Gainera, lau PBS kate daude eremuan: KVCR-TV 24, KCET-TV 28, KOCE-TV 50 eta KLCS-TV 58. Hainbat telebista-kate daude gaztelaniaz: KMEX-TV 34 (Univisión), KFTR-TV 46 (Telefutura), KVEA-TV 52 (Telemundo) eta KAZA-TV 54 (Azteca América).

Telebista-kate independente ugarik ere jarduten dute arlo horretan: KCAL-TV 9 (CBS Corporation-en jabetzakoa), KSCI-TV 18 (batez ere Asiako hizkuntza-programetan oinarritua), KWHY-TV 22 (programazioa gaztelaniaz), KNLA-LP 27 (programazioa gaztelaniaz), KSMX-LP 56.

== Erlijioa ==
Hirian erlijio desberdinetako jendea bizi da, eta [[katoliko]]ak dira ugarienak, hirian bizi diren [[Hispanoamerika|hispaniar]], [[filipino]] eta [[irlandar]] asko baitaude.

Los Angelesko Artxidiozesia herrialdeko [[artxidiozesi]]rik handienetarikoa. [[Roger Micheal Mahony]] kardinalak [[Los Angelesko katedral katolikoa|Los Angelesko Andre Mariaren katedrala]] eraikitzeko agindu zuen. Katedrala [[Rafael Moneo]] arkitekto nafarrak diseinatu zuen, 2002an osatu zen eta hiriaren iparraldean dago.

[[Los Angelesko Tenplua]], [[Azken Egunetako Santuen Jesu Kristoren Eliza]]ko bigarren tenplu handiena, Santa Monica Boulevard-en dago, Los Angeleseko [[Westwood]] auzoan. 1956an amaitu zen, eta Kalifornian eraikitako lehen mormoi-tenplua izan zen, eta, osatu ondoren, handiena. Instalazioek publikoarentzako bisita-zentro bat dute, ''Los Angeles Regional Family History Center''. Los Angeleseko misiolari mormoien egoitza da.

[[Metropoli]]an 621.000 judu bizi dira (490 000 hirian), eta eskualdeak Estatu Batuetako bigarren judu kopuru handiena du. Hirian zehar mugimendu erreformista, kontserbadore eta ortodoxoen [[sinagoga]]k aurki daitezke. Gehienak San Fernando haranean eta Los Angeleseko mendebaldean daude. Breed Street Shul, Los Angeleseko ekialdean kokatua eta 1923an eraikia, Chicagokotik mendebalde alderako sinagogarik handiena izan zen bere lehen hamarkadetan; hala ere, ez da leku sakratutzat hartzen eta museo bihurtu zen.

[[Azusa Street Revival]] (1906-1909) Los Angelesen mugarria izan zen [[Mendekostismo|mendekostear higikundearen]] historian. Hiria, gainera, fundamentalismo kristauaren sorlekutzat ere jo daiteke. 1909an, Los Angelesko Institutu Biblikoak (B.I.O.L.A., gaur egun Biola University) ''The Fundamentals'' (''Funtsezkoak'' en ingeleses) izeneko liburuak argitaratu eta banatu zituen, Bibliaren interpretazio kontserbadore tradizionalaren alde.

== Kirola ==
[[Fitxategi:Los Angeles Memorial Coliseum (Entrance).JPG|thumb|250px|[[Los Angeles Memorial Coliseum]]]]
Hainbat kirola elkartek Los Angelesen dute egoitza: [[Los Angeles Dodgers]] eta [[Los Angeles Angels]] [[Beisbol Liga Handiak|Beisbol Liga Handietakoak]]; [[Los Angeles Rams]] eta [[Los Angeles Chargers]] [[National Football League|NFLkoak]]; [[Los Angeles Kings]] [[National Hockey League|Hockey Liga Nazionalekoak]]; [[Los Angeles Clippers]] eta [[Los Angeles Lakers]] [[NBA]]koak; [[Los Angeles Sparks]] [[WNBA]]koak; [[Los Angeles Galaxy]] (egoitza [[Carson (Kalifornia)|Carsonen]] dute) eta [[Los Angeles FC]] [[Major League Soccer]]ekoak; [[Los Angeles Riptide]] [[Major League Lacrosse]]koak eta [[Los Angeles Avengers]] [[Arena Football League]]koak.

