Gade kòd pou Souri (enfòmatik)

{{Gade omonim|Souri (menm non)}}
{{Infobox| image = 3-Tasten-Maus Microsoft.jpg| lejand = Souri filaire,<br />ak de bouton ak yon wou.
| dat envansyon = [[1963 nan enfòmatik|1963]]
| envanteur = [[Douglas Engelbart]]
| koneksyon atravè = [[RS-232|RS232]], [[Port PS/2|PS/2]], [[Universal Serial Bus|USB]], [[Asosyasyon Done Enfrawouj|IrDA]], [[ Wi-Fi]], [[Bluetooth]]
}}

Yon '''souri''' se yon aparèy pou montre ki fèt pou [[òdinatè]]. Li fèt ak yon ti bwat ki fèt pou anfòm nan men ou, sou ki gen youn oswa plis bouton, ak yon wou nan pifò ka yo.

Souri te envante an 1963 pa [[Douglas Engelbart]] nan [[SRI International|Stanford Research Institute]] epi li te prezante bay piblik la an 1968.

Pandan plizyè ane sourit òdinatè yo kominike ak òdinatè a sèlman atravè yon fil, ki fè yo sanble ak sourit nan kay la. Depi lè sa a, modèl ki gen kominikasyon ak òdinatè a te pote soti nan onn radyo oswa lyen enfrawouj yo te vin komen.

Dènye jenerasyon sourit yo kounye a ofri {{nobr|6 degre}} libète (avèk yon kokiy pivotante<ref name=":0">{{Lien web|title = Lexip 3D|url = http://www.lexip -3d.com/}}.</ref>) pou kapab navige plis entwisyon nan anviwònman lojisyèl 3D (konsepsyon, medikal, elatriye).

== Istwa ==
Sourit la te envante nan [[1963]], ki soti nan yon pwototip an bwa<ref>{{web link|language=en| url=http://coe.berkeley.edu/about/history-and-traditions/1963-douglas-engelbart.html| title=1963: Douglas Engelbart envante sourit la| site=coe.berkeley.edu}}.</ref>{{,}}<ref>{{web link|language=en| url=http://www.dougengelbart.org/firsts/mouse.html| title=Papa sourit la| site=dougengelbart.org}}.</ref>, epi prezante bay piblik la nan [[1968]]<ref>{{en}} [http://www.macworld.com/article/137400/2008/12 / mouse40.html Sourit òdinatè a gen 40 an, sou sit macworld.com la.</ref> pa [[Douglas Engelbart]] nan [[SRI International|Stanford Research Institute]] apre tès itilizasyon ki baze sou [[ trackball la. ]]. Premye òdinatè modèn ki te sèvi ak yon sourit se te [[Xerox Alto]], an 1973. Li te itilize yon sourit boul, apre sa yon sourit optik. Li te amelyore pa [[Jean-Daniel Nicoud]] nan [[EPFL]] soti nan [[1979]] gras a adisyon nan yon boul ak detèktè<ref>{{Atik |author1=Pierre Schellingen |title=Yon sourit jaden. nan fòm yon plim pou ranplase sourit la |periodik=Le Figaro |dat=27 out 2014 |li sou entènèt=https://www.lefigaro.fr/lifestyle/2014/08/27/30001-20140827ARTFIG00093 -a- sourit-nan-form-a-plim-pou-ranplase-sourit-la.php |paj= }}.</ref>{{,}}<ref>{{Lyen web |language=fr- FR |author=Anne-Sylvie Weinmann |title=André Guignard, yon virtuozite nan mikromekanik |url=https://www.museebolo.ch/un-virtuose-de-la-micromecanique/ |site=[[Musée Bolo]] |dat=2 oktòb 2021 |accessed=2021-10-10}}</ref>; li te fabrike sourit ''Depraz'' ki te nan orijin konpayi [[Logitech]].

<Gallery>
File:L1170175.JPG|thumb|upright|Pwototip sourit pa [[Douglas Engelbart]] depi 1968.
File:Computer Museum of America (02).jpg|upright|thumb|Twa bouton, sourit "boul" ki soti nan [[Xerox Alto] 1973 la.
File:Xerox Alto mouse bottom.jpg|thumb|upright|Vè anba sourit Xerox Alto.
</Gallery>

Pandan plizyè deseni, sourit yo te ranvèse trackballs. Friksyon boul la kont tab la pèmèt mouvman pointeur a sou ekran an. Sistèm boul mekanik la te gen tandans ranmase pousyè nan sifas orizontal la ak bouche woulèt Capteur yo, ki egzije netwayaj regilye entèn yo. Absans dezavantaj sa a nan sourit detèktè optik eksplike siksè yo ak disparisyon sourit boul.

Sourit detèktè optik bonè yo te mande yon [[mouse pad]] kadriye espesyal.

Depi 2000, lèt yo te piti piti ranplase pa sourit optik ki pa mande sa a tapi espesifik<ref>[http://www.lemondeinformatique.fr/actualites/lire-la-souris-fete-son-quarantieme-anniversary-44948. html Sourit la selebre karantyèm anivèsè li], sou worldeinformatique nan dat 10 desanm 2008, jwenn aksè nan dat 24 novanm 2017.</ref>.

