Ώριμος Μεσαίωνας

Ο Ώριμος Μεσαίωνας ήταν η περίοδος της ευρωπαϊκής ιστορίας που διήρκεσε από το 1000 έως το 1300, περίπου. Του Ώριμου ή και Κλασικού Μεσαίωνα προηγήθηκε ο Πρώιμος και ακολούθησε ο Ύστερος Μεσαίωνας, ο οποίος τελείωσε γύρω στο 1500 μ.Χ. (κατά ιστοριογραφική σύμβαση).^[1]

Οι βασικές ιστορικές τάσεις του Μεσαίωνα περιλαμβάνουν τον ταχέως αυξανόμενο πληθυσμό της Ευρώπης, ο οποίος επέφερε μεγάλες κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές από την προηγούμενη εποχή, καθώς και τις πρώτης ενδείξεις αγροτικής εξόδου και αστικοποίησης. Μέχρι το 1250, η ισχυρή αύξηση του πληθυσμού είχε ωφελήσει σε μεγάλο βαθμό την ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία έφτασε σε επίπεδα που δεν θα εμφανίζονταν ξανά σε ορισμένες περιοχές μέχρι τον 19ο αιώνα. Αυτή η τάση υποχώρησε κατά τη διάρκεια του Ύστερου Μεσαίωνα λόγω μιας σειράς καταστροφών, κυρίως του Μαύρου Θανάτου, αλλά και πολλών πολέμων καθώς και οικονομικής στασιμότητας.

Από το 780 περίπου, η Ευρώπη είδε την τελευταία από τις βαρβαρικές εισβολές^[2] και έγινε πιο οργανωμένη κοινωνικά και πολιτικά.^[3] Η Καρολίγγεια Αναγέννηση τόνωσε την επιστημονική και φιλοσοφική δραστηριότητα στη Βόρεια Ευρώπη. Τα πρώτα πανεπιστήμια ξεκίνησαν να λειτουργούν στη Μπολόνια, την Οξφόρδη, το Παρίσι, τη Σαλαμάνκα, το Κέιμπριτζ και τη Μόντενα. Οι Βίκινγκς εγκαταστάθηκαν στα βρετανικά νησιά, στη Γαλλία και αλλού, και τα σκανδιναβικά χριστιανικά βασίλεια άρχισαν να αναπτύσσονται στις Σκανδιναβικές πατρίδες τους. Οι Μαγυάροι σταμάτησαν την επέκτασή τους τον 10ο αιώνα και μέχρι το έτος 1000, ένα χριστιανικό Βασίλειο της Ουγγαρίας είχε γίνει αναγνωρισμένο κράτος στην Κεντρική Ευρώπη, το οποίο σχημάτιζε συμμαχίες με περιφερειακές δυνάμεις. Με μια σύντομη εξαίρεση τις επιδρομές των Μογγόλων τον 13ο αιώνα, οι μεγάλες νομαδικές επιδρομές σταμάτησαν. Η ισχυρή Βυζαντινή Αυτοκρατορία της δυναστείας των Μακεδόνων και των Κομνηνών έδωσε σταδιακά τη θέση της στην αναστημένη Σερβία και τη Βουλγαρία και σε ένα διάδοχο σταυροφορικό κράτος (1204 έως 1261), που πολέμησαν συνεχώς μεταξύ τους μέχρι το τέλος της Λατινικής Αυτοκρατορίας. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία επανιδρύθηκε το 1261 με την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους, αν και δεν ήταν πλέον μεγάλη δύναμη και θα συνέχιζε να παραπαίει μέχρι τον 14ο αιώνα, με τα απομεινάρια να διαρκέσουν μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα.