Los Angeles da, gainera, [[USC Trojans]] eta [[UCLA Bruins]] taldeen egoitza. [[NCAA]]ko [[Pacific-12 Conference|I. Dibisioko Pacific-12 Conference]] delakoan parte hartzen dute. AEBetan [[NCAA]]ko txapelketa nazional gehien dituen unibertsitatea da [[UCLA]]. [[Kaliforniako Hegoaldeko Unibertsitatea]] hirugarren unibertsitatea da txapelketa kopuruari dagokionez.

Luzaroan, Los Angelesko kirolak [[NFL]]ko bi talde zituen: [[Los Angeles Rams|Rams]] eta [[Los Angeles Raiders|Raiders]]. Biek urte berean utzi zuten hiria (1995), Rams taldea [[Anaheim]]era joan zen [[San Luis (Arizona)|San Luisera]] joan baino lehen eta Raiders [[Oakland (Kalifornia)|Oaklandera]] joan aurretik. 2016ko denboraldian, Los Angelesera itzuli ziren Ramsak; San Diegoko Chargerrak San Diego utzi eta Stub-Hub Center estadiora joan ziren, eta [[Los Angeles Chargers]] izena hartu zuten 2017tik aurrera. Bi taldeek Inglewooden dagoen [[SoFi Stadium]] estadio berrian jolastu nahi dute, LA Formumen ondoan.

Hiria bi aldiz izan da [[Joko Olinpiko]]en anfitrioia, [[1932]]an eta [[1984]]an. [[2028]]an izango da berriro, eta Londresekin eta Parisekin bat egingo du, hitzordua hiru aldiz egin duten hiri bakartzat. Joko Olinpikoen hamargarren edizioa hirian egin zenean, 10th Street kalearen izena Olympic Blvdera aldatu zen. 1984ko Joko Olinpikoek inspiratu zuten [[Los Angelesko maratoia]] sortzea. Urtero egiten da, 1986tik, martxoan.

[[Super Bowl]] I eta VII.ak hirian egin ziren. Lehen aipatutako ekitaldien elementu komuna agertokia izan zen, [[Los Angeles Memorial Coliseum|Memorial Coliseuma]], herrialdean ahalmen handiena duen kirol-barrutietako bat, eta [[National Historic Landmark|Mugarri Historiko Nazionalaren]] mailan goratutako bakarretakoa. [[1994ko Munduko Futbol Txapelketa]]ko hainbat partida ere egin ziren hiriko metropoli-barrutian, bereziki [[Pasadenako Rose Bowl]]en.

[[Fitxategi:Dodger Stadium.jpg|thumb|[[Dodger Stadium]], [[Los Angeles Dodgers]]en egoitza.]]
[[Hondartza-bolei]]a eta [[windsurf]]a eskualdean asmatu ziren (nahiz eta aurrekariak Hawaiiko Duke Kahanamokuk neurri batean asmatu). [[Venice (Los Angeles)|Venice]], [[Dogtown (Kalifornia)|Dogtown]] izenez ere ezaguna, [[skateboard]]ingaren jaioterria eta [[rollerblading]]a ospetsu egin zen tokia da. Hondartzak onarpen handia dute [[surf]]larien eta [[Igeriketa|igerilarien]] artean, eta beren azpikultura sortu dute.

Hiria inguratzen duten muino eta mendiak nabarmentzen dira. Milaka bidexka igarotzen dira hirian eta auzoetan, eta aukera ematen dute oinez, bizikletaz edo zaldiz ibiltzeko. Konderrian hainbat jarduera mota aurki daitezke: [[eski]]a, [[eskalada]], [[delta hegal]]a eta [[windsurf]]a.

Hainbat kirol-barruti ditu, [[Staples Center]] barne, kontzertuak eta sari-banaketak egiteko balio izan duen konplexua, hala nola [[Grammy]]ak. Staples Center da, gainera, NBAko Los Angeles Lakers eta Los Angeles Clippers, WNBAko Los Angeles Sparks, NHLko Los Angeles Kings eta AFLko Avengers taldeen egoitza.

