Łącko (województwo małopolskie)

Łącko
	wieś
	; Widok na Łącko z Cebulówki
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Łącko
Wysokość	400 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	3159
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-390
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0445104
	Położenie na mapie gminy Łącko Łącko
	Położenie na mapie Polski Łącko
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Łącko
	Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Łącko
	49°33′26″N 20°26′08″E/49,557222 20,435556
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach

Łącko – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Łącko, u ujścia potoku Czarna Woda do Dunajca (nad jego lewym brzegiem). Pod względem geograficznym znajduje się w Beskidzie Wyspowym i w Beskidzie Sądeckim^[4]. Jest siedzibą gminy Łącko.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Łącko^[5]^[6]
przysiółki	Browary, Brzyzki, Cebulówka, Ciosówka, Kawulówka, Kiczanki, Kołoska, Kopanie, Kozówka, Pod Drapą, Pożogi, Tarnawa, Wójcikówka, Wolaki, Wysokie, Zagrody, Złotne
części wsi	Babia, Bindasówka, Boconiec, Dolina, Dunajczyska, Janczurówka, Jeżowa, Kiercówka, Kopytówka, Krakowska, Palarnia, Pasternia, Średnia Droga

Historia

Wieś ma metrykę średniowieczną i jest notowana od XIII wieku. Według różnych źródeł historycznych jeszcze przed 1256 rokiem miejscowość była własnością polskiego krzyżowca Piotra Wydżgi herbu Janina. Za jego czasów w okolicy wsi znajdowały się podobno kopalnie złota^[7].

Wieś duchowna, własność klasztoru klarysek w Starym Sączu, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego^[8].
W 1603 roku polski lekarz Sebastian Petrycy pisał o leczniczych właściwościach lokalnych żelazistych wód mineralnych, których źródła znajdowały się w pobliżu Łącka. Z kolei geograf i publicysta Franciszek Siarczyński zanotował, że w pobliżu drogi do wsi ze skał sączą się obficie skalne oleje; dla tego ludzie stawali i smarowali nimi wozy^[7].
Do roku 1772 własność klasztoru Klarysek w Starym Sączu, następnie dobra kameralne rządu austriackiego w prowincji Galicja (w zaborze austriackim wynikiem kolonizacji józefińskiej w latach 1772–1914 pod nazwą Wiesendorf).
W XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego miejscowość wymieniona została jako wieś wraz z przysiółkami: Łącko z Wolakami i Łączkami. Liczyły one wówczas 1571 mieszkańców wyznania rzymskokatolickiego. We wsi znajdowała się dwuklasowa szkoła ludowa oraz szpital ubogich założony w 1576 roku przez zakonnice ze Starego Sącza^[7].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łącko. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[9].

Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela i św. Michała Archanioła, otoczenie, drzewostan, ogrodzenie.

Zwierzęta hodowlane w 1900 roku^[10]
Zwierzęta	Konie	Bydło	Owce	Świnie
Liczba	86	546	277	140

Gospodarka

Osobny artykuł: Jabłko łąckie.

Łącko oraz cała gmina Łącko znana jest z sadów jabłkowych oraz lokalnej śliwowicy. Działa tu Łącki Bank Spółdzielczy.

Kultura

Bardzo mocno rozwija się tutaj rodzimy folklor kontynuowany w zespołach regionalnych: „Małe Łącko”, „Górale Łąccy” oraz w Orkiestrze Dętej im. Tadeusza Moryto.

Corocznie w maju organizowane jest w Łącku Święto Kwitnącej Jabłoni — impreza, podczas której prezentowane są stroje, zespoły ludowe i orkiestry dęte regionu. We wrześniu natomiast odbywa się święto owocobrania połączone od kilku lat ze świętem łąckiej śliwowicy.

Ochotnicza straż pożarna

Ochotnicza Straż Pożarna w Łącku powstała w 1889 roku, od 1995 roku działa w krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym, posiada na wyposażeniu cztery samochody bojowe Mercedes Benz Atego 1326 GBA 2,5/20, GCBA 6/32 Jelcz 315,GBARt Iveco Eurocargo i GLM 8 Ford Transit IV^[11].

Demografia

Ludność według spisów powszechnych, w 2009 roku według PESEL^[10]^[12]^[13]^[14].