== Sèvi ak ==
=== Absoli ak relatif montre ===
Gen anpil sistèm ki fèt pou detèmine aksyon ki pral fèt sou ekran an: [[kreyon optik]], [[ekran manyen]], [[trackball|boul]], [[joystick (jwèt videyo)| joystick]] , [[touchpad|touchpad]], wou divès kalite, [[tablet grafik]], ''{{lang|en|[[trackpoint]]}}''.

Pandan ke kèk nan yo bay yon ''absoli'' montre (ekran manyen, pou egzanp), sourit la ''detekte yon mouvman''. Sa a, pa sitasyon, foSe poutèt sa, bay yon pozisyon ''relatif'': pa egzanp, yon mouvman sourit la adwat lakòz yon mouvman [[Kursè (koòdone)|pointeur]] sou ekran an adwat, poukont pozisyon absoli a. sourit sou sifas travay la. Si pwent la deja adwat ekran an, deplase sourit la adwat la p ap gen okenn efè ([[anviwònman grafik la]] asire ke pointeur a ka parèt sèlman nan zòn ki pèmèt yo).

Sourit la okòmansman te bay sèlman de enfòmasyon sou pozisyon (x ak y). Se poutèt sa aparèy sa a pa t apwopriye pou mouvman espasyal presizyon ki mande twa kowòdone (x, y ak z) si se pa sis (ajoute twa ang atak yo). Lòt aparèy ki pi chè (''ring'', ''bat'') yo te kreye pou objektif sa a. Anplis de sa a nan yon wou nan sourit la, sepandan, te fè li posib ajoute nan yon sèten mezi twazyèm dimansyon sa a ke li te manke.

Nouvo, zouti ki pi abòdab pou montre yo konplete sourit la olye pou yo eseye fè konpetisyon ak li.

=== Men ki kenbe ===
[[File:Disposition du clavier.png|left|upright|thumb|Pozisyon klavye a parapò ak kò a ak sourit nan men gòch la.]]
[[File:Souris dans la main droite.png|thumb|upright|Sourit nan men dwat la, bra a pwente adwat akòz klavye nimerik la adwat klavye a.]]
Yon sourit fèt ak kò a nan palmis la, ak bouton yo anba dwèt yo (fil la, si gen youn, fè fas a lwen itilizatè a). Pou kenbe sourit la ak men gòch la, [[dwèt endèks (anatomi)|dwèt endèks la]] sitiye sou klike dwat la, [[Dwèt mitan (anatomy)|dwèt mitan an]] sou bouton wou santral la ak [[Dwèt bag (anatomi)|dwèt bag]] sou klike sou bò gòch la. [[pous (anatomy)|pous]] ak [[ti dwèt (anatomy)|ti dwèt]] yo mete sou chak bò sourit la. Mouvman an sou tab la repwodwi sou ekran an. Li bon pou mete koud ou yo sou akoudwar yo pou repoze misk ou yo. Devan bra a ak men an aliyen epi ponyèt la pa kase.

Kèk espesyalis konseye kenbe sourit la ak men gòch la<ref name="souris">[https://web.archive.org/web/20080208094308/http://www.irsst.qc.ca/fr/_publicationirsst_854.html Etid sinematik nan divès metòd pou manipile sourit òdinatè a ], sou sit irsst.qc.ca.</ref> paske tansyon miskilè a pi ba e sa libere men dwat la pou tape sou klavye dijital la. Malgre ke klavye yo lwen tout moun ki gen yon klavye nimerik (pa egzanp nan kòmansman ane 2009, [[Apple]] vann klavye avèk oswa san, epi sèlman san pou san fil), ki se ka a pou sèten laptops. Gen kousinen nimewo ekstèn ki ka mete sou bò gòch oswa adwat klavye alfabè a depann sou preferans plasman sourit la.

=== Sipò ===
Li itil pou gen yon sipò trè omojèn pou sourit la glise fasil epi regilyèman. Nou rele sipò sa a yon [[tapis sourit]], li ka fèt an papye, plastik, twal, elatriye

Plak k ap deplase sourit, ki aji kòm "mats" rijid, yo te apwovizyone kòm estanda ak premye sourit optik yo nan mitan ane 1980 yo, osi byen ke ak (opsyonèl) sourit "5277" pou ekspozisyon IBM 3179-G pou [[ mainframe ] ]: yo te metalik, vèni, epi yo te founi ak siyon nwa ki pèmèt elektwonik yo nan tan an swiv mouvman an nan sourit la.

Glass ak sifas ki klere oswa twò nwa yo pa rekòmande pou sourit optik. Si konsèy sou ekran an pa imite mouvman sourit la, li rekòmande pou mete yon fèy papye limyè rèd anba sourit la pou [[Refleksyon optik|reflete]] reyon limyè.

== Souri simetrik ak asimetri ==
Entèfas grafik modèn (Windows, Gnome, KDE, elatriye pèmèt itilizatè [[goch|gòch]] chanje bouton yo si yo vle: bouton dwat la vin bouton prensipal la, pandan y ap bouton gòch la vin tounen. bouton an akseswar. Sepandan, konfò posib sa a dwe peze kont pèt la nan jeneralite nan koòdone a, ki ka destabilize kèk fwa ou travay sou yon estasyon travay ki pa pwòp ou a. Gen kèk moun dwat ki kenbe sourit yo ak men gòch yo, ki sipoze lakòz mwens [[MSD (maladi okipasyonèl)|maladi miskiloskelèt]]<ref name="souris"/>.