== Garraioa ==
Los Angelesek munduko [[autopista]]-sistema handienetako bat du: egunero milioika erabiltzaile ibiltzen dira, 160 milioi kilometro eginez. Hiriak, gainera, automobil ugari ditu (auto bat 1,8 biztanleko).
=== Aireportuak ===
Los Angelesko metropoli-inguruak beste edozein hirik baino aireportu gehiago ditu munduan.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= 225 Reasons To Meet In LA | argitaletxea= [http://losangeles225.com/index.htm LosAngeles225.com] | url= http://losangeles225.com/meet.htm | sartze-data= 22 de urriaren de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071109105558/http://losangeles225.com/meet.htm | fechaarchivo= 9 de azaroaren de 2007 |hizkuntza=en|hizkuntza=en}}</ref> Merkataritzako sei aireportu eta abiazio orokorreko beste asko daude. Hiriko aireportu nagusia [[Los Angelesko nazioarteko aireportua|Los Angelesko Nazioarteko Aireportua]] da ([[IATA]]: LAX, [[Hegazkineria Zibilaren Nazioarteko Erakundea|OACI]]: KLAX).<ref>{{Erreferentzia | izenburua= Volume of Air Traffic | argitaletxea= [http://www.lawa.org/ Los Angeles World Airports] | url= http://www.lawa.org/lax/volTraffic.cfm | sartze-data= 2007ko urriaren 22a | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20080517010656/http://www.lawa.org/lax/volTraffic.cfm | fechaarchivo= 17 de mayo de 2008 |hizkuntza=en|hizkuntza=en}}</ref> Merkataritza-trafikoko munduko bosgarren aireportua eta Estatu Batuetako hirugarrena izanik, 61 milioi bidaiari inguru izan zituen eta 2 milioi tona karga 2006an.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= Van Nuys Airport (VNY) | argitaletxea= Los Angeles World Airports | url= http://www.lawa.org/vny/ | sartze-data= 24 de urriaren de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071023185756/http://www.lawa.org/vny/ | fechaarchivo= 2007 urriaren 23a |hizkuntza=en|hizkuntza=en}}</ref>


Beste merkataritza-aireportu garrantzitsu batzuk [[Ontarioko Nazioarteko Aireportua]], [[Bob Hope aireportua]] (gaur egun [[Burbank aireportua]]), [[Long Beacheko Udal Aireportua]] eta [[John Wayne aireportua]] dira.

* ([[IATA]]: ONT, [[Hegazkineria Zibilaren Nazioarteko Erakundea|OACI]]: KONTRA) Ontarioko Nazioarteko Aireportua, Los Angeles hirikoa; Inland Empiren dago.
* ([[IATA]]: BUR, [[Hegazkineria Zibilaren Nazioarteko Erakundea|OACI]]: KBUR) Bob Hope aireportua, antzina Burbank aireportua; San Fernando haranean dago
* ([[IATA]]: LGB, [[Hegazkineria Zibilaren Nazioarteko Erakundea|OACI]]: KLGB) Long Beacheko aireportua, Long Beach eremuari eta portuari eskaintzen die zerbitzua.
* ([[IATA]]: SNA, [[Hegazkineria Zibilaren Nazioarteko Erakundea|OACI]]: KSNA) Orangeko Konderriko John Wayne aireportua.
* ([[IATA]]: PMD, [[Hegazkineria Zibilaren Nazioarteko Erakundea|OACI]]: KPMD) Palmdaleko Eskualdeko Aireportua Los Angelesena da eta Santa Clarita eta Antelope haranetan eskaintzen ditu zerbitzuak.
*
Los Angelesen, gainera, munduko abiazio orokorreko aireporturik aktiboena dago: [[Van Nuysen aireportua]] (IATA: VNY, OACI: KVNY).

