Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ελ Σαλβαδόρ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 13°40′08″N 88°51′58″W / 13.6689°N 88.8661°W / 13.6689; -88.8661

Δημοκρατία του Ελ Σαλβαδόρ
República de El Salvador

Σημαία

Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: "Dios, Unión, Libertad"'(ισπανικά)
«Θεός, Ένωση, Ελευθερία»
Εθνικός ύμνος: Himno Nacional de El Salvador
Εθνικός Ύμνος του Ελ Σαλβαδόρ
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση του Ελ Σαλβαδόρ (πράσινο)
και μεγαλύτερη πόληΣαν Σαλβαδόρ
13°41′00″N 89°11′00″W / 13.6833°N 89.1833°W / 13.6833; -89.1833 (Σαν Σαλβαδόρ)
ισπανικά
Προεδρική Δημοκρατία
Ναγίμπ Μπουκέλε
Φέλιξ Ουλόα
Ανεξαρτησία
από Ισπανία

από Κεντροαμερικανική Ομοσπονδία
Ισχύον Σύνταγμα

15 Σεπτεμβρίου 1821
1842

20 Δεκεμβρίου 1983
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή

21.041 km2 (151η)
1,4
545 km
307 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2024 
 • Απογραφή 1992 
 • Πυκνότητα 

6.350.969[1] (113η) 
5.118.198  
301,9 κατ./km2 (47η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 

54,787 δισ. $[2]  
8.909 $[2]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 

26,709 δισ. $[2]  
4.343 $[2]  
ΔΑΑ (2021)Αύξηση 0,675[3] (125η) – μεσαίος
ΝόμισμαBitcoin, Δολάριο ΗΠΑ (BTC, USD)
(UTC -6)
Internet TLD.sv
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+503

Η Δημοκρατία του Ελ Σαλβαδόρ (ισπανικά: República de El Salvador), που σημαίνει στα ισπανικά «Ο Σωτήρας» και ήταν γνωστή προϊσπανικά ως Κουσκατλάν (Cuscatlán), είναι χώρα της Κεντρικής Αμερικής με πληθυσμό 6.350.969[1] κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024. Κατατάσσεται 112ο σε πληθυσμό στον κόσμο. Είναι το πιο πυκνοκατοικημένο κράτος στην αμερικανική ενδοχώρα (ιδιαίτερα η πρωτεύουσά του, το Σαν Σαλβαδόρ). Επίσης, είναι η πιο βιομηχανοποιημένη χώρα στην περιοχή.

Ο πολιτισμός του Ελ Σαλβαδόρ χρονολογείται από την προκολομβιανή εποχή, γύρω στο 1500 π.Χ., σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από τα αρχαία ερείπια του Ταζουμάλ και του Τσαλτσουάπα. Ο Ισπανός ναύαρχος Αντρές Νίνιο ηγήθηκε αποστολής στην Κεντρική Αμερική και αποβιβάστηκε στο Νησί Μεανγκέρα, που βρίσκεται στον Κόλπο του Φονσέκα, στις 31 Μαΐου του 1522. Αυτή ήταν η πρώτη Σαλβαδοριανή περιοχή που επισκέφθηκαν οι Ισπανοί.

