Ō-dachi
.png?lang=pl)
Ō-dachi (jap. 大太刀 'Ō-dachi; dosł. wielki miecz) lub nodachi (jap. 野太刀 nodachi; polowy miecz)[1][2][3] – japońska długa sieczna broń biała, należąca do grupy tzw. mieczy japońskich (nihon-tō)[4][5]. Ō-dachi był bronią bardzo długą noszoną przez plecy, a jego głownia mierzyła co najmniej 3 shaku (ok. 90 cm)[6]. Nie jest jednak dokładnie ustalone, jakie dokładnie rozmiary i parametry kwalifikowały miecz jako ō-dachi.
Wytwarzanie
[edytuj | edytuj kod]Ō-dachi były bronią wyjątkowo trudną do wytworzenia tradycyjnymi metodami ze względu na swoje ogromne rozmiary. Im dłuższa była głownia, tym trudniej było utrzymać ją w temperaturze pozwalającej na swobodne kucie i hartowanie (które często kończyło się jej wypaczeniem). Dodatkowe trudności sprawiało zapotrzebowanie na specjalne, większe paleniska i zbiorniki do hartowania oraz fakt, że do wykucia jednej głowni potrzebny był cały zespół ludzi składający się z kowala i jego pomocników.
Odmienne są także metody polerowania takich głowni. Z racji swoich rozmiarów musi być ona unieruchamiana, a następnie szlifowana, w przeciwieństwie do mniejszych głowni, które były przesuwane po nieruchomych kamieniach szlifierskich.
Współcześnie praktycznie nie wytwarza się już ō-dachi ze względu na ogromne koszty i brak zastosowania. Głównie zamawiają je świątynie, gdyż broń ta jest silnie związana z religią shintō[7].
Wykorzystanie
[edytuj | edytuj kod]Ō-dachi używano w różnych celach, między innymi jako:
- podarków dla świątyń oraz bóstw. Często wykuwano na nich modlitwy o powodzenie w wojnach lub symbolizowały ważne z punktu widzenia historii kultu ostrza;
- broni bojowej;
- symbolu armii. Można to rozumieć dwojako: z jednej strony ō-dachi mógł być odpowiednikiem sztandaru, a z drugiej często zdarzało się, że broń takich rozmiarów była pozostawiana na polu walki w celu wystraszenia przeciwnika;
- pokazu umiejętności kowala.
Walka ō-dachi polegała przede wszystkim na wykorzystaniu jego rozmiarów i masy do potężnych ciosów z góry. Do bitwy natomiast noszono je na dwa sposoby:
- na plecach, co jednak bardzo utrudniało jej szybkie wydobycie;
- w ręce, oparty o ramię. Często zdarzało się, że wojownik miał pomocnika, który pomagał mu dobywać broni[8].
Ō-dachi było głównie wykorzystywane w okresie Muromachi, choć już wtedy nie było popularną bronią[8]. Zastosowanie bojowe zaniknęło jednak po 1615 roku, kiedy rozegrała się ostatnia, wielka bitwa kończąca okres Sengoku oraz rozpoczął się okres Edo.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mol Serge: Classical Weaponry of Japan: Special Weapons and Tactics of the Martial Arts. Kōdansha, 2003, s. 17. ISBN 978-4-7700-2941-6. [dostęp 2024-07-10]. (ang.).
- ↑ Fumon Tanaka: Samurai Fighting Arts: the Spirit and the Practice. Kōdansha, s. 12. ISBN 978-4-7700-2898-3. [dostęp 2024-07-10]. (ang.).
- ↑ Thomas Conlan: State of War: The Violent Order of Fourteenth-century Japan. Uniwersytet Michigan: Center for Japanese Studies, 2003, s. 260. ISBN 978-1-929280-23-0. [dostęp 2024-07-10]. (ang.).
- ↑ Manouchehr Moshtagh Khorasani: Linguistic Insights. T. 91: The Development of Controversies: From the Early Modern Period to Online Discussion Forums. Peter Lang, 2008, s. 150. ISBN 978-3-03911-711-6. [dostęp 2024-07-10]. (ang.).
- ↑ Evans Lansing Smith, Nathan Robert Brown: The Complete Idiot's Guide to World Mytholog. Penguin, 2008, s. 144, seria: Complete Idiot's Guides. ISBN 978-1-59257-764-4. [dostęp 2024-07-10]. (ang.).
- ↑ Ôdachi Gallery - Norimitsu Ôdachi. Japan Trip, 2003-07-06. [dostęp 2024-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-07)]. (ang.).
- ↑ AUFSTIEG UND FALL DES JAPANISCHEN ŌDACHI. MartialArtSwords, 2018-01-16. [dostęp 2024-07-10]. (niem.).
- ↑ a b Norimitsu Ō-dachi: Do kogo należał gigantyczny miecz?. GeekWeek, 2020-02-26. [dostęp 2024-07-10]. (pol.).