=== Trena ===
[[Fitxategi:Los Angeles County Metro Rail and Metro Liner map.svg|thumb|Los Angelesko metrobsarea]]

Los Angelesko Konderriko Garraio Metropolitarreko Agintaritzak eta beste agentzia batzuek autobus, metro eta tren arineko linea-sistema zabala kudeatzen dute. Egunero lanera joaten diren pertsonen %10,5ek bakarrik erabiltzen dute garraio publikoaren sistema,<ref>{{Erreferentzia|izenburua = Commuters - Three Out of Four Drove Alone| aldizkaria = Census and You| liburukia = 31| zenbakia = 1/2| orria = 12| url = http://www.census.gov/prod/1/gen/pio/cay961a2.pdf| sartze-data= 2007 urriaren 12a|hizkuntza=en|hizkuntza=en}}</ref> New Yorken eta Chicagon, hurrenez hurren, %53 eta %30ek. Trenbide-sistemak, batez beste, 276.900 bidaia egiten ditu egunean, hau da, hirian egunero beste baliabide batzuen bidez egiten diren 65 milioien %0,4.<ref>{{Erreferentzia | abizena= DiCarlo | izena= Rachel | izenburua= The Search for the Holy Rail | argitaletxea= [[The Weekly Standard]] | data= 13 de martxoaren de 2003 | url= http://www.weeklystandard.com/Content/Public/Articles/000/000/002/351jldsx.asp?pg=2 | sartze-data= 12 de urriaren de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071011204655/http://weeklystandard.com/Content/Public/Articles/000/000/002/351jldsx.asp?pg=2 | fechaarchivo= 2007ko urriaren 11|hizkuntza=en|hizkuntza=en}}</ref> Hiriko metroa Estatu Batuetako bederatzigarren aktiboena da,<ref>{{Erreferentzia | izenburua= Heavy Rail Transit Ridership Report | argitaletxea= American Public Transportation Association | data= 30 de agosto de 2007 | url= http://www.apta.com/research/stats/ridership/riderep/documents/07q2hr.pdf | sartze-data= 12 de urriaren de 2007 | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071016193659/https://www.apta.com/research/stats/ridership/riderep/documents/07q2hr.pdf | fechaarchivo= 16 de urriaren de 2007 |hizkuntza=en|hizkuntza=en}}</ref> eta tren arineko sistema herrialdean gehien erabiltzen den hirugarrena da.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= Light Rail Transit Ridership Report | argitaletxea= American Public Transportation Association | data= 30 de agosto de 2007 | url= http://www.apta.com/research/stats/ridership/riderep/documents/07q2lr.pdf | sartze-data= 2007ko urriaren 12a | urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071016193916/https://www.apta.com/research/stats/ridership/riderep/documents/07q2lr.pdf | fechaarchivo= 16 de urriaren de 2007 |hizkuntza=en|hizkuntza=en}}</ref> Autobusez egiten diren bidaien batez bestekoa 1,7 milioi da egunean.<ref>{{Erreferentzia | izenburua= APTA Transit Ridership Report | argitaletxea= American Public Transportation Association | data= 2006 | url= http://www.apta.com/research/stats/ridership/riderep/documents/06q2rep.pdf | sartze-data= 2007 urriaren 13a| urlarchivo= https://web.archive.org/web/20071024231811/http://www.apta.com/research/stats/ridership/riderep/documents/06q2rep.pdf | fechaarchivo= 24 de urriaren de 2007 |hizkuntza=en|hizkuntza=en}}</ref> 80 Trenbide-sistemak metroaren linea gorria eta purpura hartzen ditu, baita tren arineko urraburua, urdina eta berdea ere. Linea laranja, zirkulazio azkarreko autobusei badagokio ere, sistemaren partetzat hartzen da.

=== Portuak ===
[[Los Angelesko portua]] San Pedro badian dago, [[San Pedro (Los Angeles)|San Pedro]] barrutian, hiriaren erdigunetik 30 kilometro hegoaldera. Portuak 30 km²-ko eremua hartzen du, lurra eta ura barne, baita beste 69 kilometro kai ere. Long Beach portuaren ondoan dago.