Ο Δον Πέδρο ντε Αλβαράδο

Τον Ιούνιο του 1524, ο Ισπανός πλοίαρχος Πέδρο ντε Αλβαράδο ξεκίνησε έναν ληστρικό πόλεμο εναντίον της Κουζκατλάν (Cuzcatlán, γη των όμορφων κοσμημάτων), η οποία κατοικείτο από ιθαγενείς φυλές της χώρας. Μετά από 17 ημέρες αιματηρών μαχών πολλοί ιθαγενείς και Ισπανοί σκοτώθηκαν, μεταξύ αυτών και ο θρυλικός ιθαγενής ηγέτης Ατλάκατλ. Ο Πέδρο ντε Αλβαράδο, νικημένος και τραυματισμένος στον αριστερό του γοφό, εγκατέλειψε τη μάχη και διέφυγε στη Γουατεμάλα, λέγοντας στον αδελφό του. Γκονσάλο ντε Αλβαράδο, να συνεχίσει την κατάκτηση της Κουσκατλάν. Αργότερα ο εξάδελφός του Ντιέγο ντε Αλβαράδο εγκαθίδρυσε την έπαυλη του Σαν Σαλβαδόρ, τον Απρίλιο του 1525. Ο Βασιλιάς Κάρλος Α' της Ισπανίας παραχώρησε στο Σαν Σαλβαδόρ τον τίτλο πόλης το έτος 1546. Κατά τα χρόνια που ακολούθησαν το Ελ Σαλβαδόρ αναπτύχθηκε υπό Ισπανική κυριαρχία. Κατά το τέλος του 1810 αναπτύχθηκε μεταξύ των λαών της Κεντρικής Αμερικής ένα αίσθημα για ανάγκη ελευθερίας και η στιγμή για το σπάσιμο των αλυσίδων της σκλαβιάς έφτασε τα ξημερώματα της 5 Νοεμβρίου 1811, όταν ο Σαλβαδοριανός ιερέας Χοσέ Ματίας Ντελγάδο ήχησε τις καμπάνες της Ιγλέσια Λα Μερσέδ στο Σαν Σαλβαδόρ, καλώντας για εξέγερση. Μετά από πολλές εσωτερικές μάχες υπεγράφη στη Γουατεμάλα στις 15 Σεπτεμβρίου 1821 η Άκτα ντε Ιντεπεντένσια (Πράξη Ανεξαρτησίας) της Κεντρικής Αμερικής.

Στις 15 Σεπτεμβρίου 1821 το Ελ Σαλβαδόρ και οι υπόλοιπες κεντροαμερικανικές επαρχίες διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους από την Ισπανία. Το 1823 έλαβαν μορφή από τα πέντε κεντραμερικανικά κράτη οι Ενωμένες Επαρχίες της Κεντρικής Αμερικής, υπό τον στρατηγό Μανουέλ Χοσέ Άρσε. Όταν η ομοσπονδία αυτή διαλύθηκε, το 1838, το Ελ Σαλβαδόρ έγινε ανεξάρτητη δημοκρατία. Η πρώιμη ιστορία του Ελ Σαλβαδόρ ως ανεξάρτητου κράτους σημαδεύτηκε από συχνές επαναστάσεις.

Από το 1872 ως το 1898 το Ελ Σαλβαδόρ ηγήθηκε προσπαθειών για την επανίδρυση μιας ίσθμιας ομοσπονδίας. Οι κυβερνήσεις του Ελ Σαλβαδόρ, της Ονδούρας και της Νικαράγουας σχημάτισαν τη Μεγάλη Δημοκρατία της Κεντρικής Αμερικής μέσω του συμφώνου της Αμαπάλα το 1895. Αν και η Γουατεμάλα και η Κόστα Ρίκα σκέφθηκαν να συμμετάσχουν στη Μεγάλη Δημοκρατία (η οποία μετονομάστηκε σε Ηνωμένες Πολιτείες της Κεντρικής Αμερικής όταν έλαβε ισχύ το σύνταγμά τους το 1898), καμία από τις δύο χώρες τελικά δεν συμμετείχε. Η ένωση αυτή, που είχε ως σχέδιο να εγκαθιδρύσει την πρωτεύουσά της στην Αμαπάλα στον Κόλπο του Φονσέκα, δεν επέζησε μετά την κατάληψη της εξουσίας στο Ελ Σαλβαδόρ το 1898.

