Ökosystem
N Ökosystem is dät Touhoope fon ju Biozönose (aal do Lieuweweesen) un dät Biotop (die Lieuwendsruum). An Lound un in dät Woater rakt dät n litjen Unnerskeed, wült n Fisk uurs omje kon as n Loundlieuweweesen.
Funktionswiese
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Do Ökosysteme, do wie an Lound hääbe, bestounde uut...
- Produzente (Ärtjuugere), do mäd Photosynthese uut CO2, Sunnenlucht, Mineralien un Woater organisk Materioal un Suurstof produzierje. Dät sunt normoal Plonten.
- Do Konsumente (Ferbruukere), maasttied sunt dät Dierte, freete organisk Materioal, omje dän Suurstof mäd ju Luft ien un omje CO2 foar do Ärtjuugere, uut. Die eerste Ferbruuker, dät kon toun Biespiel n Räi Capreolus capreolus weese, frät Gäärs, also dän Ärtjuuger direkt. Die lääste, die Wulf, die dät Räi fielicht frät, frät Dierte. Hie häd normoal neen Fäinde un stärft fon Oaler.
- Dood organisk Materioal: Die Wulf ferwäd un wäd tou n Deel fon Oasfreetere ieten un tou n Deel oubaud. Ook deelfaalen Loof un doode Boome wäide oubaud. Ap dän Mul kon n näien Ärtjuuger woakse, man tou n Deel wäd dät ook gans oubaud tou näi mineralisk Materioal, wierap ook n näien Ärtjuuger woakse kon.
- Do Destruente (Oubauere): Dät sunt Bakterien, Amöben, Poagestoule etc. un baue dood organisk Materioal ou. Dierte as toun Biespiel Muurtieken, do dät bloot freete un nit tou Mineroalstoffe oubaue, wäide uk dertou täld, wült joo dät Oubauen foar do Bakterien eenfacher moakje. Uut dissen Gruund is ju Gränse twiske Konsumente un Destruente nit gans kloor.
- Dät Biotop (Die Lieuwendsruum) mäd Sunnenlucht, Steede uum tou lieuwjen, Mineralien, Woater,... Sunner ju Sunne kuud dät neen Ökosystem reeke: Sunner ju Sunne roate dät bienaist neen Waarmte, un neen Woater kon ferdampe. Uut dissen Gruund roate dät neen Wulken un neen Rien un do Plonten wuuden ferdruugje. Do Dierte wuuden ferfjoose un do Poagestoule ook. Sunner Sreede kon natüürelk ook neen Ökosystem entstounde.
| Two Bielden: | |
| |
| |