Τον 11ο αιώνα, οι πληθυσμοί βόρεια των Άλπεων άρχισαν μια πιο εντατική εγκατάσταση, στοχεύοντας «νέα» εδάφη, ορισμένα από τις οποίες είχαν μετατραπεί σε ερημιά μετά το τέλος της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Σε αυτό που ο ιστορικός Σαρλ Ιγκουνέτ αποκάλεσε τις «μεγάλες εκκαθαρίσεις»,^[4] οι Ευρωπαίοι καθάρισαν και καλλιέργησαν μερικά από τα απέραντα δάση και τα έλη που βρίσκονταν σε μεγάλο μέρος της ηπείρου. Ταυτόχρονα, οι άποικοι μετακινήθηκαν πέρα από τα παραδοσιακά όρια της Φραγκικής Αυτοκρατορίας σε νέα σύνορα πέρα από τον ποταμό Έλβα, τα οποία τριπλασίασαν το μέγεθος της Γερμανίας στη διαδικασία. Η Καθολική Εκκλησία, η οποία έφτασε στο αποκορύφωμα της πολιτικής της ισχύος τότε, κάλεσε στρατούς από όλη την Ευρώπη σε μια σειρά σταυροφοριών κατά των Σελτζούκων Τούρκων. Οι σταυροφόροι κατέλαβαν τους Αγίους Τόπους και ίδρυσαν τα Σταυροφορικά Κράτη στο Λεβάντε. Άλλοι πόλεμοι οδήγησαν στις Βόρειες Σταυροφορίες. Τα χριστιανικά βασίλεια πήραν μεγάλο μέρος της Ιβηρικής χερσονήσου από τον μουσουλμανικό έλεγχο, και οι Νορμανδοί κατέκτησαν τη νότια Ιταλία, όλο το μέρος της σημαντικής αύξησης του πληθυσμού και τα πρότυπα επανεγκατάστασης της εποχής.

Ο Μεσαίωνας παρήγαγε πολλές διαφορετικές μορφές πνευματικών και καλλιτεχνικών έργων. Η εποχή είδε επίσης την άνοδο του εθνοκεντρισμού, που εξελίχθηκε αργότερα σε σύγχρονες εθνικές ταυτότητες στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, την άνοδο των μεγάλων ιταλικών πόλεων-κρατών και την άνοδο και πτώση του ισλαμικού πολιτισμού της Αλ-Άνταλους. Η ανακάλυψη των έργων του Αριστοτέλη, αρχικά έμμεσα μέσω της μεσαιωνικής εβραϊκής και ισλαμικής φιλοσοφίας,^[5]^[6]^[7] οδήγησε τον Μαϊμονίδη, τον Αβικέννα, τον Αβερρόη, τον Θωμά Ακινάτη και άλλους στοχαστές της περιόδου στην επέκταση του Σχολαστικισμού, ένας συνδυασμός των ιουδαιο-ισλαμικών και καθολικών ιδεολογιών με την αρχαία φιλοσοφία. Για μεγάλο μέρος αυτής της περιόδου, η Κωνσταντινούπολη παρέμεινε η πολυπληθέστερη πόλη της Ευρώπης και η βυζαντινή τέχνη έφτασε στο αποκορύφωμά της τον 12ο αιώνα. Στην αρχιτεκτονική, πολλοί από τους πιο αξιοσημείωτους γοτθικούς καθεδρικούς ναούς χτίστηκαν ή ολοκληρώθηκαν γύρω από αυτήν την περίοδο.

Η κρίση του Ύστερου Μεσαίωνα ξεκίνησε στις αρχές του 14ου αιώνα και σηματοδότησε το τέλος της περιόδου.

Δείτε επίσης

Παραπομπές

↑ John H. Mundy, Europe in the high Middle Ages, 1150-1309 (1973) online
↑ Reitervölker im Frühmittelalter. Bodo, Anke et.al. Stuttgart 2008
↑ Hummer, Hans J. (2006). Politics and power early medieval europe alsace and frankish realm 600–1000 | European history: general interest. ISBN 9780511497209.
↑ See for example: Aberth, John (2013). «The early medieval woodland». An Environmental History of the Middle Ages: The Crucible of Nature. Abingdon: Routledge. σελ. 87. ISBN 9780415779456. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2017. Ο Γάλλος ιστορικός του πρώιμου μεσαιωνικού δάσους, Σαρλ Ιγκουνέτ, δημιούργησε έναν χάρτη τη δεκαετία του 1960, ο οποίος έχει αναπαραχθεί πολύ έκτοτε, ο οποίος υποτίθεται ότι δείχνει την κατανομή της δασικής κάλυψης στην Ευρώπη την παραμονή των λεγόμενων «μεγάλων εκκαθαρίσεων». (les grands défrichements) μεταξύ 1000 και 1300.
↑ Taylor 2005, σελ. 181.
↑ Adamson 2016, σελ. 180.
↑ Fakhry 2001, σελ. 3.

Περαιτέρω ανάγνωση

Fuhrmann, Horst. Η Γερμανία στον Μεσαίωνα: γ. 1050-1200 (Cambridge UP, 1986).
Jordan, William C. Europe in the High Middle Ages (2η έκδ. Penguin, 2004).
Mundy, John H. Europe in the High Middle Ages, 1150–1309 (2014)-- online
Power, Daniel, εκδ. The Central Middle Ages: Europe 950–1320 (Oxford UP, 2006).