Τα τεράστια κέρδη που παρείχε ο καφές ως εξαγώγιμη μονοκαλλιέργεια λειτούργησαν ως ώθηση για μια εξέλιξη κατά την οποία η γη συγκεντρώθηκε στα χέρια μιας ολιγαρχίας μερικών εκατοντάδων οικογενειών. Η διαδοχή Προέδρων από τις τάξεις της σαλβαδοριανής ολιγαρχίας, συντηρητικών και φιλελεύθερων, καθ' όλο το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα γενικά συμφώνησαν στην προώθηση του καφέ ως κυρίαρχου προϊόντος, στην ανάπτυξη υποδομής (σιδηροδρόμων και λιμενικών εγκαταστάσεων) βασικά για την υποστήριξη του εμπορίου του καφέ, στην εξάλειψη των κοινοτικών ιδιοκτησιών γης, για να διευκολυνθεί η παραγωγή καφέ, στην εφαρμογή αντιλαϊκών μέτρων που στόχευαν τα κατώτερα εξαθλιωμένα στρώματα ώστε να διασφαλιστεί πως οι εκτοπισμένοι καμπεσίνος και άλλοι αγροτικοί πληθυσμοί θα παρείχαν επαρκή εργασία για τις φίνκας (φυτείες) καφέ και στην καταστολή της δυσαρέσκειας των αγροτών.

Η βιομηχανία καφέ αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στο Ελ Σαλβαδόρ. Ως αποτέλεσμα, η άρχουσα τάξη παρείχε κίνητρα για κυβερνητική οικονομική υποστήριξη μέσω δασμών εισαγωγών για αγαθά που εισάγονταν με ξένο χρήμα από τις πωλήσεις του καφέ. Η υποστήριξη αυτή, συνδυασμένη με ευτελείς μηχανισμούς διαφθοράς, διασφάλισαν τους καλλιεργητές καφέ με μια τεράστια επίδραση εντός της κυβέρνησης και του στρατού, την οποία χρησιμοποίησαν για να δημιουργήσουν την Γκουάρδια Νασιονάλ (ΓΝ) το 1912. Τα καθήκοντα της ΓΝ διέφεραν από αυτά της Πολισία Νασιονάλ (ΠΝ), βασικά στο ότι το προσωπικό της ΓΝ ήταν ειδικά υπεύθυνο για να παρέχουν ασφάλεια στις φίνκας καφέ και να καταστέλλουν αποτελεσματικά κάθε τυχόν εξέγερση των αγροτών.

Η είσοδος του Ελ Σαλβαδόρ στον 20ο αιώνα σημαδεύτηκε από ένα αναίμακτο πραξικόπημα από τον Στρατηγό Τομάς Ρεγαλάδο. Η ειρηνική μεταφορά εξουσίας το 1903 από τον Ρεγαλάδο στον επίλεκτο διάδοχό του Πέδρο Χοσέ Εσκαλόν, εγκαινίασε μια περίοδο σχετικής σταθερότητας που επεκτάθηκε μέχρι την υποκινούμενη από την οικονομική ύφεση αναταραχή των 1931-32.

Το 1930 ο Στρατηγός Μαξιμιλιάνο Ερνάντες Μαρτίνες, Υπουργός Άμυνας της χώρας, κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία. Σύντομα μετά, ο Μαρτίνες, ως Πρόεδρος πια, κατέστειλε μια επανάσταση του 1932 από αγρότες και Ινδιάνους στο δυτικό κομμάτι της χώρας. Η επανάσταση καθοδηγήθηκε από το νεοσχηματισθέν Κομμουνιστικό Κόμμα του Ελ Σαλβαδόρ και τον ηγέτη του Αγουστίν Φαραμπούντο Μαρτί. Η στρατιωτική σύγκρουση άφησε πάνω από 20.000 νεκρούς σε αντεκδικητικές σφαγές, που έμειναν γνωστές ως "La Matanza". Αυτό σημάδευσε την αρχή μιας σειράς ντε φάκτο στρατιωτικών δικτατοριών που θα κυβερνούσαν στο Ελ Σαλβαδόρ μέχει το 1979, όταν ο Στρατηγός Ουμπέρτο Ρομέρο του Κόμματος του Εθνικού Συμβιβασμού (PCN) ανετράπη σε ένα ανασχηματιστικό πραξικόπημα.