Gen kèk sourit ki simetrik (ki gen ladan Apple la depi 1984<ref>[http://www.macg.co/aapl/2014/03/des-anecdotes-sur-les-souris-apple-des-annees-2000- 80592 Gade la penultyèm paragraf], sou macg.co soti nan mwa mas 2014, jwenn aksè nan dat 24 novanm 2017.</ref>), prete tèt li fasil pou envèse bouton yo (aksesib nan konfigirasyon sistèm nan), lòt moun yo asimetri, ak gòch yo ta dwe fè atansyon pou w chwazi sourit ki opoze ak moun ki pou dwa moun.

Dokimantasyon istorikman mansyone bouton ''gòch'' ak ''dwat'', li tounen nan Auchers ki te ranvèse pa yo tou ranvèse tèm sa yo.

== Souri ak andikap ==
=== Itilize pa moun ki andikape ===
Gen kèk souri [[force feedback]] ki fèt pou yo santi yo difisil oswa difisil:
* lè w travèse kwen fenèt yo;
* lè w ap pase sou yon zòn ki ka klike 

Souri sa yo pèmèt moun ki gen pwoblèm vizyon itilize pi fasil.

Yon anviwònman chofè kounye a komen pèmèt ou simulation klike oswa doub-klik lè l sèvi avèk mouvman sakadé espesifik.

=== Sous andikap ===
[[File:Logitech-trackball.jpg|thumb|upright|Sourit ak [[trackball]] ([[Logitech]] TrackMan)<ref>Ke maketing konpayi sa a prezante kòm li fèt pou minimize dezavantaj yo akòz itilizasyon entansif. </ref> Modèl yo montre a se pou moun ki dwat, li disponib tou pou moun ki gòch.]]

Sourit la se yon akseswar relativman san danje lè estasyon travay la kòrèkteman configuré (bra itilizatè a orizontal ak pi wo a tout pa monte, menm yon ti kras). Tankou nenpòt ki istansil ki itilize entansif, li ka lakòz blesi, nan ka sa a [[tendinit]] yo. Risk la ka redwi pa altène itilizasyon men dwat ak men gòch, ki sepandan mande fòmasyon. Aktivite pwofesyonèl ki mande pou sèvi ak sourit konstan ka pwovoke [[sendwòm tinèl karpal]], oswa menm fòmasyon [[callus (medikaman)|calluses]], oswa kapsulit adezif nan zepòl la, e menm defòmasyon nan men ak ponyèt. Manifakti yo ap eseye ak plis oswa mwens siksè fòm sourit plis ergonomic, ki egziste nan vèsyon dwa ak gòch.

Dapre chèchè Olandè yo, zòn nan men/bra oswa kou/zepòl afekte nan pwopòsyon kantite èdtan ki pase lè l sèvi avèk sourit la, ak yon risk pi gwo pou bra a ak men pase pou rejyon an kou/zepòl. Sourit la ta gen plis enpak negatif sou sante tou pase lè l sèvi avèk yon òdinatè san yon sourit, oswa jis lè l sèvi avèk yon klavye san yon sourit<ref>Sous: journal ''{{lang|en|Occupational and Environment Medicine} }'', Novanm 2006.</ref>.

== Konektè sourit ==
=== Avèk fil ===
Premye sourit [[Macintosh]] yo te gen pwòp konektè yo; Lè sa a, yo te itilize [[Apple Desktop Bus|ADB]] ({{lang|en|Apple Desktop Bus}}).

Sourit bonè pou [[Personal Computer|PC]] te itilize swa yon konektè sou yon pò espesifik (VisiCorp) oswa yon [[pò pyès ki nan konpitè|pò]] [[pò seri|pò seri]] (oswa pò RS-232); apati {{dat-|avril 1987}}, sa a te kòmanse ranplase pa [[pò PS/2]]. Imedyatman pò sa a te gen koulè vèt pou sourit la ak koulè wouj violèt pou klavye a.

Depi 1998<ref group="alpha">Depi mwa Out 1998 pou Mac, ak lage [[iMac G3]].</ref>, sourit pou [[Macintosh|Mac]] ak PC anba Windows oswa Linux sitou itilize [[Universal Serial Bus|USB]]<ref group="alpha">Malgre gen adaptè PS2/USB.</ref> ; Sa a ki kalite koneksyon depi devni estanda pou tout sourit kab.

Anba Unix, ak patikilyèman anba sistèm X-Window, pafwa li nesesè pou endike aparèy la ak pwotokòl li nan dosye konfigirasyon sèvè X. Kidonk, pou yon sourit USB, nou pral endike aparèy la /dev/input/mice; pou yon sourit PS/2 /dev/psaux; ak pou yon sourit Serial /dev/tty0 a tty4 depann sou pò a.