Los Angeles eta Long Beach portuek ''Los Angeles - Long Beach'' portua osatzen dute. Horrez gain, industrialak ez diren portu txikiak daude L.A.ko kostaldean zehar, horietako gehienak, [[Redondo Beach (Kalifornia)|Redondo Beach]] eta [[Marina del Rey (Kalifornia)|Marina del Rey]] kasu, [[belaontzi]] eta [[yate]]ek erabiltzen dituzte.

Portuak lau zubi ditu: Vincent Thomas zubia, Henry Ford, Gerald Desmond eta Comodoro Schuyler F. Heim.

=== Autobideak ===
[[Autobide]]-sare zabal batek hartzen ditu hiria eta Los Angelesko gainerako metropoli-eremua. Texasko Garraio Institutuak Hiri Mugikortasunari buruzko Urteko Txostenaren arabera, Los Angelesko trafikoa 2005ean Estatu Batuetan auto-pilaketa gehien zuena zela adierazi zuen, bidaiari bakoitzeko atzerapen denbora/urteko neurtuta.<ref>{{cite news|url=https://www.forbes.com/2008/04/24/cities-commute-fuel-forbeslife-cx_mw_0424realestate.html|izenburua=Best And Worst Cities For Commuters|last=Woolsey|first=Matt|date=April 25, 2008|work=[[Forbes]]|accessdate=October 24, 2011|hizkuntza=en}}</ref> Azterlanaren arabera, Los Angelesko batez besteko bidaiariak 72 orduko denbora pasa zuen auto-pilaketetan urteko. Los Angelesen atzetik San Francisco/Oakland, Washington, D.C. eta Atlanta zeuden (bakoitza 60 ordurekin).<ref>{{cite news|url=https://www.forbes.com/2008/04/24/cities-commute-fuel-forbeslife-cx_mw_0424realestate3_slide_3.html?thisSpeed=undefined|izenburua=In Depth: 10 Worst Cities For Commuters|last=Woolsey|first=Matt|work=[[Forbes]]|accessdate=October 24, 2011|hizkuntza=en}}</ref> Hirian auto-pilaketa egon arren, Los Angelesen bidaiatzeko batez besteko denbora beste hiri garrantzitsu batzuk baino laburragoa da, New York, Filadelfia eta Chicago barne. Los Angelesek 29,2 minutu eman zituen batez beste laneko bidaietarako, San Frantzisko eta Washingtonen antzera, D.C.<ref name="ACS2006">{{cite web|url=http://factfinder.census.gov/servlet/DCGeoSelectServlet?ds_name=ACS_2006_EST_G00_|izenburua=American Community Survey 2006, Table S0802|publisher=[[United States Census Bureau]]|archiveurl=https://wayback.archive-it.org/all/20141115201053/http://factfinder2.census.gov/legacy/aff_sunset.html?ds_name=ACS_2006_EST_G00_|archivedate=November 15, 2014|url-status=dead}}https://www.census.gov/programs-surveys/acs/</ref>

LA nazioko gainerako errepideekin lotzen duten errepide nagusien artean daude [[Interstate 5|Estatuarteko 5. errepidea]], hegoaldetik [[San Diego (Kalifornia)|San Diegotik]] [[Tijuana]]ra, Mexikon, eta iparraldetik, [[Sacramento]], [[Portland (Oregon)|Portland]] eta [[Seattle]]tik barrena, Kanada-Estatu Batuen mugara; [[Interstate 10]]ak, kostatik kostara Estatu Batuetan hegoalderen doan errepidea da, [[Jacksonville Beach (Florida)|Jacksonvillen]], [[Florida]]n, amaitzen dena. 101 errepideak Kaliforniko Erdialdeko kostarekin lotzen du, San Frantzisko, Oregon eta Washington estaturaino.

== Pertsonaia ezagunak ==

* [[Marilyn Monroe]] ([[1926]]-[[1962]]), aktorea.
* [[Liza Minnelli]] ([[1946]]-), aktore eta abeslaria.
* [[Kesha]] ([[1987]]-), abeslari, konpositore, rapperra.