Κάτω από τις απολυταρχικές εξουσίες του Ταγματάρχη Όσκαρ Οσόριο (1950-1956) και του Αντισυνταγματάρχη Χοσέ Μαρία Λέμους (1956-1960) σημειώθηκε κάποια οικονομική πρόοδος. Ο Λεμούς ανετράπη από πραξικόπημα, και μετά από μια περίοδο σύγχυσης, ανέβηκε στην εξουσία μια χούντα συντεθειμένη από ηγέτες του κόμματος Εθνικού Συμβιβασμού τον Ιούνιο του 1961. Ο υποψήφιος της χούντας, Αντισυνταγματάρχης Χούλιο Αδαλμπέρτο Ριβέρα, εξελέγη πρόεδρος το 1962. Τον διαδέχτηκε το 1967 ο συνταγματάρχης Φιδέλ Σάντσες Ερνάντες. Στα τέλη της δεκαετίας του '60 οι σχέσεις με την Ονδούρα επιδεινώθηκαν. Το 1967 σημειώθηκε μια συνοριακή σύγκρουση και τον Ιούλιο του 1969 ξέσπασε πόλεμος τεσσάρων ημερών γνωστός ως Πόλεμος του ποδοσφαίρου. Οι σαλβαδοριανές δυνάμεις, που είχαν εισβάλει στην Ονδούρα, αποσύρθηκαν, αλλά μόλις το 1992 υπεγράφη συμφωνία που ρύθμιζε τη διασυνοριακή διαφωνία.

Ως επακόλουθο των αυξανόμενων συγκρούσεων μεταξύ του Εθνικοαπελευθερωτικού μετώπου FMLN και των Σαλβαδοριανών Ενόπλων Δυνάμεων (ESAF) και ακροδεξιών επιτροπών γνωστών ως ομάδων θανάτου, ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος που θα διαρκούσε δώδεκα χρόνια (1980-1992) και στοίχισε τις ζωές περίπου 75.000 ανθρώπων. Το 1992 κηρύχθηκε η παύση του πυρός, όταν οι επαναστάτες του FMLN και η κυβέρνηση του προέδρου Αλφρέδο Κριστιάνι, της Εθνικιστικής Ρεπουμπλικανικής Συμμαχίας (ARENA), υπέγραψαν "Συμφωνίες ειρήνης" στις 16 Ιανουαρίου 1992, που διασφάλιζαν πολιτικές και στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις και τιμωρία για όλες τις καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Η δραστηριότητα των ομάδων θανάτου σχεδόν εξαλείφθηκε. Ωστόσο, οι συμφωνίες δεν επεκτάθηκαν ώστε να συμπεριλαμβάνουν και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις.

Το Ελ Σαλβαδόρ είναι γνωστό για τους πολλούς σεισμούς που λαμβάνουν χώρα εντός των συνόρων του. Είναι κοινώς γνωστό ως η «Κοιλάδα των Αιωρών» από την αποικιακή εποχή. Στις 13 Ιανουαρίου του 2001 ένας σεισμός των 7,6 στην κλίμακα Ρίχτερ προκάλεσαν εδαφική καθίζηση που σκότωσε περισσότερους από 800 ανθρώπους. Στις 13 Φεβρουαρίου του 2001 ένας δεύτερος σεισμός σκότωσε 255 ανθρώπους.

Το Ελ Σαλβαδόρ συνορεύει στα νότια και νοτιοδυτικά με τον Βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό, βόρεια και βορειοδυτικά με τη Γουατεμάλα και βόρεια-βορειοανατολικά με την Ονδούρα. Στα νοτιοανατολικά ο Κόλπος του Φονσέκα το χωρίζει από τη Νικαράγουα. Το Ελ Σαλβαδόρ είναι η μικρότερη κεντροαμερικανική χώρα στην περιοχή και η μόνη που δεν διαθέτει ακτογραμμή στην Καραϊβική Θάλασσα. Οι γεωγραφικές του συντεταγμένες είναι 13°50′Β 88°55′Δ.