=== Wireless ===
[[File:Wireless mouse.jpg|thumb|upright|Sourit san fil ak bwat k ap resevwa li.]]
[[File:2017 Mysz komputerowa Logitech MX Master.jpg||thumb|upright|Sourit san fil ak reseptè li yo pou konekte nan [[pò USB]] yon [[òdinatè]].]]
Teknoloji aktyèl yo fè li posib pou fè san yon koneksyon fizik ant sourit la ak òdinatè a, atravè yon lyen [[enfrawouj]] oswa radyo. Yon bwat konekte ak pò klasik ki fèt pou sourit la epi transfòme siyal yo resevwa nan enfrawouj oswa radyo Capteur a nan siyal yo konprann pa estanda [[pwotokòl kominikasyon|pwotokòl la]] sourit la. Teknoloji radyo ofri avantaj nan ale sou obstak, konpare ak enfrawouj. Yo itilize yon sistèm chanèl radyo pou yo pa melanje siyal ki soti nan diferan aparèy.

Tan kap vini an sanble se [[Bluetooth]], teknoloji estanda pou tout kalite aparèy, ki evite pwofon emetè/reseptè yo e malgre pwoblèm ki gen rapò ak sous enèji a. Pifò sourit san fil yo mache swa pa pil oswa pa yon batri / akimilatè (souvan yo rele "pil rechargeable"), ki rechaje lè ou mete sourit la nan resipyan li yo. Sourit san fil yo ka gen yon tan repons pi dousman pase sourit branche, tou depann de teknoloji yo itilize a. Nou pale tou sou latansi oswa "[[Lag (computer)|lag]]" nan jagon joueurs.

=== Wireless epi avèk pile ===
Dezavantaj nan gwo nan sourit san fil se bezwen nan bay yo ak pouvwa, ki mennen nan ranplasman regilye batri oswa rechaje. Gen sourit mayetik, ki mande pou yon kabann espesyal ki konekte nan pò USB a pou sourit la rechaje pa kabann lan. Pad la responsab pou detekte mouvman sourit epi transmèt yo nan òdinatè a.

Tablèt grafik yo kapab tou itilize yon sourit olye pou yo dyaman an, men zòn deteksyon an rete limite a sa ki nan kabann lan oswa tablèt la.

== Bouton ak itilizasyon yo ==
Jès dwèt la sou bouton dwat ak gòch yon sourit, ki rele yon "[[klik souri]]" fèt nan de faz: laprès la, te pote soti nan yon ti efò nan dwèt la, ak lage a, pou ki dwèt la sispann peze ak yon sous akonpaye retounen nan bouton an nan pozisyon repo li. Yon son diferan ki rele "klike" akonpaye chak nan de faz jès la; se poutèt sa yon "[[klik souri]]" (jès la) fè de "klik" (son) tande. Gen kèk klik yo fè san yo pa deplase sourit la; lòt aksyon mande pou deplase sourit la pandan y ap peze bouton an. Nan nenpòt ka, lage bouton an voye yon siyal nan òdinatè a ki konplete aksyon aktyèl la. Siksesyon rapid nan klik, "[[doub-klik]]" oswa "trip-klike", se yon chemen kout yo itilize nan entèfas grafik.

Sourit [[Personal Computer|PC]] estanda jodi a gen yon wou anplis de bouton yo; [[wou sourit|wou]] (yon bouton espesyal) ki ka vire (wou mekanik) oswa peze (''{{lang|en|texte=[[trackpoint]]}}'', bay youn ak de respektivman. [[Degre libète (mekanik)|degre libète]] sourit korespondan yo) te vin gaye toupatou.

Sourit ki gen plis pase de bouton (oswa menm de wou woulo liv) fè diferan fonksyon [[(konpitè) aplikasyon an|aplikasyon]], chofè oswa [[sistèm operasyon]].

Pa egzanp, yon itilizatè [[Microsoft Windows|Windows]], [[GNOME]], oswa [[KDE]] Desktop pral sèvi ak bouton gòch la nan [[navigatè entènèt la]] pou swiv lyen, alòske bò dwat la pral pote yon meni kontèks ki pèmèt itilizatè a kopye imaj oswa yon lyen, enprime, elatriye

[[Apple]] depi lontan pwodui òdinatè ak sourit "yon sèl bouton", paske etid yo te montre ke sourit yon sèl bouton yo pi fasil pou itilize. Pou jwenn [[meni (òdinatè)|meni]] kontèks la, ouvè pa bouton dwat la sou òdinatè yo, ou dwe kenbe kle "Kontwòl" {{incise|souvan "[[Kle Ctrl|Ctrl]]"}} peze pandan la [[klike (enfòmatik)|klike]]. Men, nan {{date-|Out 2005}}, Apple te pibliye yon [[Mighty Mouse (Apple)|sourit kat bouton]] (adwat, agoch, yon ''{{lang|en|trackpoint}} '' ' olye de yon wou ak yon bouton bò doub). Nan pratik, tout Mac imedyatman rekonèt nenpòt sourit USB de bouton.

Nan monn [[UNIX]] oswa [[Linux]] (plis jeneralman lè l sèvi avèk [[X Window System]]), yo tradisyonèlman itilize twazyèm bouton an pou fonksyon [[kopi-kole|kole]]: yon senp glise nan yon bwat tèks ak bouton gòch la peze "kopi" tèks la, klike sou bouton santral la "kole" li.

Paske twazyèm bouton an se prèske estanda nan Unix, li te asiyen anpil lòt fonksyon nan biwo grafik avanse: santral klike sou anpil eleman nan Desktop la oswa fenèt bay aksè fasil a anpil fonksyon.