Budynki mieszkalne
Rok	1900	1921	1931	2002
Liczba	276	344	388	604

Galeria

Kościół św. Jana Chrzciciela
Rynek w Łącku
Siedziba urzędu gminy
Czarna Woda przepływająca przez Łącko
Ilustracja do książki „Tatry w dwudziestu czterech obrazach” (Macieja) Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego. Oryginalny podpis: „Wieś Łącko. Rys. z nat. 1851 B. Stęczyński i ryt. 1859”
Upamiętnienie Żydów z Łącka na terenie Muzeum – Miejsca Pamięci w Bełżcu

Ludzie związani z Łąckiem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Łącku (województwo małopolskie)‎.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 72034
↑ Wieś Łącko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-02-19] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 692 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ ^a ^b ^c Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. V, hasło "Łącko". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1884. s. 628. [dostęp 2019-06-16].
↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103.
↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-14] .
↑ ^a ^b Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, tom XII, "Galizien", Wien 1907
↑ OSP Łącko – Nowy Sącz [online], nowysacz112.pl [dostęp 2017-12-13] (pol.).
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XII – Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
↑ Statystyka Polski , t. XXVI, Warszawa 1926, Główny Urząd Statystyczny
↑ Statystyka Polski seria C ,z . 88 Warszawa 1938 Główny Urząd Statystyczny

Linki zewnętrzne

Łącko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 628 .
Gminny portal mapowy
Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 72034

[Ludność-2] Wieś Łącko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-02-19] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 692 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[4] Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.

[R2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-6] GUS. Rejestr TERYT

[SgKP-7] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. V, hasło "Łącko". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1884. s. 628. [dostęp 2019-06-16].

[8] Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103.

[:rejestr-9] Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-14] .

[spis1900-10] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, tom XII, "Galizien", Wien 1907

[11] OSP Łącko – Nowy Sącz [online], nowysacz112.pl [dostęp 2017-12-13] (pol.).

[12] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XII – Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925

