Przejdź do zawartości

Wisznuizm

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast funkcji strony do druku użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
Posąg Wisznu
Wisznuicki sadhu nad Gangesem
Kryszna i gopi

Wisznuizm (nazywany przez wielu wyznawców waisznawizmem (ew. wajsznawizmem) od oryginalnej nazwy sanskryckiej) – gałąź hinduizmu, w której Wisznu lub jeden z jego awatarów wielbiony jest jako najwyższy Bóg. Najpopularniejszą religią wisznuicką jest krysznaizm.

W ramach wisznuizmu powstało wiele szkół, ale wszystkie opierały się na autorytecie Bhagawad Gity oraz Bhagawatapurany. Do największych teoretyków wisznuizmu zalicza się: Ramanaudźę, Nimbarkę, Madhwę, Wallabhę i Ćajtanję[1].

Wierzenia

Wisznuizm zakłada realność istniejącego świata dzieląc go na dwie części: duchową i materialną. Dusze będąc częścią świata duchowego na skutek swoich pragnień znalazły się w świecie materialnym i zostały zmuszone do uznania panujących tu zasad (dostały się pod wpływ iluzorycznej mocy Wisznu – Maji). Konsekwencją tego jest uczestniczenie w cyklu samsary, a więc nieprzerwane doświadczanie narodzin, starości, chorób i śmierci. Sposobem na powrót do świata duchowego jest bhaktijoga.

Innym elementem wisznuizmu jest wiara w wielokrotne inkarnowanie Boga, wg Bhagawad Gity – zawsze w czasach bezbożności, zaniku praworządności i zasad religijnych. Kryszna (awatara Wisznu) mówi w Gicie: „Zawsze, kiedy tylko i gdzie tylko zamierają praktyki religijne, o potomku Bharaty, i zaczyna szerzyć się bezbożność – wtedy zstępuję osobiście.” (Bhagawad Gita, rozdział 4, werset 8).

Dogmaty wisznuickie

  • Bhagawatam stanowi naturalny komentarz do Wedantasutry i jest najwyższym źródłem zdobywania wiedzy
  • antarangaśakti dzieli się na sandhiniśakti, samwitśakti i hladiniśakti
  • bhakti nie jest tylko medytacją czy kultem świątynnym, ale miłosnym oddaniem dla Kryszny przejawionym jako bhadźana (wielbienie) lub sewa (służba) i nie kończy się po osiągnięciu wyzwolenia (moksza). Mokszy nie można osiągnąć bez bhakti.
  • kulminacją bhaktijogi jest prema – najwyższy etap miłosnego uniesienia wobec Kryszny, a nie wyzwolenie (moksza)
  • całkowite podporządkowanie (prapatti) jest jednym z podstawowych elementów bhakti
  • status wisznuity czy bhakty jest nadrzędny wobec warny i aśramy
  • istnieje dwanaście rodzajów związku z Bogiem (rasa) – 5 podstawowych i 7 drugorzędnych

W przypadku gaudija wisznuitów bardzo istotne są jeszcze następujące punkty:

  • Ćajtanja Mahaprabhu jest połączoną formą Radhy i Kryszny i tym awatarą Boga pojawiającą się w kali judze. Jego misją jest upowszechnianie premy (miłości do Boga)
  • najwyższymi obiektami kultu są formy Radhy i Kryszny

Szkoły wisznuickie

Wisznuizm ma cztery gałęzie (sampradaje):

  • Rudra sampradaja (znana także jako: Śiwa sampradaja, Wisznuswami sampradaja, Wallabha sampradaja) głosząca filozofię śuddhadwajta-wada (oczyszczony monizm) (Wallabha).
  • Brahma sampradaja (znana także jako: Madhwa sampradaja) głosząca filozofię śuddha-dwajta-wada (oczyszczony dualizm) (Madhwa). Sampradaja ta ma odgałęzienie:
    • aćintja-bhedabheda-tattwa (niepojęta jedność i rozdzielność) (Ćajtanja)
  • Śri sampradaja (znana także jako: Ramanudźa sampradaja, Lakszmi sampradaja) głosząca filozofię wiśisztadwajta-wada (szczególny monizm) (Ramanudźa)
  • Kumara sampradaja (znana także jako: Nimbarka sampradaja, Nimbaditja sampradaja, Sanakadi sampradaja) głosząca filozofię dwajtadwajta-wada (monizm i dualizm) (Nimbarka).

Na Zachodzie najbardziej znanymi przedstawicielami wisznuizmu są członkowie Międzynarodowego Towarzystwa Świadomości Kryszny i Gaudija Math należący do gaudija wisznuizmu – nurtu Brahma sampradaji.

Święte miejsca

Główne święta

Przypisy

  1. ↑ wisznuizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-10-16].
  2. ↑ Góra i jaskinia górska w micie krysznaickim. W: Barbara Grabowska: Kryszna. Z dziejów literatury indyjskiej. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008, s. 111. ISBN 978-83-235-0553-2.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wisznuizm&oldid=70962248”