Nan navigatè ki pi resan yo, yon klike santral sou yon lyen ouvè paj la nan yon nouvo tab, yon klike santral sou yon tab fèmen li.

Pou sourit ki gen de bouton sèlman, li posib pou simulation yon twazyèm bouton pa peze tou de bouton an menm tan.

Pou pifò sourit aktyèl yo, twazyèm bouton an se nan fòm lan nan yon wou klike ki pèmèt ou defile nan paj san deplase sourit la.

Li fasil pou jwenn sourit ak de bouton klasik yo, yon wou ki ka klike (sa vle di deja 5 aksyon posib, ke nou rele 5 bouton), plis de bouton "previous" ak "pwochen". De dènye bouton sa yo itilize, pa egzanp, pou konsilte paj anvan oswa pwochen nan yon navigatè entènèt oswa yon eksploratè dosye. Yo pafwa entegre nan volan an, ki ka balanse adwat ak agoch. Prensip sa a prezante pa [[Apple]] ([[Mighty Mouse (Apple)|Mighty Mouse]]) pou [[Mac OS Trust (konpayi)|Trust]]) . Li posib pou aplike aksyon yo dwe fèt tankou ouvèti aplikasyon lè yo klike sou yon bouton.

Genyen tou sourit ak yon foul moun nan bouton (yon sèlkenz jou pou egzanp).
Sa a kalite sourit, sepandan, rete rezève pou kontwole jwèt sèten oswa lojisyèl espesyalize, ki pèmèt aksè nan fonksyon diferan nan sourit la.

<Gallery>
File:Apple-ADB-mouse.jpg|pous|dwat|sourit 1-bouton.
File:3-Tasten-Maus Microsoft.jpg|Sourit ak 2 bouton ak wou.
File:Logitech 3 buttons mouse.jpeg|thumb|dight|3-bouton mouse.
File:Ms sidewinder sc right.jpg|thumb|dight|Sourit ak plizyè bouton configurable.
</Gallery>

== Antretyen ==
Sourit san boul yo ba antretyen.

Modèl boul yo dwe souvan demonte, paske [[pousyè]] vin sou woulèt yo, anpeche wotasyon yo. Sa a se fasil fè nan men, men li ka nesesè, nan ka kontaminasyon grav, yo sèvi ak yon akseswar netwayaj, tankou yon prelèvman koton yon ti kras mouye. Nan nenpòt ka, li enpòtan pou pa kite pousyè tè tonbe andedan ka sourit la, konsa ogmante risk pou pwoblèm nan lavni.

Yo kapab tou depoze pousyè tè sou koulis yo, sa ki lakòz pwoblèm mouvman ki anpeche mouvman sourit yo. [[Teflon]] kousinen yo souvan itilize pou minimize pwoblèm friksyon sa a.

Obstrue fenomèn yo redwi pa tapi twal, oswa pa yon fòm espesyal nan woulèt yo. Woulèt yo gen zòn nan mens dirèkteman an kontak ak boul la yon ti kras pi gwo an dyamèt pase rès la nan roulo an. Pousyè a Se poutèt sa rezoud alantou zòn sa a, lè mouvman an nan boul la pèmèt li. Deplase nan yon sèl aks nan sourit la netwaye roulo a detekte mouvman pèpandikilè.

Kòm yon prekosyon, netwayaj peryodik toujou akeyi pou limite bouche ògàn mekanik sourit la.

Li ka rive tou ke yon wou sourit vin sal. Pousyè piti piti antre nan [[wou ankode]] ki responsab pou detekte wotasyon. Nan ka sa a, pi fon demonte nan sourit la nesesè.

== Ekstansyon modèl sourit ==
Itilizasyon aplikasyon nan [[OpenGL]] ki mande sis degre libète olye pou yo twa mennen nan rechèch la pou aparèy montre ki pèmèt antre analòg sis enfòmasyon similtane<ref>{{en}} {{pdf} } [ https://web.archive.org/web/20120313081027/http://www.hpl.hp.com/techreports/1999/HPL-1999-115.pdf Rapò teknik], sou sit entènèt Hewlett-Packard.</ref> (twa pozisyon ak twa oryantasyon): ''Spaceball' ', ''Bat'', ''reglab radyo bag'' mete sou dwèt la{{etc.}}

Gen kèk karakteristik konplete sourit la olye pou yo konpetisyon ak li. Pou egzanp, ''3D SpaceNavigator'', ki bay sis degre libète, yo itilize ak men gòch la pandan y ap sourit la wou kontinye bay twa degre libète pou men dwat la<ref group="alpha">Oswa opoze a. si ou se goch.</ref>. Lojisyèl tankou [[Google Earth]] oswa [[Google Sketchup]] sipòte karakteristik sa a kòm estanda, men itilizasyon prensipal yo se pou lojisyèl CAD 3D, tankou [[CATIA]] oswa [[Pro-Engineer|ProEngineer] ].

Lòt aparèy navigasyon 3D yo kounye a se dirèkteman entegre nan sourit la, ki vle di ke dezyèm men an pa obligatwa. Pa egzanp Lexip-3D a, ki fèt pa konpayi franse E-Concept e ki te resevwa meday an lò nan konpetisyon Ewopeyen Lépine 2014 la<ref>{{Web link|title = Lis pri pou konpetisyon Ewopeyen Lépine 2014 la|url = http: / /www.concours-lepine.com/palmares/2014-2/concours-lepine-europeen-de-strasbourg-2014-medailles-dor/}}.</ref>.