[13] Statystyka Polski , t. XXVI, Warszawa 1926, Główny Urząd Statystyczny

[14] Statystyka Polski seria C ,z . 88 Warszawa 1938 Główny Urząd Statystyczny

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Wsie	Brzyna Czarny Potok Czerniec Jazowsko Kadcza Kicznia Łazy Brzyńskie Łącko Maszkowice Obidza Szczereż Wola Kosnowa Wola Piskulina Zabrzeż Zagorzyn Zarzecze
Osady	Górka Gronie Gródek Kluczniki
Integralne części wsi	Babia Babiki Babiniec Banach Berdychów Biały Potok (Maszkowice) Biały Potok (Zabrzeż) Biedówka Biedroniówka Bielaki Biele Bielowa Bielówka Niżna Bielówka Wyżna Bieryty (Brzyna) Bieryty (Łazy Brzyńskie) Bindasówka Błaszkowiec Boconiec Boczów Borki Borowa Browary Brzeg (Maszkowice) Brzeg (Wola Piskulina) Brzyzki Buciarka Bucze Bucznik Bukowina Bukówki Bukowy Potok Byniowa (Czerniec) Byniowa (Zabrzeź) Byniowa Zagorzyńska Bystra Bystry Wierch Cebulówka Cecygówka Cegielnia Cerchla (Obidza) Cerchla (Wola Kosnowa) Chałupina (Jazowsko) Chałupina (Obidza) Chałupisko Chudobówka Chwosty Ciosówka Cyrchla Czajki Dąbrowy (Wola Kosnowa) Dąbrowy (Zabrzeż) Dąbrówka Długa Łąka Do Błasiaków Do Dziadosza Do Florków Do Kikliców Do Kołodzieja Do Kozieńskich Do Krzysia Do Lizonia Do Lizonki Do Pogwizdów Dolina (Brzyna) Dolina (Czarny Potok) Dolina (Łącko) Doliska Dołki (Jazowsko) Dołki (Szczereź) Dolna Wieś Dudówka Dunajczyska Dybce Dychały Dziadki Dział (Brzyna) Dział (Obidza) Dział (Zarzecze) Działek Działy Kadeckie Faltynówka Floriany Folwark Gabriele Gałyse Garbowiec Gawronówka Gębacze Glinek Gliniki Gorzków (Jazowsko) Gorzków (Maszkowice) Gorzkowska Górki Grabaniec Grabka Granicznik Grodkówka Gromale Groń Gronik Gródek (Czarny Potok) Gruszów Jamówka Janczurówka Janeczki Jarosze Jasienina Jastrzębówka Jaszkowiec Jaworów Jawory Jaworzynka Jeżowa (Czerniec) Jeżowa (Łącko) Jeżówka Jurówka Kabatki (Kadcza) Kabatki (Łazy Brzyńskie) Kaczory Kadeczka Kamieńce Kamieńczyk Karczma Karczyska Kąty Kawówka Niżna Kawówka Wyżna Kawulówka Kiczanki Kiercówka Kierczówka Kiklice Kitówka Klimki Kliniec Kochoń Kolonia Kołowska Kopanie Kopytówka Koszarki Koziarnica Kozieńskie Kozówka Krakowska Krakówka Krawędy Kretówki Królowa Krótka Krupówki Krupy Krzywe Księdza Kubciówka Kuklina Kulas Kulasikówka Kulówka Kulwany Kwartał (Kicznia) Kwartał (Szczereż) Kwartały Lemierzyska Leonówka Ligasówka Lipówki Lizonie Łaz (Maszkowice) Łaz (Zabrzeź) Łazarska Rola Łazisko Łazy (Czerniec) Łazy (Kicznia) Łąkcie Łąki Łąkta Łęg Łęgi Łodziska Madziary Majdan Majerz Marasiówka Markowa Masiowa Matusówka Mieczkowskie Migostów Mijasowa Młaki Młyn Młynczyska Moczarki Moraźnica Mościska Mostkówka Mroziówka Musołówka Na Jaworzynę Na Knapiarkę Na Kolonię Na Łąkę Na Opałkówkę Na Potoki Na Przybiercz Na Świniarki Na Wapelną Nad Browarem Nawsie Niżna Paproć Niżne Łazy Niżne Puldowskie Nowa Wieś Nowakówka Obłaz Obłazy (Czerniec) Obłazy (Jazowsko) Oborzyska Ogródek Ogrodzisko Okrąg Opalanka Opijówka Osicze Osiki Owsianki Padoły Palarnia Palenica Paleniska Pański Majerz Paryja Paryż Pasiudówka (Czerniec) Pasiudówka (Maszkowice) Pasternia Pasternik Pasula Piaski Pierzchały Pietruskie Piwowary Place (Brzyna) Place (Obidza) Pniaki Poboiska Pod Bukowiną Pod Drapą Pod Piechówką Podgóra Podgrabka Podgwizdówka Podjarcowa Podkraje Podkrzyzie Podłazie Podlipowy Działek Podpaproć Podrównica Podsiadówka Podskalice Podsobel Podwilcze Podziele Pogorzelina Pogwizdówka Polana Polanice Polanka (Łazy Brzyńskie) Polanka (Zabrzeż) Połomia Pomietły (Jazowsko) Pomietły (Obidza) Popardówka Potok Potoki (Jazowsko) Potoki (Zarzecze) Pożogi Półanki Przewoźnikówka Przydomki Psie Ptaszniki Pultowskie Pultowskie Wyżne Pyrdoły Pytle Radowa Rakówka Rokita Rozmusy Równia (Jazowsko) Równia (Maszkowice) Równica (Brzyna) Równica (Zagorzyn) Rządek Sajdaki Skutówka Słabaszowa Smalarkówka Sobel Sopatowiec (Brzyna) Sopatowiec (azy Brzyńskie) Sopatówka Sośnie (Czerniec) Sośnie (Szczereż) Stece (Brzyna) Stece (Jazowsko) Stefany Stos Suche Suszyce Sworniówka Syjdówka Szczepanówka Szyszkówka Ślazy Śliwowiec Śmietana Średnia Droga Średniak Świercze Świniarnia Talapówka Tarnowa Tłuczek Tobiaszówka Tocie Tokarze Tomaszki Trzesanki Tudzieńskówka Turchałówka Turki Turkówka (Brzyna) Turkówka (Zagorzyn) Ubocz Ukosówka Wajdy Walkowiec Warzechy Waziec Wdżar Wdżary Wesoła Widoma Wiela Wiele Wielga Wierch-Góry Wierchy Wierchy Zarzeckie Wietrznice Wiklina Wilcze Wilczy Dół Wnękówka Wolaki (Czarny Potok) Wolaki (Łącko) Wójciki Wójcikówka Wspólna Wydarta Wygon Wygony (Czerniec) Wygony Wyłupki Wyrąb Wyrębiska Wyrobiska (Brzyna) Wyrobiska (Maszkowice) Wyrobiska (Zarzecze) Wyrostki Wyrwanówka Wysokie (Czerniec) Wysokie (Łącko) Wyszopole Wyżna Paproć Za Cmentarzem Za Górką Za Paryją Za Rzeką Zagonek Zagóra (Obidza) Zagóra (Wola Kosnowa) Zagroda (Czerniec) Zagroda (Jazowsko) Zagrody (Łącko) Zagrody (Zagorzyn) Zagrody Niżne Zagrody Wyżne Zajemcze Zakicznie Zapadliska Zarębek Zarębek Zarębki Zatracz Zawaliny Zawierch Zawieśnia Zawodzie (Czerniec) Zawodzie (Łazy Brzyńskie) Zawodzie (Maszkowice) Zbożniówka Złotne (Łącko) Złotne (Obidza) Zwierzenica Żłabina
Dawne wsie	Łączki (Wiesendorf)