Μαζί με την υπόλοιπη Μέση Αμερική (περιοχή που συμπεριλαμβάνει κυρίως το Μεξικό και την Κεντρική Αμερική) είναι μια από τις πιο σεισμικά δραστήριες χώρες του πλανήτη, αφού η χώρα βρίσκεται πάνω σε τρεις από τις μεγάλες τεκτονικές πλάκες που απαρτίζουν τον γήινο φλοιό. Η κίνηση των πλακών αυτών προκαλεί τόσο τους σεισμούς της περιοχής όσο και για την ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Διοικητική διαίρεση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα 14 διαμερίσματα του Ελ Σαλβαδόρ

Το Ελ Σαλβαδόρ διαιρείται σε 14 διαμερίσματα (departmentos, ενικός departmento), τα οποία ομαδοποιούνται σε τρεις επαρχίες. Κάθε διαμέρισμα υποδιαιρείται σε δήμους. Συνολικά υπάρχουν 262 δήμοι. Τα διαμερίσματα:

Διαμέρισμα Πρωτεύουσα Ισπανικά Έκταση km² Πληθυσμός 2006 Κώδικας
Δυτικό
Αουατσαπάν Αουατσαπάν Ahuachapán 1.239,60 335.339 SV-AH
Σάντα Άνα Σάντα Άνα Santa Ana 2.023,17 588.711 SV-SA
Σονσονάτε Σονσονάτε Sonsonate 1.225,77 462.522 SV-SO
Κεντρικό
Καμπάνιας Σενσουντεπέκε Cabañas 1.103,51 177.792 SV-CA
Κουσκατλάν Κοχουτεπέκε Cuscatlán 756,19 229.260 SV-CU
Λα Λιμπερτάδ Σάντα Τέκλα La Libertad 1.652,88 659.633 SV-LI
Λα Πας Σακατεκολούκα La Paz 1.223,61 315.723 SV-PA
Σαν Βισέντε Σαν Βισέντε San Vicente 1.184,02 183.607 SV-SV
Σαν Σαλβαδόρ Σαν Σαλβαδόρ San Salvador 886,15 1.939.427 SV-SS
Τσαλατενάνγκο Τσαλατενάνγκο Chalatemango 2.016,58 227.699 SV-CH
Ανατολικό
Λα Ουνιόν Λα Ουνιόν La Unión 2.074,34 328.219 SV-UN
Μορασάν Σαν Φρανσίσκο Γκότερα Morazán 1.447,43 205.668 SV-MO
Σαν Μιγκέλ Σαν Μιγκέλ San Miguel 2.077,10 517.877 SV-SM
Ουσουλουτάν Ουσουλουτάν Usulután 2.130,44 398.476 SV-US

Το Ελ Σαλβαδόρ είναι προεδρευόμενη δημοκρατία που κυβερνάται από έναν πρόεδρο και ένα 84μελές νομοθετικό σώμα. Ο πρόεδρος εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία (απαιτείται απόλυτη πλειοψηφία για την εκλογή του) και υπηρετεί πεντάχρονη θητεία. Σε περίπτωση που κανείς από τους υποψήφιους δεν κερδίσει πάνω από το 50% των ψήφων από τον πρώτο γύρο, απαιτείται διεξαγωγή δεύτερου γύρου. Τα μέλη της συνέλευσης (που αποκαλούνται βουλευτές/αντιπρόσωποι, diputados) εκλέγονται επίσης με καθολική ψηφοφορία αν και, λόγω της κλειστής λίστας αναλογικής εκπροσώπησης, υπηρετούν για τρία χρόνια. Η χώρα έχει ανεξάρτητο σύστημα δικαιοσύνης και Ανώτατο Δικαστήριο. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Στις τελευταίες προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν το 2019, πρόεδρος εξελέγη από τον πρώτο γύρο ο Ναγίμπ Μπουκέλε, ο οποίος ορκίστηκε και ανέλαβε καθήκοντα την 1η Ιουνίου 2019.

Ο πληθυσμός του Ελ Σαλβαδόρ αριθμεί περί τα 6,7 εκατομμύρια κατοίκους. Περίπου το 90% είναι μεστίζο (ανάμειξη Αμερινδιάνων και Ισπανών), περί το 9% λευκοί και μόνο 1% ιθαγενείς. Πολλοί λίγοι Αμερινδιάνοι έχουν διατηρήσει τα ιθαγενή τους έθιμα, παραδόσεις ή γλώσσες. Επίσης, μέρος του πληθυσμού του Ελ Σαλβαδόρ αποτελείται από άτομα ασιατικής καταγωγής.