== reprezantasyon grafik: pointeur a ==
[[File:Multiple icon selection.png|thumb|Seleksyon kat ikon lè w deplase pwentè a anba adwat la.]]
[[Kursè (koòdone)#Pointing device|pointeur]] sourit la se yon grafik (oswa {{lang|en|''[[Sprite (video game)|sprite]]''}}) sou ekran an. Lè itilizatè a deplase sourit la, konsèy la deplase.
Reprezantasyon li depann de operasyon yo ofri itilizatè a. Aparans debaz li se yon flèch. Li pran aparans nan kapital I a lè li pèmèt tèks yo dwe chwazi. Nan Windows, li pran aparans nan yon mont oswa yon sablè lè ou oblije rete tann pou yon operasyon òdinatè fini.
Apre w fin deplase konsèy la sou yon eleman (karaktè, mo, bouton, imaj, elatriye) ki parèt sou ekran an, itilizatè a ka chwazi li ak yon [[klike (òdinatè)|klike]]. Finalman, pandan yon redimansyon, li pran fòm yon doub vètikal, orizontal, tou de an menm tan an oswa flèch dyagonal depann sou direksyon redimansyon an.

<gallery caption="Diferan kalite kurseur" mòd="chaje">
Cursor-design1-arrow.svg|Konsè sourit klasik ki gen fòm flèch.
Cursor-design1-text.svg|Edite pwent pozisyon kurseur.
Cursor-design1-hourglass.svg|Limyè okipe.
Cursor-design1-hand.svg|[[link web]] endikatè.
</gallery>

== Mezi mouvman nan layon sourit ==
Plizyè teknoloji yo oswa yo te itilize pou mezire mouvman sourit.

=== Teknoloji mekanik ===
{{Anpil imaj| align=left| direction=vertical| image_gap=20| width=170| footer=Boul sourit:<br />1: Mouvman boul la<br />2: Woulo transmèt mouvman lateral sourit la<br />3: Disk pèse<br />4: [[Diode ki emèt limyè]] <br />5: Capteur optik.| image1=IBM 13H6690-0888.jpg| image2=Mouse mechanism diagram.svg}}
<!--[[File:Mouse mechanism diagram.svg|thumb|left|right|Sourit ak boul:<br />1: Mouvman boul la<br />2: Woulo transmèt mouvman lateral sourit la<br />3: Perforation disk<br />4: [[Limyè emisyon dyod]]<br />5: Capteur optik.]]-->
[[File:An Early Three Buttoned Mouse.jpg|thumb|right|Sourit optik solèy ak mat.]]

Sourit la gen yon boul an kontak ak sipò kote li itilize. De woulèt mityèlman pèpandikilè aktive pa boul sa a fè li posib pran mouvman yo nan sourit la sou tè a. Yon twazyèm roulo ede estabilize boul la. Woulèt yo tache ak yon aks nan fen ki gen yon disk detache ki pèmèt limyè a nan yon [[limyè-emisyon dyod]] pase nan oswa, okontrè, bloke li. Yon selil foto-elektrik k ap resevwa limyè sa a bay lè sourit la deplase yon siyal altène, apeprè <math>|\sin(x)|</math>, ak yon frekans pwopòsyonèl ak vitès la. Sèvi ak yon [[deklanche Schmitt]], nou ka jwenn yon siyal nan kare, chak batman kare ki koresponn ak yon pèforasyon, epi nou ka kalkile vitès mouvman sourit la sou chak aks.

Rezolisyon an nan direksyon mouvman an (gòch-dwat vs dwa-gòch) fè lè l sèvi avèk de selil resepsyon konpanse pa mwatye yon pèforasyon. Apre konvèsyon nan yon siyal nan fant binè (0 = pa gen limyè, 1 = limyè), Booleans yo bay nan pè selil yo nesesèman pran sekans nan valè (0, 0), (0, 1), (1, 1). ), (1, 0) nan lòd sa a oswa nan lòd ranvèse; lòd la endike direksyon mouvman an. Vreman vre, plasman an dekale nan de selil yo vle di ke nou pa janm ka ale dirèkteman nan yon eta kote tou de yo eklere nan yon eta kote tou de yo pa eklere, oswa vis vèrsa; an lòt mo, lè sourit la deplase, sèlman youn nan de siyal Boolean yo ka varye alafwa ([[Kòd Gri]] sou de bit). Sa a bay yon rezolisyon nan ½ pèforasyon.

Pou jwenn yon pozisyon absoli sou ekran an, solisyon ki pi imedya se totalman pulsasyon yo (deplasman relatif nan ± 1 sou abscis la oswa òdone); sa a anjeneral fè pa lojisyèl. Gen kèk sistèm ki pèmèt manipilasyon pi konplèks, tankou konpòtman ki pa lineyè ki gen rapò ak akselerasyon, sipoze fasilite travèse nan zòn ekran gwo pa sourit la san yo pa fatige men itilizatè a, mouvman rapid (epi pa trè presi) yo te anplifye plis pase mouvman dousman. .

Premye sourit yo te gen silenn olye de boul. Sa a te fè sourit la mwens presi paske mouvman orizontal ak vètikal yo te mwens fasil lè yo konbine lè yo deplase oblik.