== Herri eta hiri senidetuak ==
Los Angeles ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

{| class="wikitable" href="Imagine Dragons"
| href="Manhattan Beach" |
* {{banderaikur|Herbehereak}} [[Amsterdam]] ([[Herbehereak]])
* {{banderaikur|Grezia}} [[Atenas]] ([[Grezia]])<ref name=":0">{{erreferentzia|url=https://user-2221582232.cld.bz/2018-Annual-Report-and-Membership-Directory/40/#zoom=z|izenburua=Sister Cities International|sartze-data=2018-07-23|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=en|formatua=}}</ref>
* {{banderaikur|Australia}} [[Auckland]] ([[Australia]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Israel}} [[Axdod]] ([[Israel]])
* {{banderaikur|Libano}} [[Beirut]] ([[Libano]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Alemania}} [[Berlin]] ([[Alemania]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Frantzia}} [[Bordele]] ([[Frantzia]])<ref name=":0" />
|
* {{banderaikur|Hego Korea}} [[Busan]] ([[Hego Korea]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Israel}} [[Eilat]] (Israel)<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Armenia}} [[Erevan]] ([[Armenia]])<ref name=":0" /> ([[2007]])<ref>{{erreferentzia|url=http://www.yerevan.am/en/partner/sister-cities/|izenburua=Yerevan Municipality Official Website|sartze-data=2018-08-24|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=en|formatua=}}</ref>
* {{banderaikur|Egipto}} [[Giza (Egipto)|Giza]] ([[Egipto]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Txina}} [[Guangzhou]] ([[Txinako Herri Errepublika|Txina]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Italia}} [[Ischia]] ([[Italia]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Indonesia}} [[Jakarta]] ([[Indonesia]])<ref name=":0" />
|
* {{banderaikur|Lituania}} [[Kaunas]] ([[Lituania]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Erresuma Batua}} [[Londres]] ([[Ingalaterra]]) ([[Erresuma Batua]])
* {{banderaikur|Mexiko}} [[Los Mochis]] ([[Mexiko]])
* {{banderaikur|Zimbabwe}} [[Lusaka]] ([[Zimbabwe]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Filipinak}} [[Makati]] ([[Filipinak]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Erresuma Batua}} [[Manchester]] (Ingalaterra) (Erresuma Batua
* {{banderaikur|Mexiko}} [[Mexiko Hiria]] (Mexiko)<ref name=":0" />
|
* {{banderaikur|Kanada}} [[Montreal]] ([[Kanada]])
* {{banderaikur|India}} [[Mumbai]] ([[India]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Japonia}} [[Nagoia]] ([[Japonia]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Montenegro}} [[Podgorica]] ([[Montenegro]])
* {{banderaikur|Brasil}} [[Salvador da Bahia]] ([[Brasil]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Errusia}} [[San Petersburgo]] ([[Errusia]])<ref name=":0" />
|
* {{banderaikur|El Salvador}} [[San Salvador]] ([[El Salvador]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Italia}} [[Santa Maria degli Angeli]] (Italia)
* {{banderaikur|Kroazia}} [[Split]] ([[Kroazia]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Taiwan}} [[Taipei]] ([[Taiwan]]) ([[1979]])<ref name=":0" /><ref>{{erreferentzia|url=https://web.archive.org/web/20121102035422/http://web.tcc.gov.tw/eng/sister_cities.htm|izenburua=Taipei City Council|sartze-data=2018-07-21|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=en|formatua=}}</ref>
* {{banderaikur|Iran}} [[Teheran]] ([[Iran]])<ref name=":0" />
* {{banderaikur|Kanada}} [[Vancouver]] (Kanada)<ref name=":0" />
|}

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda|2}}

== Ikus, gainera ==

* [[Los Angeles Angels of Anaheim]]
* [[Los Angeles Chargers]]
* [[Los Angeles Dodgers]]
* [[Los Angeles Lakers]]
* [[Los Angeles konderria]]
* [[Los Angelesko nazioarteko aireportua|Los Angeles nazioarteko aireportua]]
* [[Kalifornia]]

== Kanpo estekak ==
* {{en}} [http://www.lacity.org Hiriko webgune ofiziala]
{{autoritate kontrola}}

[[Fitxategi:US Bank Tower-Figueroa.jpg|thumb|ezkerrera|300px|US. Bank dorrea, hiriko altuena.]]

[[Kategoria:Los Angeles]]