Ο πληθυσμός της χώρας είναι βασικά Καθολικός στο θρήσκευμα (83% του πληθυσμού), αν και οι ομάδες Προτεσταντών αναπτύσσονται (15%). Επίσης, υπάρχουν 39.631 Μάρτυρες του Ιεχωβά[4] και 117.234 Μορμόνοι της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών[5].

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 75,0 χρόνια (70,6 χρόνια οι άνδρες και 79,1 οι γυναίκες).[6] Η εκπαίδευση στο Ελ Σαλβαδόρ είναι δωρεάν μέχρι τη δευτεροβάθμια κλίμακα. Το εθνικό ποσοστό γνώσης ανάγνωσης και γραφής είναι 84,5%.

Στις αρχές του 2004 περίπου 3,1 εκατομμύρια Σαλβαδοριανών ζούσαν εκτός του Ελ Σαλβαδόρ, πολλοί εκ των οποίων ως μετανάστες στις ΗΠΑ. Άλλες χώρες με αξιοσημείωτες Σαλβαδοριανές κοινότητες είναι ο Καναδάς, η Ονδούρα, η Γουατεμάλα, το Μπελίζ και η Αυστραλία.

Ένα μικρό μέρος του πληθυσμού ομιλεί τη γλώσσα των Νάουα, την ιθαγενή γλώσσα. Σημαντικό ρόλο στον Σαλβαδοριανό πολιτισμό έπαιξε η Ρωμαιοκαθολική θρησκεία. Ζωγραφική, κεραμική και υφαντά είναι οι βασικές χειροποίητες καλλιτεχνικές εκφράσεις. Μεταξύ των πιο σημαντικών καλλιτεχνών που κατάγονται από το Ελ Σαλβαδόρ είναι οι συγγραφείς Φρανσίσκο Γκαβίντια (1863-1955) και Μάνλιο Αργκέτα, και ο ποιητής Ρόκε Νταλτόν. Στις σημαντικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα περιλαμβάνονται ο εκλιπών κινηματογραφιστής Μπαλτασάρ Πολίο και ο καλλιτέχνης Φερνάντο Γιόρτ.

Περίπου το 70% του Ελ Σαλβαδόρ δεν έχει πρόσβαση σε παραδοσιακές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες[7]. Νομισματική μονάδα της χώρας από το 2001 είναι το Δολάριο ΗΠΑ. Οι οικονομικές πληροφορίες μπορούν να εκφραστούν σε αμερικανικά δολάρια και σε κολόν Ελ Σαλβαδόρ, παρότι το τελευταίο δεν είναι πια σε κυκλοφορία.[8] Στις 9 Ιουνίου 2021, το Κογκρέσο της χώρας ψήφισε με ευρεία πλειοψηφία το νομοσχέδιο [9]για την υιοθέτηση του bitcoin ως εθνικό νόμισμα, με 62 από τις 84 ψήφους.

Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

  1. 1,0 1,1 «Proyecciones y Estimaciones de Población Nacional y Departamental». Dirección General De Estadísticas Y Censos (Digestyc). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2024. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Ελ Σαλβαδόρ». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017. 
  3. Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  4. Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014, Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 180
  5. "Facts and Statistics", mormonnewsroom.org
  6. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
  7. «Εμφανίστηκε η πρώτη χώρα που υιοθετεί επίσημα το Bitcoin». www.euro2day.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2021. 
  8. «www.bcr.gob.sv». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2008. 
  9. Capital.gr. «Το Ελ Σαλβαδόρ γίνεται η πρώτη χώρα που υιοθετεί το bitcoin ως νόμιμο νόμισμα». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εθνικός Ύμνος

  • [1] (Ο Εθνικός Ύμνος του Ελ Σαλβαδόρ σε μορφή Mp3)

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]