Dezavantaj prensipal la nan sourit mekanik la se depo a nan [[pousyè]] ki akimile sou woulèt yo, owaza modifye transfè a nan mouvman soti nan boul la nan woulèt yo. Akòz fenomèn sa a, plak la twou ki sipòte boul la nan pati ki pi ba sourit la se detachable, sa ki pèmèt itilizatè a netwaye woulèt yo. Yon twal tranpe nan dlo savon se ase pou boul la, baton komèsyal koton-pwent yo jeneralman nesesè pou woulèt yo.

=== Teknoloji optik ===
[[File:Razer Diamondback Plasma.jpg|thumb|right|Plasma Diamondback ki soti nan [[Razer USA Ltd|Razer]].]]
[[File:Silicon chip from a computer laser mouse under a microscope 50х.jpg|thumb|Sikwi entegre sourit lazè agrandi {{nobr|50 fwa}}. Desanm 2021.]]
Gen diferan kalite sourit:
; {{lang|en|Mouse Systems}}: Devlope pa {{Lien|Sistèm sourit}} alantou [[1982]], li sèvi ak yon tapi metal solid, rijid ak kadriye. Lè sourit voye yon reyon limyè epi resevwa retou a, sourit la konnen yon mouvman te fèt.<br/>Li te itilize sou PC yo, epi pou yon ti tan pa IBM sou ekran 3179-G li yo, men sitou pa [[Sun. Microsystems]] pou [[Workstation|estasyon travay]]. Yon dezavantaj se ke mezi mouvman an depann de aliyman senti a. Teknik sa a pa itilize ankò.

; ak limyè-emisyon dyod: An 1999, Agilent te commercialisés premye sourit optik la.<br/>Yon mikwo kamera fim sipò a ak yon processeur entèprete defile nan brutality la kòm yon mouvman.<br/>Teknoloji sa a pa mande pou yon tapi espesyal, men ou ta dwe toujou evite sipò refniche (vè, plastik klere, bwa vèni, elatriye) oswa twò nwa.

; [[Lazè]]: Envante pa enjenyè [[Logitech]] yo lè yo ranplase [[Light Emitting Diode|LED]] sourit optik la ak yon ti [[lazè]], kidonk sous limyè a pi entans ak plis vize, ki pèmèt ou jwenn yon piki pi bon nan sifas la.

; [[enfrawouj]]: Envante pa enjenyè nan [[Razer USA Ltd|Razer]]. Itilize an patikilye sou sourit nan menm mak la, tankou Diamondbacks yo.

; BlueTrack: Teknoloji devlope pa [[Microsoft]]<ref>[http://www.clubic.com/article-164900-1-souris-microsoft-explorer-mouse-bluetrack.html Goodbye Laser: Microsoft Mouse BlueTrack], sou sit la [[clubic.com]].</ref> epi premye mete sou mache a an 2008. BlueTrack te fèt pou ranplase sourit ki sèvi ak teknoloji lazè, enfrawouj ak [[Light-emitting diode| LED]] paske yo te pwoblèm pou opere sou sèten sifas. Sourit BlueTrack ka travay sou prèske tout kalite sifas (egzanp granit, tapi, bwa) eksepte vè klè ak miwa. Dirije ki itilize pa teknoloji BlueTrack la pa wouj ankò men ble paske koulè sa a mwens sansib a pousyè ak tach pase wouj, tou bay imaj ki gen pi gwo kontras ak rezolisyon ki asire pi bon presizyon sou sifas grenn yo. Finalman, gwo bout bwa a itilize pa teknoloji sa a se kat fwa pi gwo pou limyè a kouvri yon zòn ki pi gwo, sa ki lakòz pi bon refleksyon ak reprezantasyon nan sifas la Capteur.

Tandans kouran an se nan direksyon sourit ki ka chanje imedyatman ak yon dwèt ant twa diferan sansiblite. Konsa, nou ka benefisye tou de mouvman trè rapid nan pwent la ak ekselan presizyon san efò tansyon nève chak fwa nou bezwen li.

== Pèfòmans ==
Pèfòmans yon sourit depann de rapò kantite mezi sourit la fè ak distans li vwayaje a, [[Pwen pou chak pous|DPI]] (nan lang angle "{{lang|en|Dots Per Inch}}} ” ki vle di “Point pou chak pous”). Yon gwo kantite DPI pèmèt ogmante presizyon lè w ap deplase konsèy la, pou itilizasyon biwo ak pou pifò itilizasyon, yon presizyon apeprè {{unit|800|to=1600|DPI}} ase; sourit ak pi wo pèfòmans (de {{unit|2000|to=16000|DPI}}) yo pwensipalman itilize pou jwèt<ref>[https://web.archive.org/web/20121011061447/http://www.razerzone.com/fr-fr/gaming-mice/razer-taipan/ Razer lanse sourit Taipan: 8200 dpi, filaire oswa san fil], sou sit entènèt razerzone.com, 6 novanm 2012.</ref>.

== Gadgets ==
Gen kèk sourit ki gen yon fanatik nan sant la ak yon bouton sou yon bò pou limen oswa etenn li. Gen kèk ki prezante sourit "sansib": lè yon objè pase (lyen, bouton, chanjman fenèt, elatriye) sourit la vibre yon ti kras, bay yon enpresyon soulajman.
* Yon sourit plim se yon [[plim dijital]].
* Yon sourit prezantasyon, nan lang angle ''{{lang|en|presenter Mouse}}'', se yon sourit òdinatè ki gen kapasite kontwòl milti-medya.
* Yon sourit lè (tradiksyon tèm angle ''{{lang|en|air mouse}}'') se yon sourit òdinatè san fil ak deteksyon mouvman nan espas (twa dimansyon). Li ka itilize pou simulation mouvman oswa jwèt videyo. Li ka fè li posib, pou egzanp, simulation yon match tenis oswa yon match boksè lè ou gen lojisyèl ki apwopriye a.

== Sourit eskanè ==
Gen modèl sourit ekipe ak yon [[scanner (enfòmatik) | scanner]]<ref>[https://books.google.fr/books?id=h8B5DQAAQBAJ&pg=PA162&dq=souris+scanner&hl=fr&sa=X&ved=0ahUKEwjqjOrr8vHQAhVBCBoKHV1bBw84ChDoAQgxMAA#v=onepage&q=souris%20scanner&f=false  ''Twòb atansyon ak oswa san ipèaktivite''], {{Dr}} Anne Gramond, Laura Nannini.</ref> ki pèmèt ou eskane dokiman (tèks oswa imaj). Pa egzanp, sa ka itil pou [[dyspraxia|timoun dyspraxic]], modèl sa yo ase lejè pou yo pote nan yon valiz lekòl<ref>[https://books.google.fr/books?id=-cF5DQAAQBAJ&pg=PA96&dq=sourit+scanner&hl=fr&sa=X&ved=0ahUKEwikzuGD8fHQAhUC1hoKHTs1CcIQ6AEIIzAA#v=onepage&q=mouse%20scanner&f=false '' Timoun Dyspraxic''], Claire Mouchard Garelli.</ref>.

== Souri Gaming ==
Sourit {{lang|en|gamer}}, oswa "sourit jwèt videyo", se yon varyasyon sourit òdinatè ki fèt pou jwèt videyo sou òdinatè. Li sitou pran aparans nan yon sourit klasik ekipe ak plizyè bouton adisyonèl, miyò dedye a fè aksyon espesifik pandan jwèt la. Sourit gaming la an prensip fèt pou yon PC gaming, yon [[òdinatè]] ki fèt pou [[jwèt videyo. ]]. Sepandan, li posib tou pou itilize li sou yon òdinatè òdinè, osi lontan ke li konpatib ak sourit la<ref>{{Lien web|language=fr-FR|title=Gaming sourit: Ki pi bon modèl la, ki jan yo chwazi?|url=https://guide-high-tech.com/meilleur-souris-gamer-guide-d-achat- comparatif /|site=High-Tech Guide|date=2018-06-04|accessed on=2019-03-08}}.</ref>.

Gen diferan kalite sourit Gaming, ki gen entansyon jwe diferan kalite jwèt. Konsa, nou pral jwenn sourit ki oryante sou pratik MMO a (Massively Multiplayer Online Game), ki jeneralman gen yon gwo kantite bouton pwogramasyon, yo nan lòd yo fasilite anpil aksyon yo posib nan kalite sa a nan jwèt. Sourit dedye a FPS ( First Person Shooter ) egziste tou, yo fèt pou ogmante reyaksyon jwè a<ref>{{Web link|language=fr-FR|title=Gaming Mouse for FPS: Comparaison of the best mouses|url=https://best- mouse-gamer .fr/choisir-souris-gamer/souris-gamer-fps/|site=Pi bon sourit gaming|date=2019-10-01|accessed on=2020-01-23}}.</ref>.

== Ergonomik sourit ==
Sourit Ergonomik yo se sourit ki gen yon konsepsyon ki evite ak/oswa anpeche [[Trouble Musculoskeletal |MSD]] (Trouble Musculoskeletal) ak [[Sendwòm Tinèl Karpal]]{ {Referans Dezire|dat=Desanm 2022}}. Sa a ki kalite sourit ede diminye doulè, patikilyèman nan ponyèt yo, akòz fòm yo ki pèmèt yon pozisyon bra natirèl lè w ap travay sou yon biwo.

== Manifaktirè sourit ==
{{Atik detaye| Lis manifakti òdinatè yo# Sourit {{!}} Manifaktirè sourit òdinatè yo}}
Pifò manifakti sourit se [[Etazini|Ameriken]] ([[Microsoft]], [[Apple]], [[Dell]]...), men gen kèk manifakti Azyatik tou ([[Japonè]] [[Sony]] ak [[Toshiba]], [[Kore di]] [[Samsung Electronics|Samsung]], [[Taiwan]]ais [[Acer (konpayi)|Acer]]) ak yon gwo [[ Swis]] manifakti ([[Logitech]]).

== Nòt ak referans ==
=== Nòt ===
{{références|groupe=alpha|taille=40}}

=== Referans ===
{{Références|taille=40}}

== Gade tou ==
{{Lòt pwojè
| commons=Category:Computer mice
}}

[[Kategori:Aparèy pou montre]]
[[Kategori:Capteur]]
[[Kategori:Kontwòl jwèt]]
[[Kategori:Aparèy Antre]]